စစ္ေတြအေျခအေန စိတ္မခ်ရေသး
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းက အၾကမ္းဖက္ဆူပူမႈေတြဟာ အဆုိးဆုံးအေျခအေနကုိ ေက်ာ္လြန္ခဲ့ေပမယ့္ အျပည့္အ၀ ပုံမွန္ျပန္မျဖစ္ေသးတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြဟာ ေနရပ္ကုိ မျပန္ႏုိင္ေသးဘဲ ျဖစ္ေနၾကပါ တယ္။ မေန႔ကဆုိရင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕အတြင္းမွာ အိမ္တခ်ဳိ႕ မီး႐ႈိ႕ခံခဲ့ရတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ အတြင္းက ေနာက္ဆုံးအေျခအေနေတြကုိ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားၿပီး တင္ျပေပးထား ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ ဆူပူမႈေတြေၾကာင့္ လူ အနည္းဆုံး ၅၀ ေလာက္ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့အထိ အေျခအေနေတြ ဆုိးဆုိးရြားရြားျဖစ္ခဲ့ရာက အခုျပန္ၿပီး တည္ၿငိမ္စ ျပဳလာေနၿပီလုိ႔ ေျပာႏုိင္ေပမယ့္လည္း လုံး၀ တည္ၿငိမ္သြားတာေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး။
စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚမွာ မေန႔က မီး႐ႈိ႕မႈ ႏွစ္ခါျဖစ္ခဲ့တယ္လုိ႔ RNDP ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီက စစ္ေတြၿမိဳ႕ ကုိယ္စားျပဳ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္က ေျပာျပပါတယ္။
“မေန႔က ဘဂၤလီကုလားေတြကေန လာမီး႐ႈိ႕လို႔ မီးသတ္ကားနဲ႔ မီးၿငိမ္းလိုက္လို႔ေတာ့ ၿငိမ္သြားပါတယ္။ သူတို႔လည္း မီး႐ႈိ႕ၿပီးထြက္ေျပးသြားေရာ၊ အဲလိုမ်ဳိးအေျခအေနျဖစ္ေနတယ္။ အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အိမ္တအိမ္ေလာက္ပဲ၊ ပတ္ဝန္းက်င္က သိတာျမန္လိုက္လို႔၊ ႐ႈိ႕တဲ့လူေတြက ထြက္ေျပးၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ဘဂၤလီေက်းရြာထဲကို တင္းကို ဝင္ေျပးသြားေတာ့ လိုက္ဖမ္းလို႔ မရႏုိင္ဘူး။ ညဘက္ဆိုေတာ့-ညမထြက္ရ ဆိုေတာ့ လိုက္လည္း မလုိက္ရဲဘူး၊ ဒီကရြာသားေတြက အဲဒီလို ျဖစ္တာ။ ညဘက္ျဖစ္ တယ္၊ ေန႔လည္ပိုင္းလည္း တႀကိမ္ျဖစ္တယ္။”
အခုလုိ အိမ္ေတြကုိ မီး႐ႈိ႕တာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း ထိခုိက္ ဒဏ္ရာရတာ၊ ဆူပူ အုံႂကြတာေတြေတာ့ မျဖစ္ခဲ့ဘူးလုိ႔ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
ဒီကေန႔ေတာ့ အေျခအေနေတြဟာ တည္ၿငိမ္မႈ ရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး တိမ္းေရွာင္ေနၾကတဲ့ သူေတြဟာ အခုလုိ ႀကိဳၾကား ၀င္ေရာက္ မီး႐ႈိ႕တာေတြ ျဖစ္ေနေသးတဲ့အတြက္ ေနရပ္မျပန္ရဲေသး ဘဲ ျဖစ္ေနၾကသလုိ႔ ၿမိဳ႕ေပၚမွာေတာင္ အာဏာပုိင္ေတြဖက္က လုံၿခံဳေရးကုိ အျပည့္အ၀ ယူမေပးႏုိင္တဲ့ အတြက္ စုိးရိမ္ ပူပန္မႈေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
မေန႔တုန္းကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အေျခအေနေတြ တည္ၿငိမ္ေနၿပီျဖစ္လို႔ ေနရပ္ျပန္ခ်င္သူေတြ ျပန္ နိုင္ေအာင္ စီစဥ္ကူညီေပးေနတဲ့အေၾကာင္း ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ ကယ္ဆယ္ အကူအညီေပးေရး တာဝန္ရွိ သူေတြက မေန႔ကပဲ ဗြီအုိေအကုိ ေျပာခဲ့တာပါ။
တခ်ိန္တည္းမွာလည္း အခုလုိ အခက္အခဲနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့သူေတြ WFP ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔ႀကီး ကလည္း ၿမိဳ႕နယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြင္းကုိ ပုိ႔ေပးေနတယ္လုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ဌာေနကုိယ္စားလွယ္ Carlos Valoso က ဗီြအုိေအကုိ ေျပာျပပါတယ္။
“မေန႔ညကအထိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ WFP အေနနဲ႔ စစ္ေတြနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းေဒသေတြကုိ စားနပ္ရိကၡာ မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ၄၅၉ တန္နီးပါး အကူအညီေပးၿပီးေနပါၿပီ။”
အရင္ ရက္ေတြတုန္းကေတာ့ တခ်ဳိ႕ ေဒသေတြကုိ စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ တျခားအကူအညီေတြ ပုိ႔ေပးဖုိ႔အတြက္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ခဲ့ေပမယ့္လည္း အခုအခ်ိန္မွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြအပါအ၀င္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာေဒသေတြ အထိ အကူအညီေတြကုိ အခက္အခဲ မရွိပဲ ပုိ႔ေပးႏုိင္တယ္လုိ႔ Carlos Valoso က ေျပာပါတယ္။
WFP က အခုေပးေနတဲ့ အကူအညီေတြထဲမွာ ဆန္၊ ပဲ၊ ဆီနဲ႔ ဆားတုိ႔ျဖစ္ၿပီး အကူအညီလုိေနသေရြ႕ ဆက္ၿပီး ေထာက္ပံ့ေပးသြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လုိ႔လည္း Carlos Valoso က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အရင္က နာဂစ္လုိ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ႀကီးေတြ ႀကံဳေတြ႔ဖူးတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြ ရွိ ခဲ့ေပမယ့္ အရင္က အေတြ႔အႀကံဳေတြကုိ သခၤန္းစာယူၿပီး ေရာက္လာတဲ့ အကူအညီေတြကုိ အျမန္ ဆုံး ျဖန္႔ေ၀ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိေသးဘူးလုိ႔ အဲဒီ ေဒသကုိ ကုိယ္တုိင္သြားၿပီး အကူအညီေပးခဲ့သူေတြ က ေထာက္ျပၾကပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ေတြ႔တာေတာ့ လႉတဲ့ဥစၥာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ၊ ဒါေပမဲ့ နာဂစ္တို႔၊ ဂီရိတို႔လည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး သား၊ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အခုထိ crisis management ေပါ့– disaster management ကို အၿမဲတမ္း တုံ႔ျပန္တာကေတာ့ ေႏွးတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ထင္တယ္ခင္ဗ်။ အမွန္ကေတာ့ မီးေလာင္တဲ့ ရပ္ကြက္ေတြ ဘာေတြဆိုလည္း ရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းေတြ ဘာေတြလည္း လုပ္ေနၾကတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့သူေတြ အတြက္ေရာ အခုလတ္တေလာေတာ့ မိုးေတြက ရြာ၊ ေနစရာအခက္အခဲေတြ ကျဖစ္ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ sanitary (အမ်ားသံုးအိမ္သာ) ကိစၥေတြ ဘာေတြက အစ အဆင္မေျပဘူးခင္ဗ်၊ က်ေနာ္တုိ႔ သြားတဲ့ေနရာေတြဆိုလို႔ရွိရင္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြဖြင့္ထားတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြဆို အနံ႔အသက္ေတြက မခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ေနၿပီ။ ” တဦးနဲ႔တဦး ပ်က္ဆီးဆုံးရႈံးရတဲ့ အတုိင္းအတာက မတူတဲ့အတြက္ အစုိးရက တန္းတူညီမွ် အားလုံးကုိ အကူအညီေတြ ေ၀မွ်ေပးေန သလုိမလုပ္ဘဲ လုိအပ္တဲ့ သူေတြ လက္ထဲ အကူအညီေတြ တုိက္႐ုိက္ေပးၾကဖုိ႔ ဒုကၡသည္ေတြကုိယ္တုိင္က အႀကံေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္လုိ႔လည္း ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးေနသူေတြက ဗီြအုိေအကုိ ေျပာပါတယ္
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လြန္ခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္ေတြအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္ ဆူပူမႈေတြေၾကာင့္ လူ အနည္းဆုံး ၅၀ ေလာက္ ေသဆုံးခဲ့ရတဲ့အထိ အေျခအေနေတြ ဆုိးဆုိးရြားရြားျဖစ္ခဲ့ရာက အခုျပန္ၿပီး တည္ၿငိမ္စ ျပဳလာေနၿပီလုိ႔ ေျပာႏုိင္ေပမယ့္လည္း လုံး၀ တည္ၿငိမ္သြားတာေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး။
စစ္ေတြၿမိဳ႕ေပၚမွာ မေန႔က မီး႐ႈိ႕မႈ ႏွစ္ခါျဖစ္ခဲ့တယ္လုိ႔ RNDP ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီက စစ္ေတြၿမိဳ႕ ကုိယ္စားျပဳ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္က ေျပာျပပါတယ္။
“မေန႔က ဘဂၤလီကုလားေတြကေန လာမီး႐ႈိ႕လို႔ မီးသတ္ကားနဲ႔ မီးၿငိမ္းလိုက္လို႔ေတာ့ ၿငိမ္သြားပါတယ္။ သူတို႔လည္း မီး႐ႈိ႕ၿပီးထြက္ေျပးသြားေရာ၊ အဲလိုမ်ဳိးအေျခအေနျဖစ္ေနတယ္။ အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အိမ္တအိမ္ေလာက္ပဲ၊ ပတ္ဝန္းက်င္က သိတာျမန္လိုက္လို႔၊ ႐ႈိ႕တဲ့လူေတြက ထြက္ေျပးၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ဘဂၤလီေက်းရြာထဲကို တင္းကို ဝင္ေျပးသြားေတာ့ လိုက္ဖမ္းလို႔ မရႏုိင္ဘူး။ ညဘက္ဆိုေတာ့-ညမထြက္ရ ဆိုေတာ့ လိုက္လည္း မလုိက္ရဲဘူး၊ ဒီကရြာသားေတြက အဲဒီလို ျဖစ္တာ။ ညဘက္ျဖစ္ တယ္၊ ေန႔လည္ပိုင္းလည္း တႀကိမ္ျဖစ္တယ္။”
အခုလုိ အိမ္ေတြကုိ မီး႐ႈိ႕တာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း ထိခုိက္ ဒဏ္ရာရတာ၊ ဆူပူ အုံႂကြတာေတြေတာ့ မျဖစ္ခဲ့ဘူးလုိ႔ ဦးေအာင္ျမတ္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။
ဒီကေန႔ေတာ့ အေျခအေနေတြဟာ တည္ၿငိမ္မႈ ရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာၿပီး တိမ္းေရွာင္ေနၾကတဲ့ သူေတြဟာ အခုလုိ ႀကိဳၾကား ၀င္ေရာက္ မီး႐ႈိ႕တာေတြ ျဖစ္ေနေသးတဲ့အတြက္ ေနရပ္မျပန္ရဲေသး ဘဲ ျဖစ္ေနၾကသလုိ႔ ၿမိဳ႕ေပၚမွာေတာင္ အာဏာပုိင္ေတြဖက္က လုံၿခံဳေရးကုိ အျပည့္အ၀ ယူမေပးႏုိင္တဲ့ အတြက္ စုိးရိမ္ ပူပန္မႈေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
မေန႔တုန္းကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အေျခအေနေတြ တည္ၿငိမ္ေနၿပီျဖစ္လို႔ ေနရပ္ျပန္ခ်င္သူေတြ ျပန္ နိုင္ေအာင္ စီစဥ္ကူညီေပးေနတဲ့အေၾကာင္း ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ ကယ္ဆယ္ အကူအညီေပးေရး တာဝန္ရွိ သူေတြက မေန႔ကပဲ ဗြီအုိေအကုိ ေျပာခဲ့တာပါ။
တခ်ိန္တည္းမွာလည္း အခုလုိ အခက္အခဲနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့သူေတြ WFP ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔ႀကီး ကလည္း ၿမိဳ႕နယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြင္းကုိ ပုိ႔ေပးေနတယ္လုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ဌာေနကုိယ္စားလွယ္ Carlos Valoso က ဗီြအုိေအကုိ ေျပာျပပါတယ္။
“မေန႔ညကအထိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ WFP အေနနဲ႔ စစ္ေတြနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းေဒသေတြကုိ စားနပ္ရိကၡာ မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ၄၅၉ တန္နီးပါး အကူအညီေပးၿပီးေနပါၿပီ။”
အရင္ ရက္ေတြတုန္းကေတာ့ တခ်ဳိ႕ ေဒသေတြကုိ စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ တျခားအကူအညီေတြ ပုိ႔ေပးဖုိ႔အတြက္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲေတြ ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ခဲ့ေပမယ့္လည္း အခုအခ်ိန္မွာ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ၿမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြအပါအ၀င္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာေဒသေတြ အထိ အကူအညီေတြကုိ အခက္အခဲ မရွိပဲ ပုိ႔ေပးႏုိင္တယ္လုိ႔ Carlos Valoso က ေျပာပါတယ္။
WFP က အခုေပးေနတဲ့ အကူအညီေတြထဲမွာ ဆန္၊ ပဲ၊ ဆီနဲ႔ ဆားတုိ႔ျဖစ္ၿပီး အကူအညီလုိေနသေရြ႕ ဆက္ၿပီး ေထာက္ပံ့ေပးသြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လုိ႔လည္း Carlos Valoso က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အရင္က နာဂစ္လုိ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ႀကီးေတြ ႀကံဳေတြ႔ဖူးတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြ ရွိ ခဲ့ေပမယ့္ အရင္က အေတြ႔အႀကံဳေတြကုိ သခၤန္းစာယူၿပီး ေရာက္လာတဲ့ အကူအညီေတြကုိ အျမန္ ဆုံး ျဖန္႔ေ၀ေပးႏုိင္ျခင္း မရွိေသးဘူးလုိ႔ အဲဒီ ေဒသကုိ ကုိယ္တုိင္သြားၿပီး အကူအညီေပးခဲ့သူေတြ က ေထာက္ျပၾကပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ေတြ႔တာေတာ့ လႉတဲ့ဥစၥာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ၊ ဒါေပမဲ့ နာဂစ္တို႔၊ ဂီရိတို႔လည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး သား၊ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အခုထိ crisis management ေပါ့– disaster management ကို အၿမဲတမ္း တုံ႔ျပန္တာကေတာ့ ေႏွးတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ထင္တယ္ခင္ဗ်။ အမွန္ကေတာ့ မီးေလာင္တဲ့ ရပ္ကြက္ေတြ ဘာေတြဆိုလည္း ရွင္းလင္းေရးလုပ္ငန္းေတြ ဘာေတြလည္း လုပ္ေနၾကတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့သူေတြ အတြက္ေရာ အခုလတ္တေလာေတာ့ မိုးေတြက ရြာ၊ ေနစရာအခက္အခဲေတြ ကျဖစ္ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ sanitary (အမ်ားသံုးအိမ္သာ) ကိစၥေတြ ဘာေတြက အစ အဆင္မေျပဘူးခင္ဗ်၊ က်ေနာ္တုိ႔ သြားတဲ့ေနရာေတြဆိုလို႔ရွိရင္ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြဖြင့္ထားတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြဆို အနံ႔အသက္ေတြက မခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ေနၿပီ။ ” တဦးနဲ႔တဦး ပ်က္ဆီးဆုံးရႈံးရတဲ့ အတုိင္းအတာက မတူတဲ့အတြက္ အစုိးရက တန္းတူညီမွ် အားလုံးကုိ အကူအညီေတြ ေ၀မွ်ေပးေန သလုိမလုပ္ဘဲ လုိအပ္တဲ့ သူေတြ လက္ထဲ အကူအညီေတြ တုိက္႐ုိက္ေပးၾကဖုိ႔ ဒုကၡသည္ေတြကုိယ္တုိင္က အႀကံေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္လုိ႔လည္း ကူညီ လုပ္ေဆာင္ေပးေနသူေတြက ဗီြအုိေအကုိ ေျပာပါတယ္
VOA