Wikimyanmar သုိ႔ တုန္႔ျပန္ခ်က္ by ေနဆန္းလြင္
ကုိလုိနီေခတ္ေႏွာင္းပုိင္းဆုိသည္မွာ၁၉၄၈ခုႏွစ္ေႏွာင္းပုိင္းကုိဆုိလုိျခင္းျဖစ္၍ပါလီမန္ေခတ္အတြင္းဆုိသည္မွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အတြင္းကုိ ဆုိလုိျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ ရေသ့ေတာင္၊ မင္းျပား ၊ စစ္ေတြရမ္းၿဗဲႏွင့္ေက်ာက္ျဖဴ ၿမဳိ႕မ်ားတြင္ေနထုိင္သူမ်ားမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္သံတြဲၿမဳိ႕တြင္ေနထုိင္သူမ်ားမွာ ကမန္ လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိး ၁၄၄ မ်ဳိးရွိခဲ့ရာတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးပါ၀င္ခဲ့သည္ကုိ ေရးသားထားသည့္ အတြက္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားတြင္ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ားပါ၀င္သည္ကုိထပ္မံ၍သက္ေသခံေပး ျခင္းျဖစ္သည္။
ရခုိင္ဘုရင္အဆက္ဆက္တြင္ရွိေနခဲ့ေသာသူမ်ားအျဖစ္ Wikimyanmar မွသက္ေသခံၿပီးျဖစ္သည့္အတြက္ ၿဗိတိသွ်ကုိလုိနီေခတ္တြင္ တံခါးမရွိ၀င္လာသည့္ကိစၥကုိ စာေရးသူမွရွင္းလင္းရန္မလုိအပ္ေတာ့ပါ။
စာေရးသူသည္ ရုိဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္တြဲဖက္၍ လႈပ္ရွားေနေသာ Activist တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္လုိပါက - rohingya@gmail.com
________________________________________________________________
Wikimyanmar တြင္ေရးသားခ်က္
ဦးေနဝင္း(မဆလ) အစုိးရက တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု (၁၄၄)မ်ဳိးရွိရာမွ (၈)မ်ဳိးၿဖဳတ္ခ်ခဲ႔ရာ ရုိဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤလီ)လူ မ်ဳိးလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ နဳိင္ငံသားဥပေဒအရ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့သည္ ကိုလိုနီေခတ္ႏွင့္ ပါလီမန္ေခတ္ဦးတြင္ ရခိုင္ေဒသသို ့အလံုးအရင္း ခိုး၀င္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည့္ စစ္တေကာင္းႏွင့္အေရွ ့ဘေဂၤါေဒသ(ဘဂၤလားေဒ့ရွ္)မွ ဘဂၤလီႏိုင္ငံျခားသားမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ိဳးစံုဖန္တီးက တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ေတာင္းဆိုျခင္း၊သီးျခားျပည္နယ္ေတာင္းဆိုျခင္းတို ့ကို လုပ္ေဆာင္ေနေသာ္လည္း ယခုဒီမုိက ေရစီ ထြန္းကား ေနေသာ ပါတီစုံစနစ္ေအာက္တြင္ တုိင္းရင္းသား ဆုိေသာေဝါဟာရ ၏အဓိပၸါယ္ ႏွင္႔ ဥပေဒ ႏွင္႔သမုိင္းအေထာက္အထား၊လူ႕အခြင္႔အေရး အရ တုိင္းရင္း သားၿဖစ္ မၿဖစ္ ၿပည္လႊတ္ေတာ္ တြင္ အဆုံး အၿဖတ္ေပး ရလိမ့္မည္ၿဖစ္သည္။႔
အဆိုပါလူမ်ိဳးစုသည္ ကိုလိုနီေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းႏွင့္ ပါလီမန္ေခတ္အတြင္း ရာသီဥတုဆိုးရြားေသာ စစ္တေကာင္းျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္ေတာ၊ဘူးသီးေတာင္၊ေက်ာက္ေတာ္၊ေျမာက္ဦး၊ရေသ့ေတာင္၊မင္းျပား၊စစ္ေတြ၊သံတြဲႏွင့္ ရမ္းျဗဲ၊ေက်ာက္ျဖဴေဒသမ်ားသို ့ တစစစိမ့္၀င္ေျပာင္းေရြ ့လာေသာ မ်ားျပားသည့္ တရားမ၀င္ခိုး၀င္အေျခခ်သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ဖဆပလ၏ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲကာလအတြင္း ရခိုင္ေဒသမဲဆႏၵနယ္တြင္ အသာစီးမရခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ မဲႏိုင္ရန္ၾကိဳးပမ္းမွဳတစိတ္တေဒသအျဖစ္ အဆိုပါ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအား မဲေပးခြင့္ျပဳခဲ့သည္မွ အစျပဳ၍ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့၏ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚေျခကုပ္ယူမည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တို ့ကို ပိုမိုရင့္သန္ေစခဲ့သည္။ရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္ကတည္းက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ကမန္လူမ်ိဳးတို ့ကို ဌာေနတိုင္းရင္းသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါ ဘဂၤလီလူမ်ိဳးတို ့ကို ရခိုင္ဘုရင္အဆက္ဆက္၊အစိုးရအဆက္ဆက္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳခဲ့ေခ်။ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီအျဖစ္ အိႏိၵယႏွင့္ျမန္မာျပည္ကို တေပါင္းတည္းအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ကာလက တံခါးမရွိ၊ဓားမရွိ၀င္ထြက္သြားလာခြင့္ရခဲ့သည္ကို အခြင့္အေရးယူ၍ ေျမလြတ္ေျမရိုင္းႏွင့္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေပါၾကြယ္လွသည့္ ရခိုင္ေဒသသို ့ေျပာင္းေရြ ့အေျခခ်ခဲ့ၾကသည့္ အဆိုပါလူမ်ိဳးတို ့သည္ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ႏွစ္ဆက္ျဖတ္သန္းျပီးေနာက္ အဆိုပါေဒသကို သူတို ့၏ ကိုယ္ပိုင္ေဒသအျဖစ္ အစၥလာမစ္ဥပေဒက်င့္သံုး၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရန္ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ၾကိဳးပမ္းလာေသာအခါ ေဒသခံ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို ့ႏွင့္ မ်ားစြာေသာပဋိပကၡတို ့ကို ျဖစ္ပြားေစခဲ့သည္။ယခုတိုင္ခြဲထြက္ေရးအတြက္ လက္နက္စြဲကိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကသည့္ အစုအဖြဲ ့တို ့ရွိေနသကဲ့သို ့ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေျပာင္းေရြ ့အေျခခ်ကာ အာရပ္အုပ္စု၏ေထာက္ပံ့မွဳျဖင့္ ေဒသတြင္းမတည္ျငိမ္မွဳမ်ားစြာကိုဖန္တီးကာ ႏိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ခြဲထြက္ေရးကိုဖန္တီးအားထုတ္ေနၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္အမ်ားအျပားလည္း ရွိေနၾကသည္။အဆိုပါပုဂၢိဳလ္တို ့ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးကိုဆင္ႏႊဲကာ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့ရသည္။သို ့ေသာ္ ထိုလူမ်ိဳးစု၏မူလဇစ္ျမစ္ျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္အသိအမွတ္မျပဳေသာအခါ ႏိုင္ငံမဲ့လူမ်ိဳးမ်ားအျဖစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရွိ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ယခုတိုင္အေျခခ်ေနထိုင္ေနၾကရသည္။.ခုခ်ိန္ထိ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳမခံရသည့္ ဘဂၤလီဦးေရ တစ္သန္းခြဲခန္ ့ဆက္လက္က်န္ရွိေနေသးသည္။အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့၏ အိမ္ေထာင္ဘက္ေျမာက္ျမားစြာယူျခင္း၊မ်ိဳးဆက္ပြားမွဳ ျမင့္မားျခင္းတို ့ေၾကာင့္ ေဒသတြင္း လူဦးေရမွာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္အဆမတန္ျမင့္တက္လွ်က္ရွိေနသည္။လူဦးေရထူထပ္လာျခင္းေၾကာင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းရန္ ခက္ခဲလာသည့္အတြက္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာဘဂၤလီတို ့သည္ ကပၸလီပင္လယ္ျပင္ကိုျဖတ္သန္း၍ မေလးရွားႏိုင္ငံႏွင့္ ၾသစေၾတးလွ်၊နယူးဇီလန္စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားသို ့ သက္စြန္ ့ဆံဖ်ား ဒုကၡသည္အျဖစ္ေလွ်ာက္ထားရန္ ခိုး၀င္လွ်က္ရွိေနၾကသည္။တဘက္တြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလူ၀င္မွဳၾကီးၾကပ္ေရးဌာနမွ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ လာဒ္ေပးလာဒ္ယူမွဳျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္လာသူ အေျမာက္အျမားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။အစၥလာမ္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ျခင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့၏စရိုက္သဘာ၀ႏွင့္ ေခတ္အဆက္ဆက္တင္ရွိခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးေရးရန္ျငိဳးမ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာျပသနာသည္ ရခိုင္ေဒသ၏တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးကို အဆိုးဆံုးျခိမ္းေျခာက္ေနေသာ အမ်ိဳးသားေရးျပသနာဟု ႏိုင္ငံေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားကဆိုၾကသည္။ယေန ့ခ်ိန္ထိ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ေသာ ကမန္လူမ်ိဳးစုမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္မရွိ ျမန္မာမူဆလင္လူမ်ိဳးမ်ားကိုယ္တိုင္ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုကို ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုျခင္းမရွိေသးေခ်။
ရည္ညႊန္းကိုးကား
၁။-(၁၈-၇-၁၉၆၁)ခုေန႔ထုတ္တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္တြဲ(၁၂) ၊အမွတ္(၆)၊စာ(၃၂-၅၈) ၂။-(၈-၈-၁၉၆၁)ခုေန႔ထုတ္တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္တြဲ(၁၂) ၊အမွတ္(၉)၊
၃။-တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးးစုပါတီသတင္းလႊာ(ကင္းလႊတ္ခြင္႔အမွတ္-န/သ – ၀၈၅) ၊၃၁-၁၂-၁၉၈၉ ၄။-ရခိုင္ရာဇ၀င္ ။ ေအာင္သာဦး ၅။-စႏၵမာလာလကၤာရ။ ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္ ရခိုင္သမိုင္း ၊ ၁၅ ၊ ၁၈ ရာစု ၆။-အေရွ႕ေတာင္အာရွရာဇ၀င္၊ ေဟာ-၁၉၅၅ ၇။-ၿမန္မာရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅ ၈။မင္းရာဇာၾကီး(mornrazagree.blogspot.com) ၉။anti-rohingha.blogspot.com
ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ ရေသ့ေတာင္၊ မင္းျပား ၊ စစ္ေတြရမ္းၿဗဲႏွင့္ေက်ာက္ျဖဴ ၿမဳိ႕မ်ားတြင္ေနထုိင္သူမ်ားမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္သံတြဲၿမဳိ႕တြင္ေနထုိင္သူမ်ားမွာ ကမန္ လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
Wikimyanmar ၌အစပုိင္းတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးမ်ားကုိ ကုိလုိနီေခတ္ေႏွာင္းပုိင္းႏွင့္ ပါလီမန္ေခတ္အတြင္း တရားမ၀င္အေျခခ်သူမ်ားဟုေရးသားထားသည္။ တဖန္ “အဆုိပါ ဘဂၤလီလူမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ရခုိင္ဘုရင္အဆက္ ဆက္၊ အစုိးရအဆက္ဆက္ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳခဲ့ေခ်” ဟုေရးသားထားျပန္သည္။ ဤသည္မွာ Wikimyanmar သည္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ့္ ရခုိင္ျပည္၌ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္မတုိင္မီကတည္းက ေနထုိင္လာခဲ့ေသာ လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္သည္ဟု သက္ေသခံေပးသည့္အေထာက္အထားတစ္ခုျဖစ္သည့္အတြက္ စာေရးသူမွ ေက်းဇူးတင္ မိပါသည္။
ဦးႏုလက္ထက္၌ မဲေပးခဲ့သူမ်ားအားလုံးမွာ အမ်ဳိးသားမွတ္ပုံတင္ ကပ္ၿပား ကုိင္ေဆာင္ထားေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကသည္စာေရးသူ၏အဖုိးအဖြားမ်ားကုိင္ေဆာင္ခဲ့ေသာထုိအမ်ဳိးသားမွတ္ပုံတင္မ်ားကုိ စာေရးသူ ကုိယ္တုိင္ျမင္ဖူးခဲ့သည္။ ထိုအမ်ဳိးသားမွတ္ပုံတင္မ်ားကုိ၁၉၇၈ခုႏွစ္တြင္အာဏာရွင္ဦးေန၀င္းမွ နဂါးမင္းစီမံ ခ်က္ၿဖင့္ ဦးစိန္လြင္အားဦးစီးေစၿပီး တအိမ္တက္တအိမ္ဆင္း၍ မတရားသိမ္းေစခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔အသိမ္းခံရေသာ သူမ်ားမွာ ယခုထိအသက္ရွင္ေနထုိင္လ်က္ရွိသည္ထုိအခ်ိန္၌အစုိးရအမႈထမ္းအခ်ဳိ႕၏ အမ်ဳိးသားမွတ္ပုံတင္ မ်ားကုိသာ မသိမ္းဆည္းဘဲ ခ်န္ခဲ့သည္။
ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ႔ကုိင္ေဆာင္ခဲ့ေသာ အမ်ဳိးသားမွတ္ပုံတင္မ်ားအား မတရားသိမ္းပုိက္၍ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ အစုလုိက္အျပဳံလုိက္သတ္ျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ တစ္ဖက္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ထြက္ေျပး၍ ဒုကၡသည္ဘ၀သုိ႔ေရာက္ေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္တြင္လည္း ထုိဒုကၡသည္မ်ားကုိ ႏုိင္ငံတြင္းသုိ႔ ျပန္လည္ ေခၚခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္လည္း အခ်ဳိ႕ကုိျပန္လည္ေခၚခဲ့ရသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ျပန္လည္ေခၚခဲ့ရျခင္းသည္ ထုိရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕မွာ ယခုအခ်ိန္ထိ မဲေဆာက္ ႏွင့္အျခားေနရာမ်ားတြင္ေသာရွိေသာ ဒုကၡသည္မ်ားနည္းတူ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ေနထုိင္ေနရ ပါသည္။ ထုိသုိ႔ေနထုိင္ရာတြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသားမ်ားေပးေသာ ဒုကၡမ်ားကုိေန႔စဥ္ရက္ဆက္ခံစားေနၾက ရသည္။
ရခုိင္ဘုရင္အဆက္ဆက္တြင္ရွိေနခဲ့ေသာသူမ်ားအျဖစ္ Wikimyanmar မွသက္ေသခံၿပီးျဖစ္သည့္အတြက္ ၿဗိတိသွ်ကုိလုိနီေခတ္တြင္ တံခါးမရွိ၀င္လာသည့္ကိစၥကုိ စာေရးသူမွရွင္းလင္းရန္မလုိအပ္ေတာ့ပါ။
ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ျမန္မာျပည္မမွခြဲထြက္ရန္ မည္သည့္အခါမွ မေတာင္းဆုိခဲ့ပါ။ ေမယုခရုိင္ကုိ ျပည္မႏွင့္ တြဲ၍အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ေတာင္းဆုိခဲ့ျခင္းသည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ သက္ေသအေထာက္အထားျဖစ္သည္။
ရုိဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလုံးသည္ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အာရွႏုိင္ငံမ်ားအခ်ဳိ႕တြင္ အေျခခ်၍ မိမိတို႔၏ ဆုံးရွဳံးသြားေသာ ႏုိင္ငံသားရပုိင္ခြင့္မ်ားကုိ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္၄င္း၊ အျခားေသာတုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕ အစည္းမ်ားႏွင့္၄င္း ပူးေပါင္း၍ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေတာင္းဆုိေနျခင္းျဖစ္သည္။ မည္သည့္အဖြဲ႕အစည္းမွ လက္နက္ကုိင္ ေဆာင္၍ နယ္စပ္ေဒသတြင္ ေဒသတြင္းစုိးရိမ္ရေအာင္ တုိက္ခုိက္ေနျခင္းမရွိပါ။
ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ားသည္ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ရုန္းကန္ေနရစဥ္ အိမ္ေထာင္ဘက္ ေျမာက္ျမားစြာရွိ သည္ဟူေသာစြပ္စြဲခ်က္ကုိ စာဖတ္သူတုိ႔မွ ခ်င့္ခ်ိန္၍ စဥ္းစားလွ်င္အေျဖထြက္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ တြင္ဒုကၡသည္မ်ား မည္ကဲ့သုိ႔ေနထုိင္ေနရသည္ကုိ Youtube ရွိ ဗီဒီယုိမ်ားမွတဆင့္ စာဖတ္သူမ်ားေလ့လာႏုိင္ ပါသည္။ ယခုအခါ ရခုိင္ျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ အဆင္းရဲဆုံးျပည္နယ္ျဖစ္သည္ဟု ရခုိင္ျပည္သားဗုဒၶ ဘာသာ၀င္မ်ားကပင္ စာေရး၍ Statement ထုတ္ေနရသည့္ကာလျဖစ္သည္။ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ႔၏ လက္ထပ္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္ထားေသာ္လည္း၊ ထုိကဲ့သုိ႔ စြပ္စြဲေျပာဆုိေနျခင္းမွာ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ႔၏ ဂုဏ္သိကၡာညဳိးႏြမ္းေအာင္ ျပဳလုပ္ေနျခင္းမွလြဲ၍ အျခားေသာရည္ရြယ္ခ်က္မရွိသည္မွာ သိသာထင္ရွားပါသည္။ ေမြးဖြားလာေသာ ကေလးငယ္မ်ားကို အိမ္ေထာင္စုစာရင္းထဲ ထည့္မေပးဘဲ ၄င္းတုိ႔၏ဘ၀ကုိပင္ ႏုိင္ငံမဲ့ဘ၀သုိ႔ စနစ္တက်ပုိ႔ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ မ်ဳိးဆက္ပြားမႈ ျမင့္မားမည္ေလာ။ ေရွးေခတ္မ်ားတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံအႏွ႔ံအျပား၌ မ်ဳိးဆက္ပြားမႈျမင့္မားခဲ့ပါသည္။ စာဖတ္သူမွ မိမိ ၏အဖုိးအဖြားမ်ား၌ ေမာင္ႏွမဘယ္ႏွစ္ဦး ရွိခဲ့သည္ကုိ ျပန္လည္ဆန္းစစ္လွ်င္ အေျဖကုိသိရွိမည္ျဖစ္သည္။ စီးပြားေရး က်ပ္တည္းေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယခုအခါ မည္သူမဆုိမ်ဳိးဆက္ပြားမႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္လ်က္ရွိသည္။
ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားအားလုံးမွာ တရြာမွတရြာသုိ႔သြားလွ်င္္ ခရီးသြားခြင့္ပါမစ္တင္ၿပီးမွ ခရီးသြားခြင့္ွ ရွိသည္။ ထုိသုိ႔အေျခအေနေၾကာင့္ ေဆး၀ါးအခ်ိန္မွီမကုသရဘဲ အသက္ဆုံးရွဳံးခဲ့သူမ်ားမနည္း ေတာ့ပါ။ ရုိဟင္ဂ်ာတုိ႔မွာ ယခင္ေခတ္ကဲ့သုိ႔ အစိုးရ၀န္ထမ္းလုပ္ခြင့္လည္းမရၾကေတာ့ပါ။ ဤကဲ့သုိ႔အေျခအေန တြင္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕သို့သြား၍ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားရန္မွာ အိပ္မက္ပင္မမက္ႏုိင္ၾကပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ စား၀တ္ေနေရးကုိ ေျဖရွင္းရန္ အသက္စြန္႔၍ စက္ေလွမ်ားျဖင့္ ပင္လယ္ျပင္ကုိျဖတ္၍ မေလးရွား၊ ၾသစေၾတးလ်၊ နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ေရာက္ရန္ႀကဳိးစားေနၾကရသည္။ အမ်ားစုမွာ ပင္လယ္ျပင္တြင္ အစာေရစာငတ္ျပတ္၍ တဖုံ၊ မုန္တုိင္းဒဏ္ေၾကာင့္တမ်ဳိးျဖင့္ လမ္းခရီးတြင္ပင္အသက္ဆုံးရွဳံးေနရပါသည္။ ထုိႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ား သာမက အျခားေသာျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား သိန္းဂဏန္းႏွင့္ရွိပါသည္။ ထိုသို့စြန္႔စားသြားေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ေျမာက္ျမားစြာရွိပါသည္။
ဤသည္ကုိ ရွက္ဖြယ္ကိစၥသဖြယ္ေရးသားရန္မလုိအပ္ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္းတုိ႔ေၾကာင့္သာျဖစ္သည္။
Wikimyanmar တြင္ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးအေၾကာင္းေရးသားသူသည္ Racist တစ္ေယာက္သာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ တြင္အေျခခ်၍ အတုိက္အခံအျဖစ္ရပ္တည္ေနေသာ အဖဲြ႕အစည္းမ်ား၊ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ သေဘာထား ကုိသိလ်က္ႏွင့္ တဖက္သတ္ေရးသားထားျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ အျခားေသာတုိင္းရင္းသားမ်ား၊ ကမန္လူမ်ဳိးမ်ား၊ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္မ်ားႏွင့္ အျငင္းပြားေအာင္ရန္တုိက္ေပးထားေသာ ေရးသားခ်က္မ်ားကုိ စာေရးသူမွတုန္႔ျပန္ ရန္ဆႏၵအလ်င္းမရွိဘဲ၊ မည္သည့္ျမန္မာႏုိင္ငံသားႏွင့္မဆုိပူးေပါင္း၍ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အေရးမ်ားအားလုံးကုိ အျခား ေသာႏုိင္ငံသားမ်ားနည္းတူ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတုိ႔လည္း ၀ုိင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ရန္ဆႏၵသာရွိပါေၾကာင္း သိေစအပ္ပါ သည္။
စာေရးသူသည္ ရုိဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္တြဲဖက္၍ လႈပ္ရွားေနေသာ Activist တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္လုိပါက - rohingya@gmail.com
________________________________________________________________
Wikimyanmar တြင္ေရးသားခ်က္
ဦးေနဝင္း(မဆလ) အစုိးရက တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု (၁၄၄)မ်ဳိးရွိရာမွ (၈)မ်ဳိးၿဖဳတ္ခ်ခဲ႔ရာ ရုိဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤလီ)လူ မ်ဳိးလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ နဳိင္ငံသားဥပေဒအရ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့သည္ ကိုလိုနီေခတ္ႏွင့္ ပါလီမန္ေခတ္ဦးတြင္ ရခိုင္ေဒသသို ့အလံုးအရင္း ခိုး၀င္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည့္ စစ္တေကာင္းႏွင့္အေရွ ့ဘေဂၤါေဒသ(ဘဂၤလားေဒ့ရွ္)မွ ဘဂၤလီႏိုင္ငံျခားသားမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ိဳးစံုဖန္တီးက တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ေတာင္းဆိုျခင္း၊သီးျခားျပည္နယ္ေတာင္းဆိုျခင္းတို ့ကို လုပ္ေဆာင္ေနေသာ္လည္း ယခုဒီမုိက ေရစီ ထြန္းကား ေနေသာ ပါတီစုံစနစ္ေအာက္တြင္ တုိင္းရင္းသား ဆုိေသာေဝါဟာရ ၏အဓိပၸါယ္ ႏွင္႔ ဥပေဒ ႏွင္႔သမုိင္းအေထာက္အထား၊လူ႕အခြင္႔အေရး အရ တုိင္းရင္း သားၿဖစ္ မၿဖစ္ ၿပည္လႊတ္ေတာ္ တြင္ အဆုံး အၿဖတ္ေပး ရလိမ့္မည္ၿဖစ္သည္။႔
အဆိုပါလူမ်ိဳးစုသည္ ကိုလိုနီေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းႏွင့္ ပါလီမန္ေခတ္အတြင္း ရာသီဥတုဆိုးရြားေသာ စစ္တေကာင္းျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္ေတာ၊ဘူးသီးေတာင္၊ေက်ာက္ေတာ္၊ေျမာက္ဦး၊ရေသ့ေတာင္၊မင္းျပား၊စစ္ေတြ၊သံတြဲႏွင့္ ရမ္းျဗဲ၊ေက်ာက္ျဖဴေဒသမ်ားသို ့ တစစစိမ့္၀င္ေျပာင္းေရြ ့လာေသာ မ်ားျပားသည့္ တရားမ၀င္ခိုး၀င္အေျခခ်သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ဖဆပလ၏ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲကာလအတြင္း ရခိုင္ေဒသမဲဆႏၵနယ္တြင္ အသာစီးမရခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၏ မဲႏိုင္ရန္ၾကိဳးပမ္းမွဳတစိတ္တေဒသအျဖစ္ အဆိုပါ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအား မဲေပးခြင့္ျပဳခဲ့သည္မွ အစျပဳ၍ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့၏ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚေျခကုပ္ယူမည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တို ့ကို ပိုမိုရင့္သန္ေစခဲ့သည္။ရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္ကတည္းက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ကမန္လူမ်ိဳးတို ့ကို ဌာေနတိုင္းရင္းသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါ ဘဂၤလီလူမ်ိဳးတို ့ကို ရခိုင္ဘုရင္အဆက္ဆက္၊အစိုးရအဆက္ဆက္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳခဲ့ေခ်။ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီအျဖစ္ အိႏိၵယႏွင့္ျမန္မာျပည္ကို တေပါင္းတည္းအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ကာလက တံခါးမရွိ၊ဓားမရွိ၀င္ထြက္သြားလာခြင့္ရခဲ့သည္ကို အခြင့္အေရးယူ၍ ေျမလြတ္ေျမရိုင္းႏွင့္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေပါၾကြယ္လွသည့္ ရခိုင္ေဒသသို ့ေျပာင္းေရြ ့အေျခခ်ခဲ့ၾကသည့္ အဆိုပါလူမ်ိဳးတို ့သည္ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ႏွစ္ဆက္ျဖတ္သန္းျပီးေနာက္ အဆိုပါေဒသကို သူတို ့၏ ကိုယ္ပိုင္ေဒသအျဖစ္ အစၥလာမစ္ဥပေဒက်င့္သံုး၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရန္ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ၾကိဳးပမ္းလာေသာအခါ ေဒသခံ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို ့ႏွင့္ မ်ားစြာေသာပဋိပကၡတို ့ကို ျဖစ္ပြားေစခဲ့သည္။ယခုတိုင္ခြဲထြက္ေရးအတြက္ လက္နက္စြဲကိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကသည့္ အစုအဖြဲ ့တို ့ရွိေနသကဲ့သို ့ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေျပာင္းေရြ ့အေျခခ်ကာ အာရပ္အုပ္စု၏ေထာက္ပံ့မွဳျဖင့္ ေဒသတြင္းမတည္ျငိမ္မွဳမ်ားစြာကိုဖန္တီးကာ ႏိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ခြဲထြက္ေရးကိုဖန္တီးအားထုတ္ေနၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္အမ်ားအျပားလည္း ရွိေနၾကသည္။အဆိုပါပုဂၢိဳလ္တို ့ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးကိုဆင္ႏႊဲကာ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့ရသည္။သို ့ေသာ္ ထိုလူမ်ိဳးစု၏မူလဇစ္ျမစ္ျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္အသိအမွတ္မျပဳေသာအခါ ႏိုင္ငံမဲ့လူမ်ိဳးမ်ားအျဖစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရွိ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ယခုတိုင္အေျခခ်ေနထိုင္ေနၾကရသည္။.ခုခ်ိန္ထိ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳမခံရသည့္ ဘဂၤလီဦးေရ တစ္သန္းခြဲခန္ ့ဆက္လက္က်န္ရွိေနေသးသည္။အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့၏ အိမ္ေထာင္ဘက္ေျမာက္ျမားစြာယူျခင္း၊မ်ိဳးဆက္ပြားမွဳ ျမင့္မားျခင္းတို ့ေၾကာင့္ ေဒသတြင္း လူဦးေရမွာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္အဆမတန္ျမင့္တက္လွ်က္ရွိေနသည္။လူဦးေရထူထပ္လာျခင္းေၾကာင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းရန္ ခက္ခဲလာသည့္အတြက္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာဘဂၤလီတို ့သည္ ကပၸလီပင္လယ္ျပင္ကိုျဖတ္သန္း၍ မေလးရွားႏိုင္ငံႏွင့္ ၾသစေၾတးလွ်၊နယူးဇီလန္စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားသို ့ သက္စြန္ ့ဆံဖ်ား ဒုကၡသည္အျဖစ္ေလွ်ာက္ထားရန္ ခိုး၀င္လွ်က္ရွိေနၾကသည္။တဘက္တြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလူ၀င္မွဳၾကီးၾကပ္ေရးဌာနမွ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ လာဒ္ေပးလာဒ္ယူမွဳျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္လာသူ အေျမာက္အျမားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။အစၥလာမ္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ျခင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုတို ့၏စရိုက္သဘာ၀ႏွင့္ ေခတ္အဆက္ဆက္တင္ရွိခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးေရးရန္ျငိဳးမ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာျပသနာသည္ ရခိုင္ေဒသ၏တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးကို အဆိုးဆံုးျခိမ္းေျခာက္ေနေသာ အမ်ိဳးသားေရးျပသနာဟု ႏိုင္ငံေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားကဆိုၾကသည္။ယေန ့ခ်ိန္ထိ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ေသာ ကမန္လူမ်ိဳးစုမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္မရွိ ျမန္မာမူဆလင္လူမ်ိဳးမ်ားကိုယ္တိုင္ အဆိုပါလူမ်ိဳးစုကို ျမန္မာတိုင္းရင္းသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုျခင္းမရွိေသးေခ်။
ရည္ညႊန္းကိုးကား
၁။-(၁၈-၇-၁၉၆၁)ခုေန႔ထုတ္တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္တြဲ(၁၂) ၊အမွတ္(၆)၊စာ(၃၂-၅၈) ၂။-(၈-၈-၁၉၆၁)ခုေန႔ထုတ္တပ္မေတာ္ေခတ္ေရးစာေစာင္တြဲ(၁၂) ၊အမွတ္(၉)၊
၃။-တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးးစုပါတီသတင္းလႊာ(ကင္းလႊတ္ခြင္႔အမွတ္-န/သ – ၀၈၅) ၊၃၁-၁၂-၁၉၈၉ ၄။-ရခိုင္ရာဇ၀င္ ။ ေအာင္သာဦး ၅။-စႏၵမာလာလကၤာရ။ ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္ ရခိုင္သမိုင္း ၊ ၁၅ ၊ ၁၈ ရာစု ၆။-အေရွ႕ေတာင္အာရွရာဇ၀င္၊ ေဟာ-၁၉၅၅ ၇။-ၿမန္မာရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅ ၈။မင္းရာဇာၾကီး(mornrazagree.blogspot.com) ၉။anti-rohingha.blogspot.com
Thanks for truth
ဘဂၤါလီဆုိေသာ ေ၀ါဟာရကို -
လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္လည္း မသုံးခဲ႔ဘူး။ဦးေနဝင္ လက္ထက္မွာ အေရွ႕ပါကိစၥတန္နဳိင္ငံသည္
အေနာက္ပါကိစၥတန္ႏွင္႔ခြဲထြက္ၿပီးေနာက္ ဘဂၤလားေဒရွ္နဳိင္ငံကုိ ၁၉၇၁ – ခုႏွစ္ေနာက္ ပုိင္းတြင္
ဘဂၤါလီ ဆုိေသာ စကားကုိတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သုံးလာၿခင္းၿဖစ္သည္။ ၁၉၈၂ – ခုႏွစ္တြင္နဳိင္ငံ
သားဥပေဒ ကုိ ေရးဆြဲၿပီး ရခုိင္တုိင္းႏြယ္ဖြားမြတ္ဆလင္မ်ားကုိ အတင္းအဓမၼ ဘဂၤါလီ အၿဖစ္
သုိ႔သြပ္သြင္းေနၿခင္းၿဖစ္ ပါသည္။
ေအာက္ပါလူတုိ႔သည္ဘဂၤလီလုိေၿပာခ်င္ပါသလား။အကုိးအကားခုိင္လုံစြာတင္ၿပတာေနာ္။
အေသးစိတ္ ကုိ ဓည၀တီ၀ပ္ဆုိဒ္ (အမွတ္ဥ္ -၁၃၀ )မွာ ၾကည္႔
(ကုိးကား ။ ။ကစၥပနဒီမွ ဓညဝတီသစၥာ – ၂၀၀၈ ခု၊စာေပဗိမာန္ဆုရ စာအုပ္)(သုတပေဒသာ – ဝိဇၨာ)ဆုရ။ ပထမအၾကိမ္ ထုတ္ေဝသည္႔ခုႏွစ္ ၂၀၁၀ ဇႏၷဝါရီလ။(စာေရးသူ ကေလာင္အမည္ ေမာင္မုိးယံ ၊ မူရင္း အမည္ ဗုိလ္မွဴးမ်ဳိ႕သန္႔(ၿငိမ္း)။စာေပဗိမာန္ စာတည္းမွဴးက မွတ္ပုံအမွတ္ ၀၇၄၉၂ ၿဖင္႔ ပုံႏွိပ္၍ မွတ္ပုံတင္ အမွတ္ ၀၃၉၁၁ ၿဖင္႔ထုတ္ေဝသည္။)
( 3 ) ရမ္းၿဗဲ ေတာင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ ေရး ရခုိင္ရာဇဝင္သစ္ ပထမအုပ္စတုတၳတြဲ ၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၅၁/ ၃၅၂/ ၃၅၃ မုိ႔တြင္ငႏွလုံမင္း(၁၂၃၄ – ၁၂၃၇)လက္ထက္ ကုလားၿပာည္ကုိစစ္ထုိးရာ သုံ႔ပန္းအၿဖစ္ (၄၇၅၀၀) ဦး ေခၚလာၿပီး မင္းသုံး၊မိဖုရားသုံး၊ မင္းသားသုံး၊မင္းသမီးသုံး မွဴးမတ္သုံး အတြက္ အသီးသီး အစုႏွင္႔ ခြဲေတာ္မူသည္။ ဤကားဓညဝတီအေရးေတာ္ပုံ`၌ ပါေသာငႏွလုံမင္း အေၾကာင္း တည္းဟု ေရးသားေဖၚၿပထားသည္။
( 4 ) Francois Bernier ၏မွတ္တမ္းႏွင္႔ Father Delaunoite ၏ Catholic encyclopedia အရ ၁၆၂၁ မွ ၁၆၂၄ ခုွႏွစ္အတြင္းဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္လာသူမ်ားမွာ (၄၂၀၀၀) ေလးေသာင္း ႏွစ္ေထာင္ ရွိ သည္ဟု ဆုိ၏ ဆာအာသာဖယ္ယာက ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ လာသူ ဦးေရး သည္ ရခုိင္ၿပည္ စုစုေပါင္း လူဦး ေရး၏ ၁၅ % ရွိသည္ ဟု ဆုိထားသည္။ ရခုိင္ဘုရင္ကထုိဖမ္းဆီးယူလာ ေသာ လူထဲတြင္ အတတ္ပညာ ရွင္ ၿဖစ္ သူ ေလးပုံတစ္ပုံ ခန္႔ကုိယူ ထားၿပီး က်န္လူမ်ားကုိ တစ္ဦး လွ်င္ (20 Rs မွ 70 Rs ၿဖင္႔ )ေစ်းတင္ ေရာင္း ခ် ခဲ႔သည္။ ထုိဖမ္းဆီးကြ်န္မ်ားကုိ လက္ဖဝါးေဖါက္ၿပီး ၾကိမ္လုံးၿဖင္႔ခ်ည္ေႏွာင္ကာ ၾကက္၊ငွက္ ကဲ႔ သုိ႔ သေဘၤာ ကုန္တြင္း ထဲ ထည္႔သြင္းၿပီး သယ္ေဆာင္ လာခဲ႔သည္ဟုဆုိ၏။(Harvey,Outlineof Burmese History Page, 94 )
( 5 ) မင္းဘာၾကီး ခရစ္၀ကၠရာဇ္(၁၅၃၁ – ၁၅၅၃) ႏွင္႔ မင္းရာဇၾကီးတုိ႔ လက္ထက္ က ေသာင္းထီး ကြ်န္းမွကုလားေလးေထာင္စီ ဖမ္းဆီးေခၚလာခဲ႔ေၾကာင္း၊ မင္းရာဇာ ပဲခူးသုိ႔ စစ္ခ်ီခဲ႔ ရာတြင္ ကုလား မြတ္ဆလင္ သူရဲေကာင္း ၅၀၀၀၀ (ငါးေသာင္း) သားေတာ္ အိမ္ေရွ႕ မင္းသား မင္းခ ေမာင္း ပုိေမာ္တင္ ေခ်ာင္း၊ သံလွ်င္ၿမဳိ႔သုိ႔ စစ္ခ်ီေလသည္ဟု ပါရွိသည္။
ေမာရစ္ေကာလစ္ေရး ဒုတိယတြဲ စာမ်က္ႏွာ ၁၂ တြင္ (ထုိ႔ေၾကာင္းရခုိင္ၿပည္ သည္ ပထမႏွစ္ (၁၀၀၀) အတြင္းကုလားမင္းမ်ား အဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔သည္) ဟူ၍လည္းကာင္း၊စာမ်က္ႏွာ (၁၃) တြင္ ခရစ္ ၉၅၇ ခုွစ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ရခုိင္ရာဇဝင္ စတင္ခဲ႔ေတာသည္ ) ဟု လည္းေကာင္း စံေရႊပု ကဆုိသည္ဟူ၍ လည္း ေကာင္း၊စာမ်က္ႏွာ ၂၁ တြင္ ခရစ္ႏွစ္ ၉၅၇ မတုိင္မီက ရခုိင္ၿပည္သည္ ကုလား ၿပည္တစ္ၿပည္္ၿဖစ္ခဲ႔ သည္ ကေတာ မွန္ေပ၏ ဟူ၍ လည္းေကာင္း - စသည္ၿဖင္႔ ေဖၚၿပထားသည္ ။