Latest Highlight

RB Channel

အႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးတစ္ဦး၏ ျမန္မာခရီးစဥ္အျဖစ္ ဟီလာရီကလင္တန္ လာေရာက္မည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေျပာဆိုအၿပီးတြင္ ဟီလာရီကို ေစလႊတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အိုဘားမား ေျပာၾကား

အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဟီလာရီကလင္တန္ အာဆီယံထိပ္သီးအစည္းအေ၀းပြဲ တက္ေရာက္ရန္ ဘာလီသို႔ ႏို၀င္ဘာ(၁၇) ရက္ေန႔က ေရာက္ရိွလာစဥ္

အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ ႀကီးဟီလာရီကလင္တန္ သည္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္သမၼတ ဘာရက္အိုဘားမားက အာဆီယံထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္ေန စဥ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာလိုက္သည္။

ယင္းဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်မီတြင္ အိုဘားမားသည္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းက ျမန္မာလူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆက္သြယ္စကားေျပာခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ဟီလာရီကလင္တန္ႏွင့္ အတူ ဘာလီတြင္က်င္းပေနသည့္ အာဆီယံ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ ဆက္စပ္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားသို႔ တက္ေရာက္လာသည့္ အိုဘားမားက ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ဖိႏွိပ္မႈမ်ားႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကံဳ ေတြ႔ရၿပီးသည့္ေနာက္ပိုင္း အစိုးရ သည္ ေျပာင္းလဲလာသည့္လကၡဏာ မ်ားျပသလာခဲ့ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အစိုးရသည္အေရးပါေသာ ေျခလွမ္းမ်ားျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးျခင္း၊ မီဒီယာမ်ားအေပၚ ကန္႔သတ္မႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။



''ဒါေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာအေျပာင္း အလဲဆီကိုလွမ္းတဲ့အေရးပါဆံုးေျခ လွမ္းေတြပါ။ေနာက္ထပ္လုပ္စရာ ေတြအမ်ားႀကီး လည္းရွိပါေသးတယ္ '' ဟုအိုဘားမားကေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အျပည့္အဝအသြင္ကူးေျပာင္းရန္ ျပင္ဆင္ထားျခင္းရွိ၊မရွိမွာ မရွင္း လင္းေသးေၾကာင္းအိုဘားမားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ရာတြင္ ေတာက္ပေသာအနာဂတ္အတြက္ ျဖစ္တန္စြမ္းမ်ားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ''အေမွာင္ကာလကိုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာျဖတ္သန္းၿပီးတဲ့ေနာက္ လြန္ ခဲ့တဲ့ရက္သတၱပတ္ေတြမွာ တိုးတက္ မႈေရာင္စဥ္တန္းေတြကိုျမင္ေတြ႔ခဲ့ရ ပါတယ္ ''ဟု အိုဘားမားက ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေနႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။ ယခုခရီးစဥ္သည္ အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးတြင္ စိတ္ဝင္စားစရာအေကာင္းဆံုး အေျပာင္းအလဲ တစ္ရပ္ျဖစ္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသူတို႔ကသံုးသပ္သည္။

အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနလာၿပီးေနာက္ပိုင္း ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပၿပီး စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား ပါဝင္ေသာ အရပ္သားအစိုးရသစ္ တက္လာၿပီးေနာက္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္း ေရးေဆာင္ရြက္မႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္လာခဲ့သည္။

ဟီလာရီကလင္တန္သည္ ခရီးစဥ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရးတို႔တြင္တိုးတက္မႈရွိေစေရး အေမရိကန္က မည္သို႔ကူညီႏိုင္မည္ကို ေလ့လာသြားမည္ျဖစ္သည္ ဟု အေမရိကန္အႀကီးတန္း တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေနာက္ဆံုးလာေရာက္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္မွအဆင့္ အျမင့္ဆံုးပုဂၢိဳလ္မွာ မက္ဒလင္း ေအာဘ႐ိုက္ ျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကုလသမဂၢဆိုင္ရာသံအမတ္အျဖစ္လာ ေရာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။မက္ဒလင္းကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ တြင္မွ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ ထိုစဥ္က အေမရိကန္သမၼတ ဘီလ္ကလင္ တန္ကခန္႔အပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔လာေရာက္ စဥ္က သံအမတ္သာ ျဖစ္ေသးသည္။



အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစိ အဖြဲ႔ ခ်ဳပ္ အား တရား၀င္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ အျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ ျပန္လည္ ေလွ်ာက္ထားျပီး ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြြင္ မဲဆဒၵနယ္ ၄၀ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ျပိဳင္သြားမည္ ဟု ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုျကည္က အတည္ျပဳေျပာျကားသည္။


ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀း က်င္းပေနစဥ္
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္မည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း ႏို၀င္ဘာလ (၁၈)ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀း ေၾကညာခ်က္အရ သိရသည္။



အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀းအျပီးတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေတြ႕ရစဥ္



အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀းအျပီးတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေတြ႕ရစဥ္အဆိုပါဆံုးျဖတ္ခ်က္မေၾကညာမီတြင္ "ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ က်မက မွတ္ပံုတင္ေရးဘက္က ရပ္တယ္ ၊ ေရြးေကာက္ပြဲကိုလည္း (၃) ေနရာ စတိအစား လစ္လပ္ေနရာအားလံုးကို ယွဥ္ျပိဳင္ေစခ်င္တယ္" ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အဆိုပါအစည္းအေ၀း၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၂ ရပ္မွာ
(၁) ႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္မွတ္ပံုတင္မည္
(၂) ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ အေရြးခံမည္ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။



အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀း တက္ေရာက္လာသူတစ္ဦးကို ေတြ႕ရစဥ္
ယခုဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၂ ရပ္ကို ကန္႔ကြက္သူမရိွ တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။


အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုဦးစီးအဖြဲ႔ အစည္းအေ၀းတြင္ သတင္းရယူေနေသာ ျပည္တြင္း ျပည္ပ သတင္းေထာက္မ်ားအားေတြ႔ရစဥ္










Download here



Security guards at the Northern Immigration Detention Centre locked a man suffering from an electric shock in a room until he collapsed on November 15. The incident happened less than a week after the contract with the private firm that runs the centre was made public and revealed guards could be hired with no formal qualifications. 

The 700-page confidential contract between the federal government and private detention firm Serco to run Australia’s immigration detention network was published by independent news website New Matilda on November 9.

It revealed Serco has no obligation to be independently audited and must not allow the media any access to information or facilities.

New Matilda said the contract also allowed Serco to hire unqualified security staff, requiring that workers needed to gain only a Certificate II qualification within six months of starting work.

Kaye Bernard from the Christmas Island Workers Union told CorpWatch turnover of workers was high at most detention centres as workers burnt out quickly, so new underqualified staff came into the system frequently.

The Rohingya refugee in Darwin climbed an electrified fence to see friends in another part of the high-security compound.

Rohan Thwaites from the Darwin Asylum Seeker Advocacy and Support Network told Green Left Weekly that after the man received the shock, he was locked in an interview room with no medical attention or water for over an hour. He collapsed and was taken to hospital where he was treated for six hours.

Thwaites said the man was being “punished” by the guards. When he returned to NIDC, the guards again locked him in isolation.

At the same centre, a Kurdish refugee who was supposed to be under 24-hour suicide watch was able to lock himself in his room and severely hurt himself on the night on November 3.

Refugees had to cut down another Rohingya refugee when they found him hanging from a noose on November 13.

Ian Rintoul from the Sydney Refugee Action Coalition said the group believed four refugees were under “suicide watch” by Serco guards at NIDC.

But he said Serco’s suicide watch was “not about suicide prevention, it is about management damage control”.

He said refugees were put under “constant supervision and confinement”, which “is more likely to exacerbate their suicidal feelings”.

New Matilda also said the contract had a “performance and abatement” scheme, under which Serco would be rewarded or penalised for adherence to the contract.

But abatement, when Serco is found to have violated the contract, is minimal. The contract says that when Serco has indicated “significant failure” or “continuous failure”, the immigration department may fine Serco 5% of its monthly fee.

But CorpWatch said Serco had been fined for breaches “for every month that it has managed [detention centres] in Australia”. Serco was fined $4 million in first few months of this year, AAP reported on March 2.

An immigration department spokesperson told CorpWatch: “We cannot detail breaches, fines imposed or other issues related to Serco’s contract as they are considered commercial-in-confidence.”

However, an example of a “breach” may be the chronic understaffing at most detention centres.

The contract says Serco must ensure staff levels “are adequate”, but it gives no minimum ratio of staff to detainees. CorpWatch said the former manager of the Christmas Island detention centre, Ray Wiley, wrote to Serco that the centre was “typically 15 staff members short per day”.

Bernard said that during the huge Christmas Island protests by refugees earlier this year, staff were working 18-hour shifts for up to 21 days straight.

The contract also covers “duty of care” responsibilities of Serco and the immigration department, though they are vague. The contract requires “a complete view of each person in detention is maintained across multiple service providers” and that parties must “monitor the immigration and health and welfare outcomes for people in detention”.

Yet the latest events at NIDC, the recent suicide of Tamil refugee Shooty in Villawood detention centre, documented overmedication of many detainees and a prolonged mental health crises breaking out across the detention network show that “monitoring” is far from adequate.

The now publically available contract shows the continuous and serious failure of Serco to carry out any of its so-called responsibilities under the contract, so serious that refugees are trying to commit suicide daily in some centres.

However, the federal government refuses to sack Serco and take control of its detention centres. Rather, it has increased the value of the lucrative contract to almost $1 billion.

This is because the contract prevents Serco management and workers from revealing what really goes on inside detention centres, so the government does not have to answer to the crimes taking place.

All workers employed by Serco must sign a “confidentiality deed poll” and a “deed of non-disclosure”, and are prohibited from speaking to or sharing information with the media.

The contract also says Serco “must not provide access to the facilities for media visits” unless authorised. An unauthorised media visit is considered a “critical incident” in a detention centre, whereas clinical depression, childbirth and starvation for less than 24 hours are “minor”.

Under “duty of care” the contract explicitly says: “The department’s duty of care does not detract from the responsibilities of the Serco in the contract, and liability stays with the private company.”

But anonymous whistleblowers, pushed too far by Serco’s abuse of workers and refugees, have spoken out to media this year. The investigative work by New Matilda is a crucial step to challenging the transparency and accountability of the government and Serco.

And the brave, ongoing but often desperate protests by the detained refugees themselves — rooftop protests, hunger strikes, self-harm and even suicide — has brought much needed public attention to their plight
ျပည္သူေတြအတြက္ အေကာင္းဆုံးလုပ္ေပးမည့္ အစိုးရသည္ ျပည္သူေတြ၏ ၾသဇာအာဏာေအာက္တြင္ရႇိသည့္ အစိုးရပဲျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္သူလူထုသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာ ၾကား


ျပည္သူေတြအတြက္ အေကာင္းဆုံးလုပ္ေပးမည့္ အစိုးရသည္ ျပည္သူေတြ၏ ၾသဇာအာဏာေအာက္တြင္ရႇိသည့္ အစိုးရပဲျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္သူလူထုသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔ နံနက္ ၁၁ နာရီေက်ာ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ 

ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္ရႇိ အေမ့အိမ္ပညာေရး အခမဲ့ပညာဒါနေက်ာင္းသို႔ ေရာက္ရႇိလာစဥ္ ျပည္သူလူထုႏႇင့္ ေတြ႕ဆုံရာ၌ အထက္ပါအတိုင္း ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ 

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လာေရာက္မည္ဆိုသည့္ သတင္းေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ျမင္ဖူးခ်င္၍ အေမ့အိမ္ ပညာေရး အခမဲ့ပညာဒါန ေက်ာင္းအနီး၀န္းက်င္ရႇိ ျပည္သူမ်ား နံနက္အေစာပိုင္း ကတည္းက ေရာက္ရႇိေနၾကၿပီး လာေရာက္ၾကည့္႐ႈၾကသည့္ ျပည္သူလူထုမႇာ ေထာင္ေက်ာ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ျပည္သူလူထုမႇာ မ်ားျပားလႇ၍ သတင္းေထာက္မ်ားသည္ အနီးကပ္ဓာတ္ပုံ႐ုိက္ သတင္းရယူရန္အတြက္ လူအုပ္ႀကီးကို မနည္းတိုးေ၀ႇ႔ကာ ေရႇ႕သို႔ေရာက္ေအာင္ သြားခဲ့ရေၾကာင္း သတင္းတက္ေရာက္ရယူသည့္ သတင္းေထာက္မ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ 

ျပည္သူလူထုသုိ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ စကားေျပာမည္ဆိုေသာေၾကာင့္ ေထာင္ေက်ာ္ရႇိေသာ ျပည္သူလူထုမႇာ ေနပူဒဏ္ကို ၾကံ့ၾကံ့ခံ၍ ထိုင္၍တစ္မ်ဳိး၊ မတ္တပ္ရပ္ တစ္ဖုံျဖင့္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ထို႔ေနာက္ ျပည္သူလူထုသို႔ စကားေျပာရန္ အေမ့အိမ္ ပညာေရး အခမဲ့ပညာဒါနေက်ာင္းမႇ ထြက္လာသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျမင္ေတြ႕သည္ႏႇင့္ ေနပူထဲတြင္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသည့္ ျပည္သူလူထုက လက္အုပ္တီးၾသဘာေပး ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။ 


ထို႔ေနာက္ ျပည္သူလူထုသို႔ စကားေျပာရန္ အေမ့အိမ္ ပညာေရး အခမဲ့ပညာဒါနေက်ာင္းမႇ ထြက္လာသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျမင္ေတြ႕သည္ႏႇင့္ ေနပူထဲတြင္ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကသည့္ ျပည္သူလူထုက လက္အုပ္ တီးၾသဘာေပး ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကသည္။ 

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ''ေနပူထဲမႇာ အၾကာႀကီး ေစာင့္ေနရတဲ့အတြက္ အားနာပါတယ္။ ေတာင္းပန္ပါတယ္။ အထဲမႇာ ေျပာစရာေတြက မၿပီးေသးလို႔ပါ။ ပထမဆုံးအားျဖင့္ ကြၽန္မတို႔ကို ဒီလိုလာၿပီးေတာ့ အားေပးတဲ့ အတြက္ အမ်ားႀကီး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔လုပ္ ရတဲ့ အလုပ္ေတြက ျပည္သူေတြကို အားကိုးၿပီး လုပ္ေနရတဲ့အလုပ္ပါ။ အခုဒီမႇာ အေမ့အိမ္ေက်ာင္းေဆာက္တယ္ဆိုတာ ဒီေက်ာင္းဟာ ကြၽန္မတို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးေတြ ပညာတတ္မႇ ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ ေကာင္းမြန္လာမႇာပါ။ ကြၽန္မတို႕ ကေလးေတြကို ပညာသင္ေပးတယ္။ ပညာသင္ေပးတဲ့အခါက်ရင္ ကေလးေတြေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ ပညာသင္ေပးေစခ်င္ တယ္။ ဒါမႇ ပညာသင္ရတာေပ်ာ္မႇ သူတို႔ ပညာရမႇာ။ ကြၽန္မတို႔ အေမ့အိမ္ကေလးကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္လို႔ ကူညီေပးတဲ့ ရပ္သူရပ္သားအားလုံးကို ကြၽန္မတို႔ အင္မတန္မႇ ေက်းဇူးတင္ ပါတယ္။ ကေလးေတြကိုယ္စား သာမက ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံကိုယ္စား ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ ဒီဖက္ကို လာမယ္လာမယ္နဲ႔ မေရာက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီကို မေရာက္တာ ေတာ္ေတာ္ၾကာသြားၿပီ။ ၁၀ ႏႇစ္ ေလာက္ကေတာ့ တစ္ခါေရာက္ဖူးပါတယ္။ ဒီ ၁၀ ႏႇစ္အတြင္းမႇာ လူေတြလည္း အေတာ္မ်ားလာသလိုပဲ။ 

ေနာက္ ၁၀ ႏႇစ္မႇာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ မ်ားလာမလဲမသိဘူး။ ကြၽန္မတို႔ ျပည္သူေတြကို အေရအတြက္ထက္ အရည္အခ်င္းပါ တိုးတက္ေစ ခ်င္တယ္။ 

အရည္အခ်င္းပါ တိုးတက္ဖို႔ဟာ ပညာေရးနဲ႔ စရမႇာပဲဆိုၿပီးေတာ့ ကြၽန္မတို႔ စလာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ တျခားကိစၥေတြအတြက္လည္း ကြၽန္မတို႔ အမ်ားႀကီး စဥ္းစားေနပါတယ္။ အခု ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံမႇာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပေပ်ာက္ ေရးအတြက္ ဘယ္လို ႀကိဳးစားရမလဲ။ အထူးသျဖင့္ လက္လုပ္လက္စားလုပ္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ဘ၀ကို တိုးတက္ေအာင္လို႔ ဘယ္လိုလုပ္ေပးမလဲလို႔ ကြၽန္မတို႔ လက္ေတြ႕က်က် စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ကူညီႏိုင္မယ့္ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ ကူညီႏိုင္မယ့္ အလႇဴရႇင္မ်ားကို ကြၽန္မတို႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးေနပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ကို အၾကံၪာဏ္ေပးစရာ မ်ားရႇိရင္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ေယာက္ခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းလာၿပီးေတာ့ ေျပာဖို႔ခက္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ကြၽန္မနားလည္ပါတယ္။ စုၿပီးေတာ့ ကြၽန္မတို႔ကို ေပးခ်င္တဲ့အၾကံဥာဏ္မ်ားကို ေရးၿပီးေတာ့ ကြၽန္မတို႔႐ုံးကတစ္ဆင့္ ေပးလည္းရပါတယ္။ ဒါမႇမဟုတ္ ဒီေက်ာင္းဆရာေတြက တစ္ဆင့္ ေရးပို႔ရင္ ရပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔အေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕စိတ္ထဲမႇာ ဘာရႇိသလဲဆိုတာကို ေျပာမႇပဲ တစ္ခါတစ္ေလ သိတဲ့အဆင့္မႇာ ရႇိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြ မႇာ မ်က္၀ါးထင္ထင္ ျမင္ေတြ႕ရေတာ့ ဘယ္သူမႇ ေျပာျပဖို႔ မလိုဘူးေပါ့။ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြက်ေတာ့ ထင္ထင္ရႇားရႇား မရႇိတဲ့အခါက်ေတာ့ ကြၽန္မတို႔ေတြအတြက္ အသိေပးမႇ သိမႇာပါ။ 


(ယင္းအခ်ိန္တြင္ ျပည္သူလူထုက သူတို႔ဖက္ဆီသုိ႔လႇည့္၍ စကားေျပာရန္ ေျပာဆိုသည့္အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျပည္သူလူထုသုိ႔ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားမႈ ေခတၱရပ္သြားသည္။) 

ကြၽန္မတို႔ေတြ ေနာက္ၾကလို႔ရႇိရင္လည္း သက္သက္ျပန္ၿပီး လာဖို႔ အစီအစဥ္ ရႇိပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ အမႇန္ေျပာရရင္ ဒီေန႔က ျပည္သူေတြကို ေတြ႕ဖို႔လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေက်ာင္းကိုလာၿပီးေတာ့ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက လာတဲ့ ၀န္ႀကီးကို ေက်ာင္းကို ျပဖို႔လာတာပါ။ ၀န္ႀကီးက ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့၀န္ႀကီးဆိုေတာ့ ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံမႇာ ဘယ္လိုဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အကူအညီေတြ လိုေနလဲလို႔ ဆိုတာကို ျမင္ေအာင္လို႔ ေတြ႕ေအာင္လို႔။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ေက်ာင္းေတြဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္အရ တည္ေထာင္ထားတဲ့ ေက်ာင္းေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လည္း ျမင္ေအာင္လို႔ ၊ေတြ႕ေအာင္လို႔ ကြၽန္မတို႔ ေခၚလာတာပါ။ 

ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံမႇာ ဆိုလို႔ရႇိရင္ ျပည္သူေတြအားလုံးအတြက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ပညာေရးစနစ္တစ္ခု ရႇိေစခ်င္တယ္။ မိဘေတြေရာ၊ ေက်ာင္းသားေတြေရာ စိတ္ခ်မ္းသာေစမယ့္ ပညာေရးစနစ္ တစ္ခုကို ကြၽန္မတို႔ ထူေထာင္ခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မႇာ တစ္တိုင္းျပည္လုံးအတြက္ မလုပ္ႏိုင္ေသးေပမယ့္ ကြၽန္မတို႔ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ လုပ္ေနတာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဒီလိုတစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ လုပ္ေနတဲ့ေနရာမႇာ အားတင္းဖို႔လိုပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ တစ္ကယ့္အင္အားေတြ ျဖစ္ပါတယ္ဆိုၿပီး ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသား၊ လူငယ္ေတြကို အားေပးစကားေလးနဲ႔ နိဂုံးခ်ဳပ္ခ်င္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ ဒီေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား၊ လူငယ္ေလးေတြရဲ႕ လက္ထဲမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုနက ကေလးေလးေတြနဲ႔ စကားေျပာၾကည့္တယ္။ ဘာလုပ္္ခ်င္တာလည္းဆိုေတာ့ ဆရာ၀န္ျဖစ္ခ်င္တဲ့သူနဲ႔။ သေဘၤာသားျဖစ္ခ်င္တဲ့သူနဲ႔။ ဆရာမႀကီး လုပ္ခ်င္တဲ့သူနဲ႔။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ခ်င္တဲ့သူနဲ႔။ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေပါ့ေနာ္။ ကြၽန္မက ေျပာတယ္။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ဆရာ၀န္ပဲလုပ္လုပ္၊ သေဘၤာသားပဲလုပ္လုပ္၊ ေနာက္ဆုံးက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးကို အေျခခံအားျဖင့္ နားလည္ဖို႔ လိုတယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ျပည္သူျပည္သားေရးဟာ နားလည္မႇ ဒီႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ကို ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္သလို ကိုယ္တည္ေဆာက္လို႔ရမႇာ။ ကိုယ္က ႏိုင္ငံေရးကို နားမလည္သလို ရႇိလို႔ရႇိရင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ႏိုင္ငံေရးကို ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ရမလဲဆိုတာကို နားလည္မႇာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ကြၽန္မတို့ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို အားလုံးကို ပညာသင္ေပးတဲ့တစ္ခ်ိန္တည္းမႇာပဲ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ဘာလဲ၊ ႏိုင္ငံဆိုတာ ဘာလဲ၊ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံ သားမ်ားရဲ႕တာ၀န္ ဘာလဲဆိုတာကို တစ္ခါတည္း ကြၽန္မတို႔ သင္ေပးႏိုင္ရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားမ်ားမႇာ တာ၀န္ရႇိတယ္ဆိုတာ ကို မေမ့ေစခ်င္ပါဘူး။ အစိုးရမႇာလည္း တာ၀န္ရႇိသလို ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ားမႇာလည္း တာ၀န္ရႇိတယ္။ ကြၽန္မတို႔ ဒီမိုကေရစီစနစ္ လိုခ်င္တယ္လို႔ ေျပာေနတာဟာ အဲဒီစနစ္ေအာက္မႇာဆိုရင္ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ အစိုးရကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္တယ္။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အစိုးရကို ျပည္သူေတြက ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ရမယ္။ ဒါကို ကြၽန္မတို႔ ဦးတည္တာပါ။ အားလုံး စဥ္းစားရင္ သိမႇာပါ။ လူတိုင္းကေတာ့ ကိုယ့္အတြက္ ကိုယ္လုပ္ခ်င္ၾကတာပဲ။ ၿပီးေတာ့ ျပည္သူေတြအတြက္ အေကာင္းဆုံးလုပ္ေပးမယ့္ အစိုးရဆိုတာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ၾသဇာအာဏာေအာက္မႇာရႇိတဲ့ အစိုးရပဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို အားလုံးကို နားလည္ေစခ်င္တယ္။ 


အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အေျခခံ ႏိုင္ငံေရး အသိစိတ္ဓာတ္ကို ေမြးျမဴၾကပါ။ ကြၽန္မတို႔ ဒီႏိုင္ငံကို ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ ဒီႏိုင္ငံက ျပည္သူျပည္သားမ်ား ဆင္းရဲျခင္းမႇ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လုပ္တဲ့အခါမႇာ ၀ိုင္း၀န္း ကူညီၾကပါလို႔ ကြၽန္မအေနနဲ႔ ဆုေတာင္းေမတၲာရပ္ခံပါ တယ္။ ဆုေတာင္းပါတယ္''ဟု ျပည္သူလူထုသုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ 

အေမ့အိမ္ ပညာေရးကြန္ရက္ အခမဲ့ပညာဒါနေက်ာင္းမ်ား ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ၁၆ ေက်ာင္း ဖြင့္လႇစ္ထားၿပီး အေျခခံပညာမူလတန္းႏႇင့္ အလယ္တန္းေက်ာင္းသားမ်ားကို သင္ၾကားေပးေနသည္ဟု သိရႇိရပါသည္။အေမ့အိမ္ (လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္)တြင္ လက္ရႇိသင္ၾကားေနသည့္ ေက်ာင္းသားဦးေရမႇာ ငါးရာေက်ာ္ရႇိၿပီး အေျခခံပညာ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပတြင္ က်ဴရႇင္သေဘာမ်ဳိးျဖင့္ သင္ၾကားေပးေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု အေမ့အိမ္ (လႈိင္သာယာ)ေက်ာင္းမႇ ကိုငယ္က ရႇင္းျပခဲ့ပါသည္။ 

''ကြၽန္မတို႔ ကေလးေတြ အကုန္လံုး ဒီေက်ာင္းမႇာ ထားထားတယ္။ ပိုက္ဆံလည္း တစ္ျပားမႇ မေပးရဘူး'' ဟု လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူတစ္ဦးက ေျပာပါသည္။ 

အေမ့အိမ္ပညာေရး ကြန္ရက္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အစြန္အဖ်ား၌ ေနထိုင္လွ်က္ရႇိၿပီး အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ပညာရည္နိမ့္က်ေနေသာ ကေလးငယ္မ်ား ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေစရန္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မႇ လူငယ္မ်ား ဦးေဆာင္၍ တည္ ေထာင္ ဖြင့္လႇစ္ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရႇိရပါသည္။ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္ရႇိ အေမ့အိမ္ပညာေရး အခမဲ့ပညာဒါနေက်ာင္းသို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏႇင့္အတူ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံတကာဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၏ အတြင္း၀န္(၀န္ႀကီး) H.E.Mr. Andrew John Bower Mitchell လည္း လာေရာက္ၾကည့္႐ႈ ေလ့လာ ျခင္းျဖစ္သည္။ 


ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံတကာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၏ အတြင္း၀န္ (၀န္ႀကီး)H.E.Mr. Andrew John Bower Mitchell ကလည္း ျပည္သူလူထုသို႔ ႏႈတ္ခြန္းဆက္စကား ေျပာၾကားခဲ့ေသးသည္။

Credit : Eleven media


ေလယာဥ္ျဖင့္ ကေလးေထာင္ႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴေထာင္မ်ားမွ ေခၚေဆာင္လာသည့္ ေထာင္ေျပာင္း ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား ယေန႔ညေန ၆ နာရီ ၃၈ မိနစ္တြင္ မဂၤလာဒံုေလဆိပ္မွ တဆင့္ အင္းစိန္ေထာင္သုိ႔ ေခၚေဆာင္သြားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

ေခၚေဆာင္လာသည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအနက္ ေရႊ၀ါေရာင္သံဃာ့အေရး အခင္း ဦးေဆာင္သူ ဦးဂမၻီရ ၊ ဂြၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးညီပု၊ ေက်ာက္ျဖဴေထာင္မွ ကိုသူရိန္ေအာင္ တို႔ပါ၀င္သည္ကို အတည္ျပဳႏိုင္ေသာ္လည္း အျခား ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ပါရွိသည္ မပါရွိသည္ကုိမူ အတည္မျပဳႏုိင္ေသးပါ။



ဦးဂမၻီရ ႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားတို႔ကို သယ္ေဆာင္လာသည့္ လံုၿခံဳေရး ယာဥ္တန္း မဂၤလာဒံုေလဆိပ္မွ အင္းစိန္ေထာင္သို႔ ထြက္ခြာစဥ္ (ဓါတ္ပံု -YPI)

ဦးဂမၻီရအား ကေလးၿမိိဳ႕ေထာင္မွ ေရႊ႕ေျပာင္းမည္ဆိုသည့္ သတင္းထြက္ေပၚၿပီးေနာက္ ၎၏ မယ္ေတာ္ ေဒၚေရးက ကေလးၿမိဳ႕ ေလဆိပ္တြင္သြားေရာက္ ေစာင့္ဆိုင္းေသာ္လည္း ၀င္ခြင့္မရပဲ လံုၿခံဳေရး တင္းၾကပ္စြာျဖင့္ မြန္းလြဲ ၄ နာရီ၀န္းက်င္တြင္ ေလယာဥ္ျဖင့္ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့သည္။

မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေရးက “ မေတြ႕ လိုက္ရဘူး၊ ေလဆိပ္ထဲ ၀င္ခြင့္မေပးဘူး၊ လွမ္းလည္းမျမင္လိုက္ရဘူး၊ သူ႔ပစၥည္းေတြကိုေတာ့ ကားတစီးနဲ႔ သယ္လာတာသိလိုက္တယ္” ဟုေျပာသည္။

ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ေလယာဥ္ျဖင့္ ေခၚေဆာင္လာမည့္ သတင္းေၾကာင့္ ရန္ကုန္မဂၤလာဒံု ေလဆိပ္၌ သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြ ရဲေဘာရဲဘက္မ်ား သြားေရာက္ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကေသာ္လည္း ေျပာင္းေရႊ႕လာသူမ်ားအား ရဲ လံုၿခံဳေရး တင္းက်ပ္စြာျဖင့္ ညေန ၆ နာရီခြဲသာသာတြင္ ေခၚေဆာင္သြားေၾကာင္းသာ ျမင္ေတြ႕လိုက္ရသည္။

ရန္ကုန္ အင္းစိန္ေထာင္သို႔ ေခၚေဆာင္လာသည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား အင္းစိန္တြင္ပင္ ထားရွိမည္ သို႔မဟုတ္ အျခားနယ္ေထာင္ တခုသို႔ပို႔ေဆာင္မည္ဆိုသည္ကို အတည္မျပဳႏုိင္ေသးပါ။ က်ိဳင္းတံုေထာင္တြင္ အက်ဥ္းက်ခံေနရသည့္ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကိုႏုိင္ကိုမူ သရက္ေထာင္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ ရွိၿပီးမနက္ျဖန္တြင္ က်ိဳင္းတံုေထာင္မွ ေခၚေဆာင္လာမည္ဟု ယူဆေၾကာင္း မိသားစု၀င္မ်ားကေျပာသည္။

ယေန႔ စတင္လိုက္သည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား ေထာင္ေျပာင္းေ႐ႊ႕ျခင္းတြင္ သရက္ေထာင္မွ မနီလာသိန္း (သာယာ၀တီေထာင္ သို႔) ၊ ပူတာအိုေထာင္မွ ရွမ္းတိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ဦးခြန္ထြန္းဦး (ေတာင္ငူေထာင္သို႔) တို႔ပါ၀င္သည္ဟု ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား က အတည္ျပဳေျပာဆိုသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ သီတင္းပတ္က ျပန္ၾကားေရး ျပည္ေထာင္စု ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္း ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕၌ ဗီြအိုေအ ျမန္မာ႒ာနႏွင့္ ေတြ႕ဆံုစဥ္ နယ္ေ၀းေရာက္ေနသည့္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား မိသားစုႏွင့္ နီးရာ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ယခုလို ေထာင္ေျပာင္းေရႊ႕မႈ ျပဳလုပ္ခ်ိန္သည္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဘာလီကၽြန္းတြင္ အာဆီယံ ထိပ္သီးညီလာခံ က်င္းပခ်ိန္ႏွင့္လည္း တိုက္ဆိုင္ေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၁၆၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနေသးသည္ဟု ထိုင္းအေျခစိုက္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ထားသလို၊ အစိုးရ ဖြဲ႔စည္းေပးထားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကမူ ေအာက္တိုဘာ ၁၂ ရက္ေန႔ လႊတ္ေပးၿပီးေနာက္ ၃၀၀ ၀န္းက်င္သာရွိေတာ့သည္ဟု ယင္းအဖြဲ႕၏ အိတ္ဖြင့္ေပးစာတြင္ေဖၚျပထားသည္။

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ သီးျခားေကာက္ယူထားသည့္ စာရင္းအရမူ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၅၉၀ ေက်ာ္သာရွိသည္ဟု ယခုပတ္ တနလၤာေန႔ျပဳလုပ္သည့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ။

Credit : Yangon PressInternational
By Michael Perry

CANBERRA (Reuters) - U.S. President Barack Obama said on Thursday Myanmar had opened a dialogue on reform but needed to do more to improve human rights in his first remarks about the authoritarian regime after the Southeast Asian nation released political prisoners.

A senior Myanmar Home Ministry official told Reuters on Wednesday that the new civilian government was ready to release more political prisoners after freeing about 230 activists on Oct. 12, a further sign that genuine reform could be underway after five decades of harsh military rule.

"Some political prisoners have been released. The government has begun a dialogue. Still, violations of human rights persist," Obama said in a speech to the Australian parliament.

"So we will continue to speak clearly about the steps that must be taken for the government of Burma to have a better relationship with the United States."

The United States, Europe and Australia have said that freeing political prisoners is one of several preconditions to lifting sanctions that have isolated Myanmar and driven it closer to China.

Obama is in Australia ahead of visiting the Indonesian island of Bali for the East Asia Summit, and to signal a closer U.S. engagement with the Pacific.

Myanmar President Thein Sein, seen as having a reformist agenda, is already in Bali for a summit of the Association of South East Asian Nations (ASEAN).

The senior Myanmar official said the authorities were preparing "very soon" to release political prisoners for the second time in just over a month under an amnesty.

Another amnesty would boost Thein Sein's image and strengthen his case for Myanmar taking the rotating ASEAN presidency in 2014, two years ahead of schedule -- a bid widely seen as an attempt to legitimise the new political system.

Myanmar's National League for Democracy, headed by Nobel Peace Prize laureate Aung San Suu Kyi, is expected to decide on Friday whether to re-register as a political party to contest imminent by-elections.

Suu Kyi's party welcomed ASEAN's expected endorsement on Thursday of Myanmar's chairmanship and said it would help to drive political change.

"Their decision is tantamount to encouraging the present Myanmar government to step up the momentum for reforms," Nyan Win, a senior official in Suu Kyi's National League for Democracy, told Reuters in Myanmar's biggest city, Yangon.

"I think that Myanmar's political activities will become more vibrant after assuming the chair and Myanmar will also become a quality member of ASEAN."

HUMAN RIGHTS

In his speech, Obama said the U.S would continue to champion human rights.

"Every nation will chart its own course. Yet it is also true that certain rights are universal, among them freedom of speech, freedom of the press, freedom of assembly, freedom of religion, and the freedom of citizens to choose their own leaders," he said.

"These are not American rights, or Australian rights, or Western rights. They are human rights. They stir in every soul, as we've seen in democracy's success in Asia."

The United States has had strained relations with Myanmar since the military junta, which took power in a 1962 coup, killed thousands in a crackdown in 1988.

U.S. Secretary of State Hillary Clinton said last Friday that Myanmar appeared to be making some "real changes" to its political system, but the United States wanted to see more reform before embracing the country formerly known as Burma.

Clinton noted reports of "substantive dialogue" between the government and Suu Kyi and changes in the country's laws on labour and political party registration.

Myanmar's new government has responded by urging the United States to lift sanctions, describing its reforms as genuine, a line echoed by Indonesia's foreign minister and current ASEAN chair, Marty Natalegawa, who told Reuters they were "irreversible" after visiting the country last month.

Recent overtures by Myanmar's government have included calls for peace with ethnic minority groups, some tolerance of criticism, the suspension of an unpopular Chinese-funded dam project and the legalisation of labour unions. President Thein Sein has also defied sceptics by reaching out to Suu Kyi.

The resource-rich country, as big as France and Britain combined, sits between booming India and China with ports on the Indian Ocean and Andaman Sea that, if developed with proposed rail and pipeline projects, would allow cargo ships to bypass the Straits of Malacca.

That would open the way for faster delivery of oil from the Middle East and Africa to China and other countries in the region straddling the Mekong River.

India, Japan and Southeast Asia have sought to ramp up engagement, largely to counterbalance China's influence and to gain a toehold in a country whose proven gas reserves have tripled in the past decade to around 800 billion cubic metres, equivalent to more than a quarter of Australia's, BP Statistical Review figures show.

(Additional reporting by James Grubel and Caren Bohan in Canberra and Aung Hla Tun in Yangon. Editing by Jonathan Thatcher and Jason Szep) 


Credit : here


By: Sai Wansai

On November 18, a meeting of Central Committee members, more than 100 from across the country, would decide whether to re-register as a political party and go mainstream officially, within the political set up of Naypyidaw, which is the only game in town. 

On 4 November, President Thein Sein signs a revised law on political parties to enable Suu Kyi’s party, the National League for Democracy (NLD), to re-register as an official political party. Previously, NLD has rejected the military-drawn, 2008 Constitution for not being democratic enough and refused to take part in the November 2010, general election. 

After one year of controversial, farce election, Thein Sein government has doled out a series of political reform; such as holding direct talks with Aung San Suu Kyi, defying China and freezing work on an unpopular Mega dam, parliamentary meetings being opened to the media, parliament passing eye-catching laws such as the right for workers to strike and clearing the path for NLD to legally register. 

Many international stakeholders have been lobbying for the support of Thein Sein’s minimal reform process by rewarding him with more recognition and increased incentives, so that the pace of reform will heighten and eventually become irreversible. In other words, the lifting of sanctions imposed by the West and accelerating or granting international legitimacy should be on the agenda, to quicken the reform process. 

In the meantime, the government has delayed an expected release of political prisoners on Monday, which was said to be put off at short notice by the high-powered National Defence and Security Council (NDSC). 

NDSC is headed by President Thein Sein and 10 out of 11 members are military personnel or ex-military personnel and one remaining full fledge civilian, Vice-President Sai Mauk Kham is from the pro-military party, Union Solidarity and Development Party. 

On the ethnic conflict front, Naypyidaw’s achievement is somewhat mixed. It has managed to sign ceasefire with the United Wa State Army (UWSA), National Democratic Alliance Army (NDAA) – which defy Naypyidaw’s Border Guard Force (BGF) plan of integration into Burma Army, but have not engaged in open armed conflict - and Democratic Karen Buddhist Army (DKBA). At the same time, it has established contact to talk over ceasefire arrangement with the Shan State Army North (SSA-N), Shan State Army South (SSA-S), New Mon State Party (NMSP) and Karen National Union (KNU), which are all engaged in open armed conflict with the regime. But parallel to all these peace overtures, the war with the Kachin Independence Army (KIA) in Shan and Kachin states is intensifying, ongoing and in full swing. 

To end the ethnic conflict, the Naypyidaw on its part has proposed four steps procedure, which are ceasefire, exchange of liaison offices, prior notification before entering each other’s territory, and political dialogue. 

The ethnic armed groups seem to be going along but insist that the fourth and final step of political dialogue be conducted collectively under the banner of United Nationalities Federal Council (UNFC). However, Naypyidaw’s response to the demand is still not yet being spelled out. 

The UNFC formed in February 2011, is composed of six armed groups as permanent members: the Karen National Union (KNU), the New Mon State Party (NMSP), the Chin National Front (CNF), the Kachin Independence Organization, the Karenni National Progressive Party (KNPP), and the Shan State Progress Party/Shan State Army (SSPP/SSA). 

With such a backdrop, the NLD, as a responsible public and mainstream party, is in a very delicate position to decide its political course, for any wrong move will affect its own political standing and could even deviate from its own prescribed principle. Furthermore, it couldn’t even predict what real impact it could make on genuine democratic reform from within the mould of military supremacy, 2008 Constitution. 

According to Shan Herald Agency for News (SHAN), the SNLD has already warned that the participation of NLD in the upcoming by-elections, after the re-registration of the party, could erode the trust of non-Burman ethic groups, which Aung San Suu Kyi so far enjoyed. 

“We understand that Daw Aung San Suu Kyi is trying hard to gain the release of political prisoners and to achieve a genuine democracy, but I'm afraid participating in the elections without first achieving at least the release of political prisoners is a good idea. We are worried ethnic nationalities will never dare to trust her again,” said Sai Leik, the SNLD spokesman recently. 

Before making a final decision, perhaps it might be helpful to look at the 2009 NLD “Shwegondaing Declaration,” which includes, among others, the following points. 
Unconditional release of all the political prisoners 
Review of the 2008 Constitution 
Establishment of a genuine Union based on the principle of equality for all the ethnic nationalities 
Recognition of the result of the 1990 general election 
Political dialogue 

Of the mentioned points above, only the recognition of the 1990 general elections was recently accepted by the Thein Sein government. 

Democratic Voice of Burma (DVB) recently reported Suu Kyi stated that the party should also accept that the 1990 election results were “history”, after the speaker of the National Parliament, Khin Aung Myint, said that he “recognised the result”. 

And as such, all the other remaining points, which are most crucial, remain untouched. 

A recent article, which argues that the NLD should re-register, appears in Myanmar Times writes: 
The NLD could not continue as an “illegal” entity forever. 
If the NLD represents the public in parliaments it could lead to a strengthening of the “democratic forces”, not only in terms of the overall number but in their effectiveness in pushing for more reforms. 
The participation of NLD could help garner more technical assistance for the parliamentary system from those with more experience with democracy, such as the United States and the European Union. They will not lift sanctions immediately but they could ease some restrictions that will strengthen Myanmar’s nascent democratic system, such as building the capacity of politicians and strengthening of civil society. 

Sure, no doubt, Aung San Suu Kyi and Thein Sein need each other to advance their own interest. Thein Sein craves for international legitimacy and eventual lifting of sanctions, while Aung San Suu Kyi is exploring avenue to speed up a genuine democratic reform. The four times meeting of Aung San Suu Kyi with Labour Minister U Aung Kyi and once with President Thein Sein have brought some minor changes, but hardly enough to put the reform process on an irreversible footing. The regime half-hearted implementation of amnesty for political prisoners is the case in point, which makes the regime’s reconciliation overtures or reform motivation looks insincere and doubtful. 

In a press release of the ASEAN Inter-Parliamentary Myanmar Caucus (AIPMC), dated 14 November, on the eve of 19th ASEAN Summit in Bali, it writes: “The reform process thus far has been stunted due to it being driven by the individual initiative of President Thein Sein, rather than being part of a national platform for reform. Change that depends on the willingness of the president alone is not reform,” said Ms Sundari. “It is wrong therefore for ASEAN to conclude that further incentives should be given to Myanmar in reward for superficial reforms.” 

Of course, it is for the NLD and Suu Kyi to decide whether they could achieve more as a pressure group, outside the parliament or better served by working within the existing political system. 

The contributor is the General Secretary of Shan Democratic Union (SDU) - Editor 


The Director General of Arakan Rohingya Union (ARU), Prof. Dr. Wakar Uddin, and the Co-founder of Free Rohingya Campaign, Nay San Oo, attended the Conference on Burma titled “China-Myanmar Relations: The Dilemma of Mutual Dependence” in early November, at the Georgetown University in Washington, D.C. The conference consisted four different Panel Sessions, and the Panel Session II focused on the minority issues titled “Myanmar/Minority Perspectives”. A significant component of this session covered the minority issues in the eastern frontier regions of Burma; however, Rohingya issue in the western frontier also captured the attention from the audience and the panel when ARU Director General Prof. Dr. Wakar Uddin raised human rights and citizenship issues faced by the Rohingya ethnic minority in Arakan State in Burma. Dr. Uddin specifically directed his questions to Tom Kramer of Transnational Institute who addressed the Rohingya issues at a great length based on his experiences in Burma. Addressing Dr. Uddin’s questions about the ploys by the ultra-racist Rakhine National Democratic Party (RNDP) to discredit the Rohingya parliamentarians and RNDP’s hostile moves against Rohingya ethnic minority, Mr. Kramer provided transparent and in-depth assessments of the post-election situation in Rohingya regions in Northern Arakan. Mr. Kramer’s assessment accurately reflected the rapidly deteriorating situation in Arakan. The reports of RNDP’s approach to some major ethnic parties to form an alliance was discussed in Panel Session II that substantiate the earlier reports of anti-Rohingya maneuvering of the radical RNDP in Arakan and Naypyitaw at a high level. 

Nay San Oo had an opportunity to meet separately with Mr.Frank Jannuzi, (Policy Director) East Asian and Pacific Affairs of the United States Senate on Foreign Relations Committee. Nay San Oo specifically expressed where Rohingyas have been brutally discriminated by Burmese Regime and briefed about how 1982 Citizenship Law renders the Rohingya stateless. 

A number of journalists from the press in Washington had spoken to Dr. Uddin and Nay San Oo to arrange for interviews similar to that of the Radio Free Asia with Dr. Uddin in October.  

Prof. Dr. Mary Callahan (University of Washington), Prof. Dr. David Steinberg, (Georgetown University), Prof. Dr. Wakar Uddin (Director General, Arakan Rohingya Union) and Nay San Oo (Co-founder, Free Rohingya Campaign) at Burma Conference in Washington, D.C.




Ko Ko Naing 

Campaign Director, West Coast, USA 
Free Rohingya Campaign (FRC) 
(၁)

ရခိုင္ျပည္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ေက်ာ္ ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္းျဖင့္ သီးျခားလြတ္လပ္စြာ တင့္တင့္တယ္တယ္ ရပ္တည္လာခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္၏ တုိးတက္မႈ၊ ဆုတ္ယုတ္မႈတို႔မွာ ရခိုင္ျပည္သူတို႔ အေပၚသာ မူတည္ခဲ့သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ေက်ာ္ေသာ ကာလအတြင္း ရခုိင္ျပည္၏ အဓိက လူမ်ိဳးႀကီး ႏွစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တို႔သည္ ၿမိဳ၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ ခ်င္း၊ ခမိ စသည့္ လူမ်ိဳးစုတို႔ႏွင့္အတူ မရွိအတူ၊ ရွိအတူ၊ ေအးအတူ၊ ပူအမွ်၊ တေရတည္းေသာက္ကာ တေလွတည္းစီးၿပီး တေျမတည္း၌ပင္ ေနထိုင္လာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံ့ဦးေဆာင္ မင္းတို႔သည္ ျပည္သူ တစ္ရပ္လံုး၏ ခိုင္မာေသာ ညီညြတ္မႈကို စုစည္းႏိုင္ခဲ့တိုင္း ႏိုင္ငံ၏အရွိန္အ၀ါ ထြန္းေျပာင္ႏိုင္ေစခဲ့ၿပီး၊ ညီညြတ္မႈ ၿဖိဳခြဲေလတိုင္း ႏိုင္ငံ၏ ဂုဏ္ရည္ ေမွးမွိန္ခဲ့သည္။ ၁၅ - ရာစုမွ ၁၇ - ရာစုႏွစ္မ်ားသည္ ရခိုင္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမႈေရး၊ စစ္ေရး စသည့္နယ္ပယ္အားလံုးတြင္ တိုးတက္ခိုင္မာခဲ့ဘူးေသာ္လည္း ၁၇ - ရာစုေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံတြင္ ညီညြတ္မႈ ၿဖိဳခြဲခဲ့ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ့အင္အား တစတစ ယုတ္ေလ်ာ့လာကာ ဖရိုဖရဲ ျဖစ္ရရွာသည္။ ၁၆၆၆-ခုႏွစ္တြင္ စစ္တေကာင္းကို လက္လႊတ္ျခင္းခံရၿပီး ၁၇၈၄-ခုႏွစ္ အမရပူရဘုရင္ ဗဒံုမင္း၏ တိုက္ခိုက္မႈ ကို ခုခံႏိုင္စြမ္း မရွိရကာ၊ ရခိုင္လြတ္လပ္ေရး ဆံုးရံႈးရေလသည္။ လူေပါင္းႏွစ္သိန္းခန္႔ ေသဆံုးေလသည္။ ႏိုင္ ငံ့လူဦးေရ တ၀က္ေက်ာ္တို႔မွာ ျပည္တြင္းလံုၿခံဳမႈ မရွိသျဖင့္ စစ္တေကာင္းနယ္ထဲသို႔ အလံုးအရင္းျဖင့္ ထြက္ ေျပး ခိုလံႈၾကသည္။ 

ဘုရင္ မဟာသမၼတႏွင့္ မိဖုရားမ်ား၊ မင္းညီမင္းသား၊ မင္းေဆြမင္းမ်ိဳး၊ မွဴးမတ္ဗိုလ္ပါႏွင့္ တကြ အေျမာက္စိန္ေျပာင္း လက္နက္ တစ္ေသာင္းေက်ာ္၊ ေသနတ္လက္နက္ တစ္ေသာင္းေက်ာ္၊ ေၾကးရုပ္ သံုးဆယ္ေက်ာ္၊ မိန္းမစိုး သံုးဆယ္ေက်ာ္၊ ပုဏၰားမ်ိဳးသန္႔ အိမ္ေထာင္စု ငါးရာေက်ာ္၊ တတ္သိပညာရွင္ ဟူသ ေရြ႕ကအစ ဆင္ျမင္း သံုးပန္႔ သံုးေသာင္းေက်ာ္ႏွင့္ မဟာမုနိ ရုပ္ပြါးေတာ္ကို သိမ္းယူသြားေလသည္။ လက္ရဖမ္းယူသြားေသာ လူေပါင္း ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ေလသည္။၁ အႏွစ္ ၃၅၀ ေက်ာ္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္လာခဲ့ေသာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္သည္လည္း တစျပင္ ျဖစ္သြားေလသည္။ အႏွစ္ (၄၀) မွ်သာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ ေလးၿမိဳ႕၀န္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ေအာက္တြင္ ရခိုင့္ယဥ္ေက်းမႈ အေဆာက္အအံုႀကီး တစ္ခုလံုးသည္ ထြားထြား ညက္ ပ်က္စီးခဲ့ေလသည္။ ၁၈၂၅-ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ထိ ၿဗိတိသွ်တို႔လက္ေအာက္တြင္ ကၽြန္ျပဳခံရၿပီး၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရေသာအခါ ရခိုင္ျပည္သည္ ျမန္မာျပည္၏ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ေနရျပန္သည္။

ေလးၿမိဳ႕၀န္ေခတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလႏွင့္ ၿဗိတိသွ် ေခတ္ဦးကာလတို႔တြင္ ပုန္ကန္မႈအခ်ိဳ႕ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္ လည္း ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ က်စ္လစ္ခိုင္မွာေသာ ညီညြတ္မႈအားျဖင့္ စနစ္တက် ေတာ္လွန္မႈမ်ိဳး မဟုတ္ခဲ့ သျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိခဲ့ေခ်။ ၁၉၄၈-ခုေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ ညီညြတ္မႈကို စုစည္း ရန္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္အစား၊ ပညာတတ္အမည္ခံ ရခုိင္အမ်ိဳးသား အခ်ိဳ႕သည္ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ၊ လူမ်ိဳးစြဲ၀ါဒ၊ အစြန္းေရာက္ အယူသည္း၀ါဒ တို႔ကိုသာ က်င့္သံုးလာခဲ့သည္။

(၂)

လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၊ လူစုတစ္စု၏ သမိုင္းကို ေဖ်ာက္ဖ်က္၍ မရစေကာင္းပါ။ အင္အားနည္းေသာ လူစုတစ္ခုကို အင္အားမ်ား ေသာ လူစုတစ္ခုက စစ္ႏိုင္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားနည္းအမ်ိုဳးမ်ိဳးျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ အယူ၀ါဒ မ်ား စိမ့္၀င္ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေစႏိုင္ေသာ္လည္း အဆိုပါျဖစ္စဥ္ သမိုင္းေၾကာင္းကို ဖံုးကြယ္ေဖ်ာက္ဖ်က္၍ မရႏုိင္ ေၾကာင္း ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းမ်ားက သက္ေသထူထားၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ခ်ိန္မွစ၍ သုေတသီအမည္ခံ၊ ပညာတတ္အမည္ခံ ရခိုင္အမ်ိဳးသား အခ်ိဳ႕သည္ ရိုဟင္ ဂ်ာတို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို ဖံုးကြယ္ေဖ်ာက္ဖ်က္ရန္ အလို႕ငွာ- စာတမ္းအသြယ္သြယ္၊ ေဆာင္းပါးအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စာေစာင္အဖံုဖံု ေရးသားထုတ္ေ၀ၾကသည္။ လုပ္ႀကံဇာတ္လမ္းမ်ိဳးစံုကို ျပည္သူတို႔ထံ ၀ါဒျဖန္႔ၾကသည္၊ အစိုးရ အဆက္ဆက္သို႔ တင္ျပ လာခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို ျငင္းဆိုကာ -

(၁) ရခိုင္လူမ်ိဳးမွန္လွ်င္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျဖစ္ရမည္။

(၂) အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ရခုိင္ျပည္တြင္ မရွိခဲ့။

(၃) ယခုရွိေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္-

(က) ၁၈၅၀ -ခုႏွစ္ လမ္းေဖာက္လုပ္ရန္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီမွ ေခၚသြင္းလာသူမ်ား၊

(ခ) ၁၈၅၆ -ခုႏွစ္ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တို႔က လယ္ကူလီအျဖစ္ အသံုးျပဳရန္ ေခၚသြင္းလာသူမ်ား၊

(ဂ) ၁၈၈၀ -ခုေနာက္ပိုင္း ရာသီအလိုက္ စပါးရိတ္သိမ္းရန္လာၿပီး၊ မျပန္ဘဲ ေနထိုင္သူမ်ား၊

(ဃ) ၿဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ တံခါးမရွိ၊ ဓါးမရွိ ခိုး၀င္လာသူမ်ား၊

(င) ၁၉၄၂ -ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ခိုး၀င္လာသူမ်ား၊

(စ) ဖဆပလ အစိုးရက မဲရယူလို၍ ေခၚသြင္းလာသူမ်ား၊

(ဆ) ၁၉၇၁ -ခုႏွစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ေပၚေပါက္လာၿပီး၊ ျပည္တြင္းစီးပြါး ပ်က္ျပားသျဖင့္ အငတ္ေဘးမွ ေျပး ၀င္လာသူမ်ား။

(ဇ) ဟသာၤစီမံခ်က္ျဖင့္ ၀င္လာသူမ်ား၊

(စ်) ၈၈ -ခု ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားမႈတြင္ ၀င္ေရာက္လာသူမ်ား - သာျဖစ္ၾကသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ယင္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားမ်ားမဟုတ္၊ ဧည့္ႏိုင္ငံသားမ်ားသာ ျဖစ္တန္ရာသည္။

ဤကဲ့သို႔ အေျခအျမစ္မရွိ ေျပာဆိုေရးသား ၀ါဒျဖန္႔မႈမ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္းမွန္ကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား သာျဖစ္သည္။ မဟာဗမာ လူမ်ိဳးႀကီး၀ါဒေအာက္တြင္ ျပားျပာ၀ပ္ခံေနရကာ ခရုဆံကၽြတ္ဘ၀ ေရာက္ေနရလည္း ကိုေရႊ ရခုိင္ အမ်ိဳးသား သုေတသီ အမည္ခံ၊ ပညာတတ္ အမည္ခံတို႕က ရခိုင္ လူမ်ိဳးႀကီး၀ါဒ၊ လူမ်ိဳးစြဲ၀ါဒကို အသက္သြင္း လာျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။

(၃)

ယခု ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေခၚေသာ ရခိုင္ျပည္ရွိ မူဆလင္တို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို ျပည္တြင္းျပည္ပ သမိုင္းသုေတသီမ်ား၏ ေတြ႔ရွိ ခ်က္မ်ား၊ ခရီးသြားမွတ္တမ္း၊ ကိုယ္ေတြ႕မွတ္တမ္းမ်ား၊ သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ားကို ေလ့လာၾကည္ရႈပါက ကိုေရႊရ ခိုင္ အမ်ိဳးသားတို႔ ေရးသားေဖၚျပ၊ ၀ါဒျဖန္႔ခ်က္မ်ားႏွင့္ လားလားမွ်မတူေၾကာင္း ေတြ႔ရွိႏိုင္ေပသည္။ အစၥလာမ္ဘာသာ သည္ ၁၈၅၀ -ျပည့္ႏွစ္ထက္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ေစာစြာကပင္ ရခိုင္ျပည္သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ေၾကာင္း ေအာက္ပါခိုင္ မာေသာ သမိုင္းမွတ္တမ္း အေထာက္အထားမ်ားအရ ေလ့လာသိရွိရပါမည္။

အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ရခိုင္ျပည္ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္၊ ၁၂၀၀ ခန္႔ကစ၍ အုပ္စုလိုက္ လည္းေကာင္း၊ တစ္ဦးခ်င္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း ျပန္႔ႏွံ႕၀င္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ အေစာဦးေရာက္လာသူမ်ားမွာ အာရပ္ လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ေအဒီ ၇၀၀ ႏွင့္ ၁၅၀၀ ၾကားတြင္ အေနာက္တိုင္းမွ အာရပ္ကုန္သည္၊ ပါရွင္းကုန္သည္ ႏွင့္ ေရာမကုန္သည္ တို႔သည္ မိမိတို႔ပင္ရင္းတိုင္း ျပည္မ်ားမွ ရြက္သေဘာၤျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ကမ္းရိုးတမ္းကိုလည္းေကာင္း၊ ယင္းကိုေက်ာ္ လြန္ကာ အေရွ႕ဖက္ တရုတ္ကမ္းေျခသို႔လည္းေကာင္း ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္။၂ အာရပ္ တို႔သည္ ပင္လယ္ ကူးသန္းသြားလာရာ၌ အေရးႀကီးေသာ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕မ်ား၊ ကုန္သည္ေရာင္း၀ယ္ေရး စခန္း မ်ား၊ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ ေနရာ၏တည္ေနပံု၊ မ်က္ႏွာျပင္အေနအထား၊ ေနထိုင္သည့္လူမ်ိဳးမ်ား၊ ထြက္ကုန္မ်ား အစရွိသည္တို႔ကို စနစ္ တက် ေလ့လာသုေတသန ျပဳေလ့ရွိရာ- (၉) ရာစု အာရပ္ပထ၀ီ၀င္ ဆရာမ်ား၊ ခရီးသည္မ်ား၊ သုေတသီမ်ား၏ မွတ္ တမ္းမ်ားတြင္ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္း မြန္တို႔နယ္ျဖစ္ေသာ ရာမည ေဒသမ်ားအေၾကာင္းကို ေတြ႕ရွိႏိုင္ ေပသည္။၃ ရာခိုင္ရာဇ၀င္မ်ားအရလည္း အာရပ္တို႔သည္ ေအဒီ (၈) ရာစုမွစ၍ ရခိုင္ျပည္သို႔ ေရာက္ရွိအေျခခ်ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ပါရွိပါသည္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္ အေထာက္အထားမ်ားကို ကိုးကား၍ ၁၈၄၄ - ခုထုတ္ ဘဂၤလား ေအးရွာတိခ္ ဆုိဆိုင္ေအတီ ဂ်ာနယ္ ( Journel of the Asiatic Society of Bengal) တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။

“ရခိုင္ဘုရင္ မဟာတိုင္း စျႏၵမင္း (ေအဒီ ၇၈၈ - ၈၁၀) လက္ထက္တြင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီး အာရပ္သေဘၤာမ်ားစြာ ပ်က္ စီးခဲ့ေၾကာင္း၊ သေဘၤာသားမ်ားက ေသေဘးမွလြတ္ကာ နီးရာကမ္းေျခေဒသျဖစ္ေသာ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခိုလံွဳခဲ့ ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ဘုရင္ ၾကားသိေသာအခါ ယင္းတို႔အား ေကာင္းမြန္စြာ ျပဳစုဧည့္ခံၿပီး လယ္ယာေျမမ်ားေပးကာ အေျခတ က်ေနထိုင္ခြင့္ ေပးခဲ့ေၾကာင္း” ပါရွိသည္။၄ ေအဒီ ၁၈၇၉ ခုထုတ္ ၿဗိတိသွ်ဘားမားေဂဇက္ (British Burma Gazetters) ကို ကိုးကား၍ အာရ္ဘီ စမတ္ (R. B. Smart) ကလည္း “ေအဒီ ၇၈၈ - ခုႏွစ္တြင္ မဟာတိုင္း စျႏၵမင္း သည္ ရခိုင္ထီးနန္းကို ဆက္ခံခဲ့ေၾကာင္း၊ ၄င္းသည္ ယခင္ ရာမ၀တီ ၿမိဳ႕ေဟာင္းကို ၿမိဳ႕သစ္တည္ေထာင္ကာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၂ ႏွစ္တိုင္ စိုးစံခဲ့ေၾကာင္း၊ ယင္းမင္းလက္ထက္တြင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီးတြင္ သေဘၤာမ်ားစြာ ပ်က္ခဲ့ေၾကာင္း၊ သေဘၤာသားမ်ားမွာ မဟာေမဒင္ ဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ၾက ေၾကာင္း၊ ယင္းတို႔ကို ရခိုင္ျပည္မသို႔ ပို႔ကာ ေက်းရြာမ်ားတြင္ အတည္တက် ေနရာခ်ထားေပးေၾကာင္း” စစ္ေတြေဂးဇတ္ (Akyab Gazette) တြင္ ေရးသားထားသည္။၅ ျမန္မာႏုိင္ငံ သမိုင္းေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ကလည္း- ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ဆိပ္ခံၿမိ္ဳ႕မ်ားျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ပုသိမ္၊ သန္လ်င္၊ မုတၱမ၊ ၿမိတ္ စသည္တို႔တြင္ အလားတူ သေဘၤာမ်ား ပ်က္ျပားျခင္းဆိုင္ရာ အၾကာင္းအရာမ်ား အခ်ိန္ကာလ ေစာစြာကပင္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ မြန္-ျမန္မာ ရာဇ၀င္မ်ားႏွင့္ အခ်ိဳ႕ ေသာ ဘုရားသမိုင္းမ်ားတြင္ သေဘၤာပ်က္ စစ္သား မ်ားအၾကာင္း ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႔ရွိရေၾကာင္း - ၁၉၆၁ -ခု ႏွစ္တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ နယူးေဒလီၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့ ေသာ အာရွသမိုင္း ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲတြင္ တင္ျပေသာ “ျမန္မာႏုိင္ငံ သို႔ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ၀င္ေရာက္ လာပံု (ေအဒီ ၁ရ၀၀)” စာတမ္းတြင္ ေရးသားထားပါသည္။

ရခိုင့္သမိုင္းမ်ားအရ - တိုင္းစျႏၵမင္းလက္ထက္ ေ၀သာလီသည္ အထူးစည္းကားခဲ့ေၾကာင္း၊ ႏွစ္စဥ္သေဘၤာအစီး တစ္ ေသာင္းေက်ာ္ ေ၀သာလီသို႔လာေရာက္ ကုန္သြယ္မႈျပဳခဲ့ေၾကာင္း၊ ေ၀သာလီသည္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ ကမ္းေျခ တြင္ အေရးပါေသာ ကုန္သြယ္စခန္းတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။၆ ဂ - ရာစုတြင္း တရုတ္ခရီးသည္တို႔၏ မွတ္ တမ္းမ်ားအရလည္း - ဘဂၤလားႏွင့္ ေ၀သာလီတြင္ အာရပ္ႏွင့္ မိုးလူမ်ိဳးပိုင္ သေဘၤာမ်ားစြာ ေတြ႕ရွိေၾကာင္း ပါရွိသည္။ အာရပ္ႏွင့္ ပါရွန္းသမိုင္း အေထာက္အထားမ်ားအရလည္း အိႏိၵယသမုဒၵရာကို “အာရပ္ေရကန္” ဟုေခၚဆိုရေလာက္ ေအာင္ အိႏိၵယသမုဒၵရာတြင္ အာရပ္သေဘၤာမ်ား ဥဒဟို သြားလာခဲ့ေၾကာင္း ပါရွိသည္။၇ ဆရာဦးၾကည္ကလည္း ၈ -ရာ စုအတြင္းက ပုဂံဘုရင္ ပိတ္သံုမင္းလက္ထက္ သထံု၊ မုတၱမ ေဒသမ်ားသို႔ အာရပ္ကုန္သည္မ်ားေရာက္ရွိ ၀င္ထြက္ သြားလာေလ့ရွိခဲ့သည္ကို သကၠရာဇ္ ၈၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က ေရးသားထားေသာ အာရပ္မွတ္တမ္းမ်ားမွ သိရေၾကာင္း၊ အာရပ္သေဘၤာမ်ားသည္ အေနာက္ဖက္ ဒမတ္စကတ္ကၽြန္းမွ အေရွ႕အိႏိၵယ ကၽြန္းစုမ်ားႏွင့္ တရုတ္ျပည္မႀကီးအထိ ခရီးေပါက္ေရာက္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္။၈

သို႔ျဖစ္ရာ ထိုေခတ္ထိုအခါက ပင္လယ္ ကူးသန္းသြားလာခဲ့ေသာ ရြက္သေဘၤာမ်ားမွာ ယခုေခတ္ကဲ့သို႔ ေခတ္မီ စက္ကရိယာမ်ားျဖင့္ ခုတ္ေမာင္းႏိုင္ခဲ့သည္ မဟုတ္ေခ်။ မိုးေလ၀သ အခ်က္ျပ ေရဒါစက္မ်ားလည္း မရွိခဲ့ေခ်။ သာမန္ ရြက္သေဘၤာမ်ားသာ ျဖစ္ခဲ့ရာ - ရာသီဥတု အေျခအေန ဆိုးလွ်င္ဆိုးတိုင္း ခံခဲ့ရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္သည္ မိုးတြင္းအခ်ိန္ကာလမ်ား၌ ရာသီဥတု အေျခအေနသည္ အလြန္ဆိုးရြားေလ့ရွိရာ ဘဂၤလား ပင္လယ္ ကမ္းေျခတြင္ ပင္လယ္ကူးသေဘၤာမ်ား ေျမာက္ ျမားစြာတို႔မွာ ကံဆိုးမိုးေမွာင္ က်ႏိုင္ၿပီး၊ သေဘၤာသား မ်ားစြာတို႔မွာ သက္ဆံုးရွာေပမည္။ ႏွစ္စဥ္ သေဘၤာအစီး ေသာင္း ေက်ာ္ ၀င္ထြက္ေလ့ရွိေသာ ေ၀သာလီ အနီးတ၀ိုက္ တြင္ ႏွစ္စဥ္ သေဘၤာပ်က္ ကိစၥမွာ နည္းလွမည္ မဟုတ္ေပ။ တိုင္စျႏၵားမင္းလက္ထက္၌သာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသာ္ လည္း ၄င္းထက္ေစာစြာ မရွိခဲ့ဟူလည္း မဆိုႏိုင္ေပ။ ၄င္းေနာက္ ပိုင္းတြင္လည္း မရွိခဲ့ဟု အတတ္မေျပာႏိုင္ေပ။

မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ အေရအတြက္မ်ားျပားေသာ သေဘၤာပ်က္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ေျမာက္ျမားစြာေသာ သေဘၤာသား မ်ား၊ ကုန္သည္မ်ား၊ ခရီးသည္မ်ား၊ စစ္သားမ်ားသည္ နီးရာကမ္းေဘး သက္ေဘးလြတ္ေအာင္ ခိုလံွဳခဲ့ရသည္။ ယင္းတို႔ အား မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူတို႔က လိုေလးေသးမရွိေအာင္ ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္ ကူညီခဲ့သည္ သာမက၊ အေျခခ်ေနႏိုင္ ေအာင္ လယ္ေျမေပးကာ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ေအ ဒီ ၇၀၀ ေက်ာ္မွစ၍ အေရအတြက္ မနည္းလွေသာ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ေရာက္ရွိလာသူ သေဘၤာသား အာရပ္မူဆလင္မ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္၌ အေျခစိုက္ေနထိုင္ရင္း - ေဒသခံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ အိမ္ေထာင္ သားေမြး ျပဳလာၾကသည္။ ယင္းတို႔၏ ဇနီးမယားမ်ားအား အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ သြတ္သြင္းၿပီး ယင္းတို႔၏ သားသမီး၊ ေျမးျမစ္တီကၽြတ္ တို႔မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မူဆလင္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ေနာင္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဟု ေခၚထြင္မည့္ လူမ်ိဳးမ်ား၏ မ်ိဳးဆက္စသည္ ရခိုင္ျပည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ေအဒီ ၇၀၀ ေက်ာ္မွစ၍ စတင္ေပၚ ေပါက္ အေျခစိုက္ လာခဲ့ေလသည္။

ပါရွန္ႏွင့္ အာရပ္ကုန္သည္တို႔မွာ ပင္လယ္ေရေၾကာင္း ကူးလူးသြားလာရင္း အခ်က္အခ်ာက်ေသာေဒသမ်ားႏွင့္ ကမ္း သာယာအရပ္မ်ားတြင္ ေရာင္း၀ယ္ေရးစခန္းမ်ားျပဳလုပ္ကာ အေျခခ်ေနထိုင္လာခဲ့သည္။ အလားတူ ရခိုင္ျပည္အပါအ ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရာင္း၀ယ္ေရးစခန္းမ်ား၌လည္း ပါရွန္ႏွင့္ အာရပ္ကုန္သည္တို႔သည္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည္။၉ ထို႔ ျပင္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းႏွင့္ ျမန္မာ့ပင္လယ္ကမ္းရိုးတန္းတေလွ်ာက္ အစၥလာမ္ဘာသာ ဒါရ္ဂါ (ေခၚ) သူေတာ္စင္မ်ား၏ ဂူဗိမာန္မ်ားက သေဘၤာသားမ်ား၊ ကုန္သည္မ်ား အျပင္ သူေတာ္စင္တို႔ကလည္း ေရာေႏွာ၀င္ေရာက္ ေနထိုင္လာခဲ့ ေၾကာင္း သက္ေသခံေနသည္။၁၀

ဥေရာပလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဗဲေတမာ (Varthema)၊ ဘာဘ႔ို(စ) (Barbose)၊ ဆီဇာ ဖဲဒရိဒ္ (Caesar Frederide)၊ ရဲလ(ဖ) ဖီတ္(ရွ) (Ralph Fitch) ႏွင့္ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳးမ်ား၏ ေရးသားခ်က္မ်ားအရ ဘဂၤလားကမ္းေျခေဒသမ်ားတြင္ မူဆလင္ကုန္သည္ အေျမာက္အျမား အေျခစိုက္ေနထိုင္လ်က္ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ အမ်ားအားျဖင့္ အာရပ္လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾက ေၾကာင္း၊ မူဆလင္မ်ားက စစ္တေကာင္းကို သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ေသာ ေအဒီ ၁၃၃၈ - ခု မတိုင္မီကပင္ မူဆလင္ေျမာက္ ျမားစြာတို႔သည္ စစ္တေကာင္းႏွင့္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရွိ ရပါသည္။၁၁

သို႔ျဖစ္ရာ သမိုင္းသုေတသီပညာရွင္မ်ား၏ ေရးသားျပဳစုထားေသာ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ရခိုင္ ျပည္အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ၁၂၀၀ ခန္႔မွစ၍ ေရာက္ရွိ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾက ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ အေစာဦးေရာက္လာသူမ်ားမွာ အာရပ္၊ မိုးႏွင့္ ပါရွန္လူမ်ိဳးျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းတို႔သည္ မိမိတို႔ ၏ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈထံုးစံ၊ အစၥလာမ္ဘာသာအယူ၀ါဒ၊ က်င့္စဥ္တို႔ႏွင့္အတူ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ေရာေႏွာေပါင္းသင္း အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ေအဒီ ၇၀၀ ေက်ာ္မွစ၍ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္အတြင္း ေဒသခံအယူအဆ အေလ့အထ တို႔ပါ ေရာေႏွာပါ၀င္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈသစ္တစ္ရပ္ကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္လာခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ျဖင့္ ေအဒီ ၁၄ - ရာစု မတိုင္ မီကစ၍ ရခိုင္ဗုဒၶဘာသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကားတြင္ ဦးေရမနည္းလွေသာ ခိုင္မာေတာင့္တင္းသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္သည္ ရခိုင္ျပည္၌ ေပၚထြန္းလာခဲ့သည္။

(၄)

ေအဒီ ၁၅ - ရာစုသို႔ ေရာက္ေသာအခါ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား အလံုးအရင္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္လာရန္ အေၾကာင္းတရား က ဖန္တီးလာသည္။ ယင္းမွာ အင္း၀ မင္းေခါင္၏ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ရခိုင္ဘုရင္ နရမိတ္လွသည္ ဘဂၤလား ေဂါ့ဘု ရင္ထံ ခိုလံွဳခဲ့သည္။ ၄င္းသည္ ေဂ့ါတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၄ - ႏွစ္ ေနထိုင္ခဲ့ရၿပီး၊ ေဂါ့ ဆုလ္တန္၏ စစ္သည္ အကူအညီျဖင့္ ရခိုင္ထီးနန္းကို ျပန္လည္ ဆက္ခံႏိုင္ခဲ့သည္။ ေဂါ့ဘုရင္ မူဟာမတ္ ရွားသည္ ၁၄၂၉ - ခုႏွစ္တြင္ စစ္သူႀကီး ၀လီခန္ ဦး စီးေသာ စစ္သည္အင္အား ေသာင္းေက်ာ္ကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၄၃၀ - ခုႏွစ္တြင္ စစ္သူႀကီး စန္ဒီခန္ ဦးစီးေသာ ထိုထက္ မ်ားျပားေသာ စစ္သည္အင္အားရွိသည့္ စစ္တပ္ကိုလည္းေကာင္း ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ဤစစ္သည္မ်ားသည္ နရမိတ္လွ အား ရခိုင္ထီးနန္းကို ျပန္လည္ရယူေစခဲ့ၿပီး - ဘဂၤလားသို႔ ျပန္သြားျခင္းမျပဳဘဲ၊ ေျမာက္ဦးတ၀ိုက္တြင္ အေျခစိုက္ ေန ထိုင္လာခဲ့ၾကသည္။ ယင္းတို႔အား ရခိုင္ဘုရင္ ရာထူးႀကီးငယ္ေပးကာ မင္းမွဴးထမ္းေစခဲ့သည္။ ဤစစ္သည္မ်ားမွာ အမ်ားအားျဖင့္ တူရကီမ်ိဳးႏြယ္မ်ား၊ ပါရွန္မ်ားႏွင့္ အာဖဂန္ ပထန္လူမ်ိဳး မူဆလင္ဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

(၅)

ရခိုင္ဘုရင္ နရမိတ္လွသည္ ေဂ့ါဘုရင္ ဆုလ္တန္၏ စစ္သည္အကူအညီျဖင့္ ဘုရင္ျပန္ျဖစ္လာၿပီး ၁၄၃၀ - ခုႏွစ္တြင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို တည္ေထာင္သည္။ “ပါရွန္ဘာသာစကားကို ရံုးသံုးဘာသာအျဖစ္ ျပ႒ာန္းလိုက္သည္။” ကလီမာ ပါေသာ ဒဂၤါးမ်ားကိုသြန္လုပ္ အသံုးျပဳလာရသည္။ ၄င္းအပါအ၀င္ ေနာင္ဆက္ခံေသာ မင္းအမ်ားအျပားမွာ မူလ သကၠတ၊ ပါဠိ အမည္မ်ားအျပင္ မူဆလင္ ဘြဲ႕အမည္မ်ားကို ခံယူခဲ့သည္။ နန္းတြင္းစီရင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ႏွင့္ နန္းခန္းနန္း နား တို႔မွာ ေဒလီႏွင့္ ေဂ့ါရွိ မူဆလင္ ပံုစံအတိုင္း ေျပာင္းလဲလိုက္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္ဘုရင္အေနျဖင့္ အဆိုပါအ တြက္ အတတ္ပညာရွင္မ်ား၊ အသိပညာရွင္မ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား၊ ပညာရွိအမတ္မ်ား၊ အႏုဗိသုကာ ပညာရွင္မ်ား၊ လက္မႈပညာရွင္မ်ား လိုအပ္လာသည္။ သို႔ေၾကာင့္ ဘဂၤလားမွ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ မူဆလင္ တတ္သိပညာရွင္မ်ား ႏွင့္ လက္မႈပညာရွင္တို႔မွာ ေတာ္ရာတန္ရာ ရာထူးရာခံမ်ားျဖင့္ ခ်ီျမွင့္ျခင္းခံရကာ အေျခခ်ေနထုိင္ လာၾကသည္။

သမိုင္းပါရဂူ ေဒါက္တာ ေအနာမုလ္ေဟာက္ႏွင့္ သုေတသီ အဗၺဒူလ္ေကာ္ရိမ္ တို႔၏ အဆိုအရ - မင္းေစာမြန္ (နရမိတ္ လွ) ရခိုင္ထီးနန္း ျပန္လည္ရရွိသည္ေန႔မွစ၍ ၀န္ႀကီးမ်ား၊ မွဴးမတ္ဗိုလ္ပါမ်ား၊ သမားေတာ္မ်ား၊ တရားသူႀကီးမ်ား၊ စစ္သည္မ်ား၊ ကုန္သည္မ်ား၊ ေစ်းသည္မ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ား စသည္ျဖင့္ ေျမာက္ျမားစြာေသာ မူဆလင္ မင္းမွဴးထမ္း တို႔သည္ ရခိုင္ျပည္သို႔ ၀င္ေရာက္လာၿပီး ကာလၾကာေသာအခါ သာမန္အရပ္သားမ်ားၾကား စိမ့္၀င္သြားေလေၾကာင္း ဆိုထားပါသည္။၁၂

စစ္တေကာင္းကို မူဆလင္တို႔က ၁၃၃၈ - ခုႏွစ္မွ ၁၅၃၈ - ခုႏွစ္ထိ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ခဲ့ၿပီး၊ ၁၅၃၈ - ခုႏွစ္မွ ၁၆၆၆ - ခုႏွစ္ ထိ စစ္တေကာင္းသည္ ရခိုင္ပိုင္နက္ျဖစ္ခဲ့ျပန္သည္။ ဤႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ ကာလအတြင္း စစ္တေကာင္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးေနျပည္ေတာ္သည္ အိမ္ဦးႏွင့္ ၾကမ္းျပင္အလား ျဖစ္ခဲ့ရေလသည္။ စီးပြါးကုန္သြယ္မႈမွအစ တစ္ဖက္ႏွင့္ တစ္ဖက္၊ တစ္နယ္ႏွင့္တစ္နယ္ ဥဒဟို သြားလာမႈမ်ားရွိခဲ့သည္။ ဤအေတာ္အတြင္း မူဆလင္ ေျမာက္မ်ားစြာတို႔သည္ စစ္တ ေကာင္းမွ ရခိုင္ေဒသအႏွံ႔သို႔ ျပန္႔ႏွံ႕ေနထိုင္လာၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္ျဖစ္ေသာ ေျမာက္ဦးသို႔ လာေရာက္ အေျခစိုက္လာသည္။ နန္းတြင္းနန္းျပင္တြင္ မူဆလင္တို႕ၾသဇာ တိုးပြားလာသည္။၁၃

ရခိုင္ျပည္ရွိ အာရပ္၊ ပါရွန္၊ ပထန္တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းလာခဲ့ေသာ မူဆလင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ စစ္တေကာင္းမူဆလင္ တို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္လာသည္။

ေအဒီ ၁၆ - ရာစုေႏွာင္းပိုင္းမွ ၁၇ - ရာစု အလယ္ပိုင္းကာလသည္ ဘဂၤလားတြင္ ႏိုင္ငံေရးမတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ကာလျဖစ္သည္။ အာဖဂန္ ပထန္တို႔၏ၾသဇာ တစတစ ယုတ္ေလ်ာ့လာၿပီး၊ မဂိုတို႔၏ၾသဇာ တျဖည္းျဖည္း ႀကီးထြားလာ သည္။ ယင္းေၾကာင့္ ဘဂၤလားရွိ ပထန္ တတ္သိပညာရွင္မ်ားႏွင့္ မင္းမွဴးထမ္း ေျမာက္ျမားစြာတို႔မွာ အေရွ႕ဖက္သို႔ ထိမ္းေရွာင္လာေလသည္။ ယင္းတို႔အနက္မွ အခ်ိဳ႕မွာ ေျမာက္ဦးေနျပည္ေတာ္သို႔ လာေရာက္ခိုလွံဳကာ အေရးႀကီး ေသာ ရာထူးမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ ခစားလာသည္။၁၄ ထို႔ျပင္ ဘဂၤလားအား မဂိုအင္ပါယာသို႔ သိမ္းသြင္းလိုက္ေသာအခါ ေဂ့ါစစ္သည္မ်ားႏွင့္ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားစြာတို႔မွာ စစ္ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးထိမ္းေရွာင္လာရင္း ရခိုင္ပိုင္နယ္ ေျမမ်ားသို႔ ၀င္ေရာက္ခိုလံွဳ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ၁၇ - ရာစု အေစာပိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္ မူဆလင္ဦးေရ ပိုမိုတိုးပြါးလာကာ အစၥလာမ္ဘာသာႏွင့္ မူဆလင္ယဥ္ေက်းမႈသည္လည္း ပိုမိုထြန္းကားလာခဲ့သည္။

(၆)

ရခုိင္ျပည္တြင္ မူဆလင္အင္အား တိုးပြါးလာေစေသာ အျခားအေၾကာင္းတစ္ရပ္မွာ ၁၇ - ရာစုတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ ေအာ္ အေရွ႕ပိုင္းသို႔ ေပၚတူဂီမ်ား ၀င္ေရာက္လာျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၇ - ရာစု အေစာပိုင္းကာလမွစ၍ ေပၚတူဂီ တို႔ သည္ ဘဂၤလားႏွင့္ ရခိုင္ကမ္းေျခသို႔ ေရာက္ရွိေနၿပီးျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က ေပၚတူဂီတို႔သည္ ေရေၾကာင္းအတတ္ပညာ၊ ေခတ္မီလက္နက္ပညာ ႏွင့္ ခံတပ္တည္ေဆာက္မႈ အတတ္ပညာတို႔ကို ပို၍ ကၽြမ္းက်င္စြာ တတ္ေျမာက္ၾကသည္။ ရခိုင္တို႔က ေပၚတူဂီတို႔အား ကုန္ကူးခြင့္ ေပးျခင္းအားျဖင့္ မိမိတို႔အက်ိဳး ျဖစ္ထြန္းလိမ့္မည္ဟု ျမင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းတို႔အား ကုန္ကူးခြင့္ႏွင့္ သေဘၤာမ်ား ရပ္နားေဆာက္လုပ္ခြင့္ကို ေပးခဲ့သည္။ ေပၚတူဂီတို႔၏ အဓိက စီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမွာ ကၽြန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးပင္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္တို႔သည္ ေပၚတူဂီတို႔ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး၊ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ အင္ အား ယုတ္ေလ်ာ့ေနေသာ ဘဂၤလားတြင္ ပင္လယ္ဓါးျပတိုက္လုပ္ငန္းကို စတင္ေတာ့သည္။ ဓါးျပတိုက္သည္ဆိုရာ၌ ဥစၥာပစၥည္းကို တိုက္ယူရံုသာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေတြ႕ရာလူတိုင္း လက္ရဖမ္းဆီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ သယ္ေဆာင္ယူလာကာ လူ႔သ မိုင္းတြင္ အရက္စက္ဆံုး၊ အဆိုး၀ါးဆံုး၊ ယုတ္မာဆံုးေသာ ကၽြန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ျပဳလုပ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဖမ္း ဆီးရမိေသာ ကၽြန္မ်ားအနက္ အတတ္ပညာရွင္မ်ား၊ လက္မႈပညာရွင္မ်ားကို ရခိုင္ဘုရင္အားေပးကမ္းၿပီး၊ က်န္ကၽြန္မ်ား ကို ကၽြန္ေဈးကြက္တြင္ ေရာင္းခ်သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္ ရခိုင္နယ္မ်ားတြင္ အတင္းအဓၶမ အေျခခ်ေနထိုင္ေစကာ လယ္ယာစိုက္ခင္း၊ ပ်ိဳးခင္းမ်ားတြင္ ကိုင္းေစသည္။၁၅ ယင္းသို႔ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္လာခဲ့ရာတြင္ ဟိႏၵဴလူမ်ိဳးမ်ားအျပင္ မူဆလင္မ်ားလည္း မ်ားစြာပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဆယိဒ္စစ္စစ္မ်ား၊ ဆယိဒ္အႏြယ္ဖြားမ်ားလည္း ပါ၀င္ခဲ့သည္ဟု ၁၇ - ရာစု၏ ထင္ရွားေသာ သမိုင္းသုေတသီ တစ္ဦးလည္းျဖစ္၍ ေပၚတူဂီ၊ ေမာဂ္တို႔ ေသာင္းက်န္းမႈကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ျဖစ္ေသာ ရွီဟာဘ္အြဒၵိန္း တာလီရွ္ (Shihabuddin Talish) က ဆိုထားသည္။၁၆ စယိဒ္ဆိုသည္မွာ တမန္ေတာ္ မူဟာမတ္ (စြ)၏ အမ်ိဳးအႏြယ္မ်ားမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ားကို ေခၚဆိုသည္။၁၇

ယင္းသို႔ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္လာသူမ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္နယ္တြင္ မူဆလင္ဦးေရ တိုးပြါးလာခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်လူမ်ိဳး ဖဲယား က-ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္လာေသာ မူဆလင္ဦးေရသည္ ရခိုင္ျပည္လူဦးေရ၏ ၁၅ % ခန္႔ ရွိလိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့သည္။၁၈

(၇)

ရခိုင္ျပည္တြင္ ျပင္ပမွေရာက္လာေသာ မူဆလင္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔၏ သားမယားမ်ားသာ အစၥလာမ္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ေနသည္ မဟုတ္ဘဲ၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕လည္း အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းလာၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ဗုဒၶဘာသာကို အစဥ္တစိုက္ ကိုးကြယ္ေနၾကၿပီးသူမ်ားလည္း အစၥလာမ္သို႔ ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္မႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ဤအ ေၾကာင္းကို ရခိုင္မဟာရာဇ၀င္ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးတြင္ “သကၠရာဇ္ ၈၈၇ ခုႏွစ္ ကိုးဆက္ေျမွာက္ေသာ ဇယတၱ မင္းေစာမြန္ လက္ထက္၌ ရုမ္ ပါသွ်ားမင္း၏ သန္အမတ္ႀကီး ကာဒီ၊ မူသွ်ာ၊ ေဟာ္ႏုမ်ာတို႕သည္ ႏိုင္ငံေတာ္၌ မဟာမတ္ဒန္ သာသနာ စည္ပင္ ျပန္႔ေျပာေစျခင္းငွါ၊ ပူလီေက်ာင္းတို႔သည္ ၿမိဳ႕ေတာ္၌ အျပန္႔အႏွန္႔ တည္ေဆာက္လုပ္ၾက၍ ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ သူအေပါင္းတို႔အား ေဟာေျပာျပသလ်က္ ေန႔စဥ္မျပတ္ ျပဳလုပ္ေတာ္မူေလသည္။ ထိုအခါ အခ်ိဳ႕ေသာ ဗုဒၶဘာသာ လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ယုန္ၾကည္လ်က္ ၄င္းဘာသာ၌၀င္၍ ၄င္းတရားကို ေဆာံတည္လွ်က္ ျဖစ္ရွိၾကေလသည္။ သို႔ႏွင့္ မဟာမတ္ဒန္ လူမ်ိဳးတို႕သည္ ႏိုင္ငန္ေတာ္၌ ဖုန္းလႊန္းစိုးမိုးလ်က္ ျပန္႔ႏွန္႔စြာ +ဖစ္ ရွိေလသည္။ ဘုရင္မင္းျမတ္ ကိုလည္း လက္ေဆာင္ ပန္နာပို႔ဆက္လွ်က္ ဘုရင္မင္းအား ၄င္းသန္အမတ္ႀကီးတို႔ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ မိတၱာ သက္၀င္လ်က္ ျဖစ္ရွိေလသည္။” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

၁၅ - ရာစုတြင္ မ်ားစြာေသာ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္တို႔မွာ အစၥလာမ္ဘာသာကို ကိုးကြယ္၍ မူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကေၾကာင္း ဦး ၾကည္က “ျမန္မာရာဇ၀င္ သိမွတ္ဘြယ္ရာ အျဖာျဖာ” စာအုပ္တြင္ ေရးသားခဲ့ေပသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ၀င္ေဟာင္း သတင္းစာဆရာ ဦးလွထြန္းျဖဴကလည္း - ဗုဒၶဘာသာ၀င္အခ်ိဳ႕ အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကေၾကာင္း “ေအာင္ ပန္းႀကီးေငြ စကားရည္လုပြဲ” စာအုပ္တြင္ အတည္ျပဳေဖာ္ျပထားသည္။

ထိုစဥ္က ရခိုင္ျပည္ အေလ့အထတစ္ခုမွာ ႏိုင္ငံျခားက လာသူမ်ားကလည္း ဆႏၵရွိလွ်င္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားႏွင့္ လက္ထပ္ ထိမ္းျမားႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္ျပည္မွ ထြက္သြားေသာအခါ သားမယားမ်ားကို ေခၚေဆာင္သြားခြင့္ မရွိခဲ့ေခ်။ သို႔ေၾကာင့္ ဥေရာပသားတို႔သည္ ၄င္းတို႔၏ ရခိုင္ဇနီးမယားႏွင့္ သားသမီးမ်ားကို ရခိုင္ျပည္၌ ခ်န္ထားပါက အစၥလာမ္ ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းသြားမည္ဟု စိုးရိမ္၍ ခိုးယူေခၚေဆာင္သြားခဲ့ေသာ အမႈကိစၥမ်ားစြာ ေပၚခဲ့ေၾကာင္း - ဒတ္(ခ်) မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေၾကာင့္ အျခားဘာသာမ်ားမွ အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္သူမ်ား လည္း ရခိုင္ျပည္တြင္ မနည္းလွေပ။

(၈)

မူဆလင္တို႔၏ အလြန္အေရးႀကီးေသာ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ ယွက္ႏြယ္သည့္ ဇာတ္လမ္းတကြက္ ရွိပါေသးသည္။ ယင္းသည္ ကား မဂို အိမ္ေရွ႕မင္းသား ရွားရႈဇားသည္ ရခိုင္ျပည္သို႔ ေရာက္ရွိလာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေအဒီ ၁၆၆၀ တြင္ အိႏိၵယျပည္ ၌ ရွားဂ်ဟန္ဘုရင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရာ သားေတာ္ ရွားရႈဇားသည္ ေနာင္ေတာ္ ၾသရန္ဂဇစ္ ႏွင့္ နန္းလုခဲ့ရာ အေရးနိမ့္သ ျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ စႏၵသုဓမၼမင္း (၁၆၅၂ - ၁၆၈၄) ထံ အကူအညီေတာင္း ခို၀င္လာသည္။ စႏၵသုဓမၼမင္း အား ကတိမ တည္ ဟုဆိုကာ ရွားရႈဇား ပုန္ကန္ခဲ့ရာ ရွားရႈဇား က်ဆံုးခဲ့သည္။ ၄င္းႏွင့္ပါလာေသာ အေႁခြအရံ ကမန္ (ေလးသည္ ေတာ္) တို႔အား ရခိုင္ဘုရင္ ကိုယ္ရံေတာ္အျဖစ္ ခန္႔ထားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ကစ၍ ကမန္မူဆလင္ဟု ရခိုင္ျပည္တြင္ တည္ရွိ လာသည္။ ရွားရႈဇားႏွင့္အတူ ကမန္ေလးသည္ေတာ္ သံုးေထာင္ေက်ာ္ ပါရွိခဲ့သည္ဟု အခ်ိဳ႕သမိုင္းဆရာမ်ားက ဆိုပါ သည္။ ေနာင္ဘဂၤလားႏွင့္ အိႏိၵယတို႔မွလည္း ေလးသည္ေတာ္ အမ်ားအျပားအျပင္၊ အိႏိၵယေတာင္ပိုင္းမွလည္း စစ္သည္အေျမာက္အျမား ကိုယ္ရံေတာ္တပ္တြင္ အမွဴးထမ္းလာခဲ့သည္။ ၁၆၈၅ - ခုႏွစ္တြင္ နန္းတြင္းကိုယ္ရံေတာ္ တပ္သားအင္အား ေလးေသာင္းေက်ာ္ ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။၁၈ မင္းဘာႀကီးလက္ထက္ ကမန္သူရဲေကာင္း ၅ ေသာင္း ေက်ာ္ခဲ့ဟု ေစာမဲက်ီ စာအုပ္တြင္ အရွင္ ဥကၠံက ေဖၚျပခဲ့သည္။

(၉)

သို႔ျဖစ္ရာ ၁၇ - ရာစု ရခိုင္ျပည္တြင္ -

(၁) သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ေရာက္ရွိလာရေသာ အာရပ္မူဆလင္မ်ား၊

(၂) ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးေၾကာင့္ ေရာက္ရွိေနထိုင္ အေျခစိုက္လာေသာ အာရပ္၊ ပါရွန္ကုန္သည္မ်ား၊

(၃) ရခုိင္ဘုရင္ နရမိတ္လွ၏ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္အရ ေဂါ့ဘုရင္၏ စစ္သည္အကူအညီအျဖစ္ ေရာက္ရွိလာၿပီး၊ နရ မိတ္လွအား နန္းတင္ေပးခဲ့ေသာ တူရကီ၊ ပါထန္၊ ပါရွန္ စစ္သည္ေတာ္မ်ား၊

(၄) ရခိုင္ျပည္၏ စီရင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္ဆင့္အတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္၍ ဖိတ္ေခၚ၊ ေခၚယူခဲ့သျဖင့္ လာေရာက္မင္းမွဴးထမ္းခဲ့သူမ်ား၊

(၅) ဘဂၤလား ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ေရးအေျခအေနအရ မေနႏိုင္ဘဲ ရခိုင္ျပည္ထဲသို႔ ခိုလံႈလာသူမ်ား၊

(၆) ေပၚတူဂီ-ေမာဂ္တို႔က ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္လာေသာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးမ်ား၊

(၇) ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တို႔မွ အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းလာသူမ်ား၊

(၈) ကိုယ္ရံေတာ္တပ္မ်ား အစရွိသည့္ အရပ္ေဒသမ်ိဳးစံုမွလာေသာ လူမ်ိဳး အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔သည္ ေဒသတစ္ခုတည္း

သို႔ တစ္ဦးခ်င္း၊ ႏွစ္ဦးခ်င္းမွစ အုပ္စုလိုက္လည္းေကာင္း၊ အလံုးအရင္းျဖင့္လည္းေကာင္း ရာစုေပါင္းဆယ္ေက်ာ္ တစတစ အေျခစိုက္ ေနထိုင္လာခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ အေျခစိုက္ ေနထိုင္လာရင္း၊ ယင္းတို႔ အသီးသီးတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၀ါဒႏွင့္ က်င့္စဥ္တို႔ႏွင့္အတူ ေဒသခံတို႔၏ ထံုးဓေလ့မ်ားကိုပါ ေရာေႏွာၿပီး၊ ရခိုင္ ျပည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယဥ္ေက်းမႈသစ္တစ္ရပ္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္လာခဲ့ၿပီး မ်ိဳးဆက္သစ္တစ္ရပ္ကို ေပၚထြန္းေစခဲ့ သည္။ ယင္းတို႔ “ရိုဟင္” ဟုေခၚေသာ ရခိုင္ျပည္တြင္ ေနထိုင္သူမ်ားျဖစ္သျဖင့္ “ရိုဟင္ဂ်ာ” (ရိုဟင္သား)ဟု ေခၚထြင္ လာခဲ့သည္။

မူဆလင္ ယဥ္ေက်းမႈ၏ အက်ိဳးဆက္မ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈမွာလည္း တစတစ တိုးတက္လာခဲ့ေပ သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ပယ္၌လည္းေကာင္း၊ စစ္ဖက္၌လည္းေကာင္း တိုးတက္မႈမ်ား အဆင့္ဆင့္ ျဖစ္ထြန္းခဲ့ေပသည္။

(၁၀)

သို႔ျဖစ္ရာ ရိုးမတဖက္ေက်ာ္မွ ဗမာလူမ်ိဳးမ်ားက ရခိုင္ျပည္ကို က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ေသာ ၁၇၈၅ - ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ရခိုင္ျပည္တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မူဆလင္လူမ်ိဳးေပါင္း သိန္းႏွင့္ခ်ီၿပီး ရာစုႏွစ္မ်ားစြာကတည္းကပင္ အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့ၿပီး၊ ဗမာတို႔ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ တိုးတက္သစ္လြင္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ လာခဲ့ေၾကာင္း ခိုင္လံုေသာ ျပည္တြင္းျပည္ပ သမိုင္းမွတ္တမ္း အေထာက္အထားမ်ားက သက္ေသထူလ်က္ ရွိေနပါ သည္။

၁၇၈၅ - ခုႏွစ္မွ ၁၈၂၄ - ခုႏွစ္ထိ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) နီးပါးသာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဗမာၿမိဳ႕၀န္ လက္ထက္တြင္ လူေပါင္း ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ ေသၿပီး၊ ႏိုင္င့ံဦးေရ၏ တ၀က္ေက်ာ္တို႔မွာ စစ္တေကာင္းနယ္သို႔ တိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ တတ္သိပညာရွင္ သံုးေသာင္းေက်ာ္ အပါအ၀င္ လက္ရဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္သြားေလသူ ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ေလသည္။ ထို႕အျပင္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ အတြင္း ျမန္မာျပည္မသို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ လူေတာင္းခံမႈမ်ားေၾကာင့္ ျပည္မသို႔ ေပးပို႔ခဲ့ရသည္မ်ားအျပင္ စစ္တေကာင္း နယ္သို႔ ထပ္မံ တိမ္းေရွာင္သြားရသူမ်ားလည္း မနည္းလွေပ။ အဂၤလိပ္တို႔ ရခိုင္ျပည္ကို သိမ္းယူစဥ္က ၁၈၂၄ - ခုႏွစ္ တြင္ ရခိုင္ျပည္၌ လူဦးေရ အနည္းမွ်သာ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ ရ ႏၱပိုစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုၿပီးေနာက္ လအနည္းငယ္အၾကာ ၁၈၂၅ - ခု ဇူလိုင္လ (၂၁) ရက္ေန႔ အစီရင္ခံခဲ့ေသာ ၿဗိတိသွ်တပ္မွဴး ေရာဘတ္ဆန္၏ အစီရင္ခံစာအရ ၁၈၂၅ - ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ ျပည္ လူဦးေရသည္ တသိန္းခန္႔သာရွိခဲ့ေၾကာင္း ေမာဂ္ (ရခိုင္) ၆၀ ၀၀၀၊ မူဆလင္ ၃၀ ၀၀၀ ခန္႔ႏွင့္ ဗမာႏွင့္ အျခား ၁၀ ၀၀၀ ခန္႔ ျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံခဲ့သည္။၁၉ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ အတြင္း စိတ္တိုင္းက် ဖိႏွိပ္ခ်ဴပ္ခ်ယ္ၿပီး၊ ရခိုင္ျပည္ ယဥ္ ေက်းမႈ အေဆာက္အအံုႀကီး တစ္ခုလံုးကို ပ်က္စီးေစၿပီး၊ ၾကက္ပ်ံမက် စည္ကားခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္ကို တစျပင္ျဖစ္ ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ေသာ ဗမာေလးၿမိဳ႕၀န္ေခတ္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္တြင္ မူဆလင္ဦးေရ သံုးေသာင္းေက်ာ္ရွိလွ်င္ ယင္းမတိုင္မီ မည္မွ်ရွိခဲ့မည္ကို ခန္႕မွန္းႏိုင္ေပသည္။

သို႔ျဖစ္၍ လူ႔သမိုင္းသည္ ေဖ်ာက္ဖ်က္၍ မရႏိုင္စေကာင္းေသာ အမွန္အျဖစ္အပ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း သမိုင္းအ ေၾကာင္းကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ရန္ ႀကိဳးစားေနၾကေသာ ကိုေရႊရခိုင္ ပညာတတ္အမည္ခံ၊ သုေတသီအမည္ခံတို႔ ၀ါဒျဖန္႕မႈမ်ား သည္ ရခိုင္ျပည္၏ တိုးတက္မႈကို ပို၍ ေနာက္ျပန္ဆြဲေစမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀၀ ခန္႔မွစ၍ ရခိုင္ ျပည္၌ အေျခစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့သူမ်ားအား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ခန္႔မွ က်ဴးေက်ာ္ေရာက္ရွိလာသူ ဗမာမ်ားက ႏိုင္ငံျခားသားဟု ေျပာဆိုေနျခင္းမ်ားမွာ မည္မွ်ယုတၱိတန္ႏိုင္သည္ကို စဥ္စားႏိုင္ေပသည္။ ရခိုင္ျပည္သည္ ရခိုင္ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာအပါအ၀င္ ၿမိဳ၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ ခမီ၊ ခ်င္း စသည္ သမိုင္းအစဥ္ အဆက္ ေနထိုင္လာခဲ့သူမ်ား စုေပါင္း ပိုင္ဆိုင္ၾကၿပီး ဤလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္၏ အရွင္သခင္ ျဖစ္ၾကသည္။

ေနာက္မွေရာက္လာေသာ ေရႊၾကာပင္ ဗမာတို႔မွာ ဖြဲလွမ္းခိုက္ ဖ်ာခင္းကာ စိုးမိုးသူဘ၀ ေရာက္ေသာ္လည္း ယင္းတို႔ သည္ ရခိုင္ျပည္ သမိုင္းစဥ္ဆက္ ေနထုိင္လာခဲ့သူမ်ား မဟုတ္ေပ။ ၁၇၈၅ မွ ၁၈၂၄ အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) အတြင္း ရခုိင္ျပည္အား က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ကာ တစျပင္ျဖစ္ေစခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၄၈ မွ ယေန႔အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ေက်ာ္ အတြင္း ရခိုင္ျပည္အား ခရုဆံကၽြတ္ဘ၀သို႔ ေအာင္ျမင္စြာ ေရာက္ေစခဲ့ပါသည္။

သို႔ပင္ျဖစ္ေသာ္ငွါးလည္း မ်ားစြာေသာ ယေန႔ရခုိင္ျပည္သူတို႔မွာ လက္ပိုက္ၾကည့္ေနရံုသာမက ၾကည္ျဖဴေနၾကသူမ်ား လည္း မနည္းလွေပ။ ရခိုင္ေျမေပၚ ရခိုင္ေျမေအာက္ ရခိုင္ျပည္သူတို႔ကသာ ပိုင္ဆိုင္သည့္ သစ္ေတာထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ ေရထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ ေရနံ၊ ဓါတ္ေငြ႔မွစ သံယံဇာတ ပစၥည္းဟူသေရြးကို ရခိုင္ျပည္သူတို႔အတြက္ တစိုးတစီးမွ် ခ်န္မ ထားဘဲ ထုတ္ယူေဖာ္ေဆာင္၊ သယ္ယူေရာင္းခ်ေနသည္ကို ေရငံုႏုတ္ပိတ္ ေနရံုမွ်သာမက ဓါးရိုးကမ္းေနသူမ်ားလည္း မရွားေပ။ အေရးႀကီးေသာ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ၿပီး ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓါတ္ထုတ္ယူကာ တရုတ္-အိႏၵိယ ကုမၸဏီမ်ား သို႔ ေရာင္းခ်ရန္ ႀကံစည္ေနသည္ကိုလည္း ေရနံဆီးမီးခြက္ပင္ မွန္မွန္မထြန္းႏိုင္ရွာေသာ ရခုိင္ျပည္သူတို႔မွာ ႀကိတ္မွိတ္ ေနၾကသည္သာမက ေရလာေျမာင္းေပးသူမ်ားလည္း ရွိေနေသးသည္။ ဤသို႔ေသာ အေနအထားတြင္ ကိုေရႊဗမာ တို႔သည္ ကံေကာင္းေထာက္မ၍ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္တစ္ရာ ပိုမို စိုးမိုးပိုင္ခြင့္ရမည္ဆိုက ရခိုင္ျပည္၏ ပထ၀ီအေနအထား ကို ကမၻာ့မ်က္ႏွာျပင္ေပၚ ျမင္ရျမင္ပါ့မည္လားဟု ေတြးေတာဖြယ္ ျဖစ္ေနပါသည္။



က်မ္းကိုးစာရင္း -

၁။ ဆရာေတာ္ စႏၵမာလာလကၤာရ - ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္က်မ္း (ဒု-တြဲ)၊ မႏၱေလး (၁၉၃၁)၊ စာ - ၃၁၂

၂။ ဒု-ဗိုလ္မွဴးႀကီး ၀င္းေမာင္ (ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန) “သာသနာ့ေရာင္၀ါ ထြန္းေစဖို႔”၊ ရန္ကုန္ (၁၉၉၇)၊ စာ-၆၅

၃။ ကိုး (၂)၊ စာ - ၆၅

၄။ JASB – Vol. XIII, Calcutta (1844), p – 36

Dr. S.B Qanungo “ A History of Chiitagong”, Vol. I, Chittagong (1988), p – 111

၅။ R. B Smart – Burma Gazetters (Akyab Distric) Vol. A, Ragoon (1957), p – 19

၆။ ဦးၾကည္ (ဘီေအ- ရာဇ၀င္ ဂုဏ္ထူး) “ျမန္မာရာဇ၀င္မွ သိေကာင္းစရာမ်ား”၊ စာ ၁၅၆

၇။ Mohammed Abdur Rahim “Social and Cultural History of Bengal”, Vol. I, Karachi (1966), p – 37

၈။ ကိုး (၆)၊ စာ - ၁၅၇

၉။ S. N. H Rizvi “Bangladesh Distric Gazetteers (Chittagong)”, Dacca (1975), p – 122

၁၀။ ဆရာေခ် (ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမအဆင့္) “ဗမာမြတ္စလင္ ေရွးေဟာင္း အတၳဳပတၱိ”၊ စာ - ၁၆

“သာသနာေရာင္၀ါ ထြန္းေစဖို႔”၊ စာ - ၆၆

၁၁။ S. N. H Rizvi – “East Pakistan Dicstric Gazetteers (Chittagong Dist)”, Dacca (1970), p – 111

၁၂။ Mohammed Enamul Huq and Abdul Karim – “Bengali Litrature in Arakanese Court (1600 ~ 1700 AD)

Calcutta (1935), p – 4 ~9

၁၃။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ဘ၀သစ္ထူေထာင္ေရးပါတီ - သတင္းလႊာ၊ ရန္ကုန္ (၁၉၈၉)၊ စာ - ၄၅

၁၄။ Muhammad Mohar Ali “History of The Muslim Bengle” Vol. I (B), Riyadh, 1985, p – 865

၁၅။ J. A. S. B – Vol. X, Calcutta (1941), p – 681

ျမန္မာႏိုင္ငံ သုေတသနအသင္း ဂ်ာနယ္၊ ရန္ကုန္ (၁၉၆၀)၊ စာ - ၇၂

၁၆။ Qanungo, p – 322

၁၇။ ၄င္း စာ - ၃၂၄

၁၈။ ၄င္း စာ - ၂၉၁

၁၉။ Secrect Consultation (SC) of the Government of Bengal, Preserved in the National Acrhives of India, New Delhi, Jun 9, 1926, No. 10

Also Robertson’s Report dated July 21, 1825 (SC- August 26, 1825, No. 41)




Download PDF here






By WAI MOE

Burma's prominent dissident Min Ko Naing and other political prisoners are being transferred to different jails as prospects for a further amnesty remain in doubt, claim sources in Rangoon.

And it seems unlikely that those transferred will be included in any forthcoming release with the move considered a reaction to humanitarian calls to relocate remaining incarcerated dissidents to be closer to their relatives on the outside.

Alongside Min Ko Naing, leader of the 88 Generation Students group, other well known political prisoners reportedly being transferred include Hkun Htun Oo of the Shan Nationalities League for Democracy, leading monk Ashin Gambira, prominent female activist Nilar Thein of the 88 group, Pandeik Tun also of the 88 group, Nyi Pu who won a seat in the 1990 elections and labor activist Thuyein Aung.

"As far as I know from family members and prison officials, Min Ko Naing will be transferred from Kengtung to Rangoon by air," said Thein Than Tun, a member of the 88 Generation Students group who is monitoring the situation from Rangoon.

"U Hkun Htun Oo will be transferred from Putao Prison in Kachin State [in northern Burma] to Thaungoo Prison in Pegu Region through Myitkyina and Mandalay," he added. "Ashin Gambira and U Nyi Pu will be transferred from Kalay Prison."

Saw Thet Tun, a former political prisoner who was released last month from Tharyawaddy Prison in Pegu Region, told The Irrawaddy on Wednesday that he heard Nilar Thein had arrived in Tharyawaddy Prison that afternoon.

Meanwhile, a diplomatic source in Rangoon who is in touch with government officials said he heard almost all inmates of the 88 Generation Students group who are serving 65-year sentences would be transferred from remote prisons.

"All those serving 65 years except Ko Mya Aye in Thaunggyi Prison will be moved to different prisons. We will have to see if it is to Insein Prison [in Rangoon]," he said.

In the months following August 2007, 37 members of the 88 Generation Students group were arrested and imprisoned for terms up to 65 years. Currently 28 members of the group including Min Ko Naing, Ko Ko Gyi and Htay Kywe remain in prison while some members were released in the May and October amnesties.

The transfer of political prisoners comes shortly after the Myanmar National Human Rights Commission wrote an open letter to President Thein Sein regarding "Prisoners of Conscience" which appeared in state-run-newspapers on Sunday. The 15-member body includes retired senior officials, diplomats, academics, doctors and lawyers and is supposed to be independent of government influence.

In the letter, the commission said it "again humbly requests the president as a reflection of his magnanimity to include those prisoners when a subsequent amnesty is granted."

"If for reasons of maintaining peace and stability, certain prisoners cannot as yet be included in the amnesty, the commission would like to respectfully submit that consideration be made for transferring them to prisons with easy access for their family members," the statement continued.

Following the letter, family members and friends of political prisoners hoped for further releases on Monday, as the previous Oct.12 amnesty was announced by Thein Sein the day after receiving an open letter from the commission.

"According to our list, around 160 political prisoners including 40 monks and 35 military intelligence officers who were arrested in 2004 are to be released in the coming amnesty," said Thein Than Tun. "So it seems all political prisoners will not be released."

"However, currently the possible future releases are not set in stone as the National Defense and Security Council [the highest authority in Burma] has not yet passed the amnesty," he added.

Despite hopes for an amnesty, other dissident activities remain under suppression. Nay Myo Zin, a former military captain, was sentenced on Aug. 26 to 10 years imprisonment under the Electronic Act for contacting former military officers in exile through the internet. On Nov. 2, Nay Myo Zin's appeal was rejected by the Rangoon Region Court.

His lawyer, Hla Myo Myint, told The Irrawaddy that his client was barred from getting medical care for back pain in prison which he suffered as a result of being tortured during interrogation.

Five Buddhist monks launched a protest at Maha Mya Muni Monastery in Mandalay on Tuesday calling for the immediate and unconditional release of political activists who are being detained in prisons across the country.

 Photo: AP 

ASEAN Foreign Ministers attend the opening of the ASEAN Foreign Ministers meeting at Nusa Dua, Bali, Indonesia, November 15, 2011. 

Southeast Asian foreign ministers have voiced support for Burma to serve as chair of ASEAN in 2014. 

ASEAN cooperation director general with the Indonesian Ministry of Foreign Affairs Djauhari Oratmangun said the foreign ministers endorsed Burma to lead ASEAN in 2014, but the heads of states still must vote on the issue. 

“The decision is going to be made by the leaders, not by the foreign ministers. So you have to wait till the end of the ASEAN Summit," he said.

The ministers from the 10 members of the Association of Southeast Asian Nations are discussing regional economic and security issues this week in Bali. ASEAN heads of states will attend later in the week, and will be joined by other regional leaders for the East Asia Summit, in which the United States and Russia will be full participants for the first time.

Allowing Burma's military led government to take over the leadership of the regional organization that promotes democratic principles and the protection of human rights has been controversial.

Some human rights groups have argued ASEAN should require Burma to enact extensive reforms before rewarding its leaders with the chairmanship.

But, Burmese Foreign Minister Wunna Maung Lwin said all the ASEAN foreign ministers endorsed Burma.

He said all the ministers welcomed recent human rights improvements in Burma and agreed to give Burma the chairmanship. The decision of the foreign ministers, he said, will be handed to their respective leaders.

Burma this year has undertaken a number of reforms that strengthened its chances of serving as ASEAN host. Before the meeting, Indonesian Foreign Minister Marty Natalegawa welcomed reports that Burma plans to release some of its remaining political prisoners as early as this week.

"Absolutely, this is very very encouraging further development," he said. "As you are aware we have been expecting more of this type of steps. It is a process, so the latest announcement of further release of political prisoners is something we very much welcome and we wish to see more of such steps so we create even more irreversible momentum towards ... Myanmar."

About 200 political prisoners were included in a recent mass amnesty that released more than 6,000 prisoners. Burmese authorities say only a few-hundred political prisoners remain in custody, but human-rights groups put the number much higher. One Thailand-based group says it has documented more than 1,600 remaining prisoners.

The ministers are also expected to discuss the economic threat posed by instability in the eurozone and recent territorial disputes in the South China Sea.

Credit : VOA 




    • Rohingya Exodus