ဘာေၾကာင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ လိုအပ္ေနသလဲ by လြင္ေအာင္စိုး
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံလူတန္းစားေတြဟာ ဘယ္သူေတြလဲလို႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ လယ္သမားလား၊ အလုပ္သမားလား၊ ေက်ာင္းသားလား၊ စစ္သားလား၊ ဆင္းရဲသားလား၊ သူေဌးေတြလား၊ ပညာတတ္ေတြလား၊ စီးပြားေရးသမားေတြလား စသျဖင့္ လူတန္းစား အလႊာအမ်ားႀကီးထဲက ထုတ္ႏႈတ္ေမးရမလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အေျခခံ ဆိုတာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။ အေျခခံမရွိဘဲ ဘာမွ မရပ္တည္ႏိုင္သလို အေျခခံလူတန္းစား မရွိဘဲ ႏိုင္ငံတခု မရပ္တည္ႏိုင္ပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ တိုင္းျပည္တခု တင့္တယ္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ေနႏိုင္ေအာင္ ပံ့ပိုးေထာက္ကန္ေပးထားႏိုင္တဲ့ လူတန္းစားအလႊာမွန္သမွ် အေျခခံလူတန္းစား ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးကို အဓိက ထားေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လယ္သမားႀကီးေတြဟာ အေျခခံလူတန္းစား တရပ္ပါပဲ။ ဒီလိုပဲ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံကို အက်ဳိးျပဳေနသူေတြဟာလည္း အေျခခံလူတန္းစား ျဖစ္သလို ေနာင္တေခတ္ တိုင္းျပည္ကို ဦးေဆာင္ တည္ေဆာက္ၾကမယ့္ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ျပည္ပရန္ကို တားဆီး ခုခံကာကြယ္မယ့္ စစ္သားေတြဟာလည္း အေျခခံလူတန္းစားေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ႏွစ္ေပါင္း (၅ဝ) ေလာက္ အာဏာရွင္ ဝါဒမိႈင္းေအာက္မွာ ပိတ္ဆို႔ခံထားရတဲ့ အျမင္ေၾကာင့္ အေျခခံလူတန္းစား ဆိုရင္ ဆင္းရဲသားပဲလို႔ ထင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဆိုက္ကားနင္းသူ၊ ကုန္ထမ္းသူ၊ စားပြဲထိုးသူ၊ လမ္းေပၚက သူေတာင္းစား စသျဖင့္ ထင္တတ္ၾကပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ ဝင္ေငြ ရရွိသလဲ ဆိုတဲ့ ေပတံနဲ႔ တိုင္းတာ ၾကည့္ၾကပါတယ္။ အမွန္တကယ္ တိုင္းတာရမွာက တိုင္းျပည္အတြက္ ဘယ္ေလာက္ အလုပ္လုပ္ေပးႏိုင္သလဲ ဆိုတဲ့ ေပတံသာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေျခခံလူတန္းစာကို ေအာက္ဆံုးအဆင့္လို႔ တခ်ဳိ႕လူေတြက ယူဆတတ္ၾကပါတယ္။ အထင္မႀကီးၾကပါဘူး။ အဖက္မတန္သလို ႏွိမ့္ခ် ခြဲျခား ဆက္ဆံၾကပါတယ္။ လက္ေအာက္ငယ္သားလို အမိန္႔ေပးၾကပါတယ္။ ရသေလာက္ အျမတ္ထုတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ အမွားႀကီးမွားေနပါတယ္။
အေျခခံအားျဖင့္ မရွိမျဖစ္တဲ့ လူတန္းစားေတြရဲ႕ ဘဝကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေစာင့္ေရွာက္ေပးရပါမယ္။ သူတို႔ဘဝကို ျမွင့္တင္ေပးရပါမယ္။ ဒီအတြက္ Rule of Law လို႔ေခၚတဲ့ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈကို ထိပ္ဆံုးအဆင့္ကေန ရပ္ကြက္/ေက်းရြာ အဆင့္ထိ မွန္မွန္ကန္ကန္ က်င့္သံုးႏိုင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈရွိမွ ရပ္ကြက္/ေက်းရြာ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားတယ္လို႔ တခ်ဳိ႕လူေတြက ထင္ၾကပါတယ္။ သူပုန္သူကန္မရွိ တိုင္းျပည္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းတာဟာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈရွိတာေၾကာင့္လို႔လည္း ထင္ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစံု မမွန္ပါဘူး။ ဒါဟာ အရင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရေတြက မလိမ့္တပတ္နဲ႔ ရိုက္သြင္းထားတဲ့ ဝါဒျဖန္႔ စကားလံုးေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္မွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ မရွိပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံေရးစနစ္မွာသာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ ရွိပါတယ္။
ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ဗဟုသုတ နည္းေအာင္ အကြက္ခ်စီမံထားလို႔ ျပည္သူေတြ အေတြးအေခၚ မရင့္သန္ဘဲ ျဖစ္ေနတာကို၊ ၿပီးေတာ့ အေတြးအေခၚ ရင့္သန္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခံေနရတာကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး အျမတ္ထုတ္တဲ့ အာဏာရွင္ အက်င့္ဆိုးေၾကာင့္ အမွားကို အမွန္၊ အမွန္ကို အမွား တလြဲထင္ေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(က်ေနာ္ ဒီေနရာမွာ ၾကံဳႀကိဳက္တာနဲ႔ ျဖတ္ေျပာခ်င္တာေလး ရွိပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြက ျပည္သူေတြအေပၚ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ႏွိပ္ကြပ္ႏိုင္သြားတဲ့အခါမွာ တခ်ဳိ႕လူေတြက ဂရုဏာေဒါသလိုလို၊ မခံခ်ိမခံသာလိုလိုနဲ႔ ေျပာတတ္တဲ့ စကားတခြန္းရွိပါတယ္။ “ဒါဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းတို႔၊ ဗိုလ္သန္းေရႊတို႔ ေတာ္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္ေတြက ည့ံလို႔ ျဖစ္ရတာ” ဆိုတဲ့စကားပါ။ ေျပာတဲ့သူေတြဟာ ျပႆနာရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ကို လိုက္မၾကည့္ဘဲ လက္တေလာ အရွံဳးအႏိုင္ကိုသာ မ်က္ခံုးေမႊးတဆံုး ၾကည့္ေျပာတဲ့သူေတြပဲလို႔ က်ေနာ္ မွတ္ခ်က္ေပးလိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ မညံ့ပါဘူး။ မညံ့ေပမယ့္လည္း ညံ့ေအာင္ အဓမၼ ဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ဘဝကေန ရုန္းမထြက္သာေသးလို႔ ျဖစ္ေနခဲ့ရတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္ထက္သာမွာ စိုးလို႔ ေနာက္လူေတြကို လမ္းပိတ္ဆို႔ထားတတ္သူေတြ၊ အာဏာရွင္စရိုက္ လက္ခံက်င့္သံုးသူေတြက အျခားသူေတြကို ညံ့ေအာင္ တမင္တကာ လုပ္ထားႏိုင္လို႔သာ လတ္တေလာ အရွံဳးေပၚခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။)
ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ဗဟုသုတ နည္းေအာင္ အကြက္ခ်စီမံထားလို႔ ျပည္သူေတြ အေတြးအေခၚ မရင့္သန္ဘဲ ျဖစ္ေနတာကို၊ ၿပီးေတာ့ အေတြးအေခၚ ရင့္သန္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခံေနရတာကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး အျမတ္ထုတ္တဲ့ အာဏာရွင္ အက်င့္ဆိုးေၾကာင့္ အမွားကို အမွန္၊ အမွန္ကို အမွား တလြဲထင္ေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(က်ေနာ္ ဒီေနရာမွာ ၾကံဳႀကိဳက္တာနဲ႔ ျဖတ္ေျပာခ်င္တာေလး ရွိပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြက ျပည္သူေတြအေပၚ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ႏွိပ္ကြပ္ႏိုင္သြားတဲ့အခါမွာ တခ်ဳိ႕လူေတြက ဂရုဏာေဒါသလိုလို၊ မခံခ်ိမခံသာလိုလိုနဲ႔ ေျပာတတ္တဲ့ စကားတခြန္းရွိပါတယ္။ “ဒါဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းတို႔၊ ဗိုလ္သန္းေရႊတို႔ ေတာ္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ္ေတြက ည့ံလို႔ ျဖစ္ရတာ” ဆိုတဲ့စကားပါ။ ေျပာတဲ့သူေတြဟာ ျပႆနာရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ကို လိုက္မၾကည့္ဘဲ လက္တေလာ အရွံဳးအႏိုင္ကိုသာ မ်က္ခံုးေမႊးတဆံုး ၾကည့္ေျပာတဲ့သူေတြပဲလို႔ က်ေနာ္ မွတ္ခ်က္ေပးလိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာျပည္သူေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ မညံ့ပါဘူး။ မညံ့ေပမယ့္လည္း ညံ့ေအာင္ အဓမၼ ဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ဘဝကေန ရုန္းမထြက္သာေသးလို႔ ျဖစ္ေနခဲ့ရတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္ထက္သာမွာ စိုးလို႔ ေနာက္လူေတြကို လမ္းပိတ္ဆို႔ထားတတ္သူေတြ၊ အာဏာရွင္စရိုက္ လက္ခံက်င့္သံုးသူေတြက အျခားသူေတြကို ညံ့ေအာင္ တမင္တကာ လုပ္ထားႏိုင္လို႔သာ လတ္တေလာ အရွံဳးေပၚခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။)
က်ေနာ္ ျဖတ္ေျပာလိုက္တဲ့ စကားဟာ နည္းနည္းေတာ့ ရွည္လ်ားသြားပါတယ္။ အဓိက ဆိုလိုရင္းကေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ဟာ ျပည္သူေတြကို ညံ့ဖ်င္းေသးသိမ္သြားေအာင္ တမင္တကာ အကြက္ခ် လုပ္ယူတဲ့ အေၾကာင္းပါ။ ဒါဟာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈနဲ႔ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႔က်င္ဘက္သေဘာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ (Rule of Law) ဆိုတာ ရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဥပေဒနဲ႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအုပ္ခ်ဳပ္တာလဲ၊ ဘယ္သူေတြက အုပ္ခ်ဳပ္တာလဲ၊ ဘာေတြကို အေျခခံထားၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္တာလဲ ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းေလး အေတြးနယ္ခ်ဲ႕ၾကည့္ၾကပါစို႔။
Rule of Law အရ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဆိုတာ ဟုိးထိပ္ဆံုး အျမင့္ဆံုး အာဏာယူထားသူကေန အနိမ့္ဆံုး အာဏာယူထားသူေတြအထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ ပါဝင္ေနသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ သမၼတ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ဝန္ႀကီး၊ ရပ္ကြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး၊ ရာအိမ္မႉး၊ ဆယ္အိမ္မႉးတို႔ကို မ်က္စိထဲ ေျပးျမင္မိၾကပါလိမ့္မယ္။ အမွန္ပါပဲ သူတို႔ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားေတြထဲမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ အဆင့္ဆင့္နဲ႔ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ သူတို႔သာမက စစ္တပ္ထဲက တိုင္းမႉး၊ တပ္ရပ္မႉးေတြလည္း ပါသလို စက္ရံုမႉး၊ ေလွသူႀကီး၊ ဘုရား ေဂါပကေတြလည္း ပါဝင္ၾကပါတယ္။ ယုတ္စြအဆံုး ဆရာ-ဆရာမေတြနဲ႔ မိသားစု အိမ္ေထာင္ဦးစီးေတြေတာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မွာ ပါၾကပါတယ္။
ဒါဆုိရင္ တခ်ဳိ႕က ေစာဒက တက္ခ်င္ပါလိမ့္မယ္။ “ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ကိုယ့္အိမ္နဲ႔၊ ကိုယ့္မိသားစုနဲ႔ကိုယ္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး (Rule of Law) ကို လိုက္နာေနရဦးမွာလား။ ကိုယ့္မိသားစုနဲ႔ကိုယ္ မိသားစု စည္းကမ္းေလး ထုတ္ၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေအးေအးေဆးေဆး ေနမွာေပါ့။ ဥပေဒေတြ ဘာေတြနဲ႔ မရွဳပ္ခ်င္ပါဘူး” ဆိုၿပီး ေျပာခ်င္ေျပာၾကမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ မိသားစု စည္းကမ္းဆိုတာ မိသားစုဝင္အားလံုးက သေဘာတူ လက္ခံၿပီး လိုက္နာႏိုင္ၾကဖို႔ “စည္းကမ္း” လို႔ အမ်ားသိေနၾကတဲ့ Rule of Law အမ်ဳိးအစားတခု ပါပဲ။ မိသားစု၊ ေက်ာင္း၊ စက္ရံု-အလုပ္ရံု၊ အသင္းအဖြဲ႔ ျဖစ္ၾကလို႔ မိသားစု စည္းကမ္း၊ ေက်ာင္းစည္းကမ္း၊ အလုပ္ရံုစည္းကမ္း၊ စစ္စည္းကမ္းအျဖစ္ ေခၚၾကတာျဖစ္ၿပီး တႏိုင္ငံတည္းအေနနဲ႔ အားလံုးကို ေပါင္းစုလိုက္တဲ့အခါမွာ Rule of Law ျဖစ္လာရပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္ ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကိုေတာင္ ဒီထက္ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ေအာင္ သံုးႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ အခုေတာ့ အသားက်ေနၿပီဆိုေတာ့ ဒီေဝါဟာရကို ျပင္ဖို႔ မလြယ္လွပါဘူး။
အုပ္ခ်ဳပ္တယ္ ဆိုရာမွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူဟာ သူ႔စိတ္ဆႏၵရွိတဲ့အတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ မဟုတ္ဘဲ အမ်ားလက္ခံထားတဲ့ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Rule of Law မွာ တရားဥပေဒရဲ႕အထက္ ဘယ္သူမွ မရွိေစရဘူး (No one is above the law.) ဆိုၿပီး စိတ္ထင္တိုင္း မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ ကန္႔သတ္ထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရ ျဖစ္ရင္လည္း ျပည္သူေတြအေပၚ ပရမ္းပတာ မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ စီမံထားရပါတယ္။ စီမံထားပံုကေတာ့့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ (Constitution) ပါပဲ။ အေျခခံဥပေဒအရ တရားဝင္ လုပ္ေဆာင္ပိုင္ခြင့္ေတြ၊ ရပိုင္ခြင့္ေတြမွာလည္း ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ တန္းတူ ျဖစ္ေနေစရပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကုလသမဂၢရဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီးကို ႏိုင္ငံတိုင္းက ေလးစား လိုက္နာရသလိုမ်ဳိး၊ ဂ်ီနီဗာ စစ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ေတြကို စစ္တပ္တိုင္းက လိုက္နာရတာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကိုၾကည့္ရင္ အေျခခံဥပေဒဟာ ဘယ္ေလာက္ထိေတာင္ အေရးပါေနသလဲ ဆိုတာ ေတြ႔ႏိုင္ပါမယ္။ အေျခခံဥပေဒဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ စိတ္ႀကိဳက္ လံုးဝ မျဖစ္ေစရပါဘူး။ ျပည္သူေတြရဲ႕ စိတ္ဆႏၵ သေဘာထား အေပၚမွာ အမ်ားအားျဖင့္ အေျခခံထားရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို မျဖစ္မခ်င္း အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေနရမွာ ျဖစ္သလို အမ်ားစုသေဘာအရ ျပင္ဆင္ႏုိင္ခြင့္ကိုလည္း ေရွာေရွာရွဴရွဳဴ ခြင့္ျပဳထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Rule of Law နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ႏိႈင္းယွဥ္စရာ အေကာင္းဆံုးက အာဏာရွင္စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္မွာ အာဏာရွင္က သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ပါးစပ္ထဲထြက္ရာ အမိန္႔ ျဖစ္ေနပါတယ္။ Rule of Law ရွိေနရင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဘယ္သူမဆို သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ မရဘဲ အမ်ားျပည္သူအႀကိဳက္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Rule of Law ဟာ အာဏာရွင္စနစ္ကို တားဆီးဖို႔လည္း ျဖစ္ၿပီး ျပည္သူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
Rule of Law (တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး) ကို ႏွစ္သက္သေဘာက်တယ္ဆိုရင္ ဟာကြက္မရွိ ခိုင္မာေနေအာင္ တည္ေဆာက္ယူၾကရပါမယ္။ လက္ရွိ Rule of Law (တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ) ဟာ တကယ္ေတာ့ အေျခခံလူတန္းစားအပါအဝင္ ျပည္သူတရပ္လံုးကို ဘာမွ မကာကြယ္ေပးႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Rule of Law ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ ျပဳျပင္ႏိုင္ဖို႔ အေရးတႀကီး ႀကိဳးပမ္းေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီကေန႔ အခ်ိန္အခါမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈကို ႀကိဳးပမ္းဖို႔ စကားကို ဘယ္သူေတြေျပာေျပာ…..ေျပာတဲ့သူကို က်ေနာ္တို႔ ေထာက္ခံရပါမယ္။ အားေပးရပါမယ္။ ဝန္းရံရပါမယ္။ အခုလို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား ျပည္သူ႔အင္အားေတြဟာ တခ်က္ကေလး ညီလိုက္တာနဲ႔ လက္လွမ္းမီလုလု ေအာင္ပန္းကို ဇတ္ကနဲ ဆြဲယူႏိုင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ (Rule of Law) ဆိုတာ ရွင္းရွင္းေလးပါ။ ဥပေဒနဲ႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုအုပ္ခ်ဳပ္တာလဲ၊ ဘယ္သူေတြက အုပ္ခ်ဳပ္တာလဲ၊ ဘာေတြကို အေျခခံထားၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္တာလဲ ဆိုတာ က်ေနာ္တို႔ နည္းနည္းေလး အေတြးနယ္ခ်ဲ႕ၾကည့္ၾကပါစို႔။
Rule of Law အရ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဆိုတာ ဟုိးထိပ္ဆံုး အျမင့္ဆံုး အာဏာယူထားသူကေန အနိမ့္ဆံုး အာဏာယူထားသူေတြအထိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ ပါဝင္ေနသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ သမၼတ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ဝန္ႀကီး၊ ရပ္ကြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး၊ ရာအိမ္မႉး၊ ဆယ္အိမ္မႉးတို႔ကို မ်က္စိထဲ ေျပးျမင္မိၾကပါလိမ့္မယ္။ အမွန္ပါပဲ သူတို႔ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားေတြထဲမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ အဆင့္ဆင့္နဲ႔ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ သူတို႔သာမက စစ္တပ္ထဲက တိုင္းမႉး၊ တပ္ရပ္မႉးေတြလည္း ပါသလို စက္ရံုမႉး၊ ေလွသူႀကီး၊ ဘုရား ေဂါပကေတြလည္း ပါဝင္ၾကပါတယ္။ ယုတ္စြအဆံုး ဆရာ-ဆရာမေတြနဲ႔ မိသားစု အိမ္ေထာင္ဦးစီးေတြေတာင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑မွာ ပါၾကပါတယ္။
ဒါဆုိရင္ တခ်ဳိ႕က ေစာဒက တက္ခ်င္ပါလိမ့္မယ္။ “ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ကိုယ့္အိမ္နဲ႔၊ ကိုယ့္မိသားစုနဲ႔ကိုယ္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး (Rule of Law) ကို လိုက္နာေနရဦးမွာလား။ ကိုယ့္မိသားစုနဲ႔ကိုယ္ မိသားစု စည္းကမ္းေလး ထုတ္ၿပီး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေအးေအးေဆးေဆး ေနမွာေပါ့။ ဥပေဒေတြ ဘာေတြနဲ႔ မရွဳပ္ခ်င္ပါဘူး” ဆိုၿပီး ေျပာခ်င္ေျပာၾကမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ မိသားစု စည္းကမ္းဆိုတာ မိသားစုဝင္အားလံုးက သေဘာတူ လက္ခံၿပီး လိုက္နာႏိုင္ၾကဖို႔ “စည္းကမ္း” လို႔ အမ်ားသိေနၾကတဲ့ Rule of Law အမ်ဳိးအစားတခု ပါပဲ။ မိသားစု၊ ေက်ာင္း၊ စက္ရံု-အလုပ္ရံု၊ အသင္းအဖြဲ႔ ျဖစ္ၾကလို႔ မိသားစု စည္းကမ္း၊ ေက်ာင္းစည္းကမ္း၊ အလုပ္ရံုစည္းကမ္း၊ စစ္စည္းကမ္းအျဖစ္ ေခၚၾကတာျဖစ္ၿပီး တႏိုင္ငံတည္းအေနနဲ႔ အားလံုးကို ေပါင္းစုလိုက္တဲ့အခါမွာ Rule of Law ျဖစ္လာရပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္တယ္ ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကိုေတာင္ ဒီထက္ပိုမိုသင့္ေလ်ာ္ေအာင္ သံုးႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ အခုေတာ့ အသားက်ေနၿပီဆိုေတာ့ ဒီေဝါဟာရကို ျပင္ဖို႔ မလြယ္လွပါဘူး။
အုပ္ခ်ဳပ္တယ္ ဆိုရာမွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူဟာ သူ႔စိတ္ဆႏၵရွိတဲ့အတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ မဟုတ္ဘဲ အမ်ားလက္ခံထားတဲ့ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Rule of Law မွာ တရားဥပေဒရဲ႕အထက္ ဘယ္သူမွ မရွိေစရဘူး (No one is above the law.) ဆိုၿပီး စိတ္ထင္တိုင္း မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ ကန္႔သတ္ထားရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရ ျဖစ္ရင္လည္း ျပည္သူေတြအေပၚ ပရမ္းပတာ မအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ စီမံထားရပါတယ္။ စီမံထားပံုကေတာ့့ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ (Constitution) ပါပဲ။ အေျခခံဥပေဒအရ တရားဝင္ လုပ္ေဆာင္ပိုင္ခြင့္ေတြ၊ ရပိုင္ခြင့္ေတြမွာလည္း ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ တန္းတူ ျဖစ္ေနေစရပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကုလသမဂၢရဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းႀကီးကို ႏိုင္ငံတိုင္းက ေလးစား လိုက္နာရသလိုမ်ဳိး၊ ဂ်ီနီဗာ စစ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္ေတြကို စစ္တပ္တိုင္းက လိုက္နာရတာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကိုၾကည့္ရင္ အေျခခံဥပေဒဟာ ဘယ္ေလာက္ထိေတာင္ အေရးပါေနသလဲ ဆိုတာ ေတြ႔ႏိုင္ပါမယ္။ အေျခခံဥပေဒဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ စိတ္ႀကိဳက္ လံုးဝ မျဖစ္ေစရပါဘူး။ ျပည္သူေတြရဲ႕ စိတ္ဆႏၵ သေဘာထား အေပၚမွာ အမ်ားအားျဖင့္ အေျခခံထားရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို မျဖစ္မခ်င္း အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေနရမွာ ျဖစ္သလို အမ်ားစုသေဘာအရ ျပင္ဆင္ႏုိင္ခြင့္ကိုလည္း ေရွာေရွာရွဴရွဳဴ ခြင့္ျပဳထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Rule of Law နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ႏိႈင္းယွဥ္စရာ အေကာင္းဆံုးက အာဏာရွင္စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္မွာ အာဏာရွင္က သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ အုပ္ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ပါးစပ္ထဲထြက္ရာ အမိန္႔ ျဖစ္ေနပါတယ္။ Rule of Law ရွိေနရင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဘယ္သူမဆို သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ မရဘဲ အမ်ားျပည္သူအႀကိဳက္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Rule of Law ဟာ အာဏာရွင္စနစ္ကို တားဆီးဖို႔လည္း ျဖစ္ၿပီး ျပည္သူေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
Rule of Law (တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး) ကို ႏွစ္သက္သေဘာက်တယ္ဆိုရင္ ဟာကြက္မရွိ ခိုင္မာေနေအာင္ တည္ေဆာက္ယူၾကရပါမယ္။ လက္ရွိ Rule of Law (တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ) ဟာ တကယ္ေတာ့ အေျခခံလူတန္းစားအပါအဝင္ ျပည္သူတရပ္လံုးကို ဘာမွ မကာကြယ္ေပးႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Rule of Law ကို အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ ျပဳျပင္ႏိုင္ဖို႔ အေရးတႀကီး ႀကိဳးပမ္းေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီကေန႔ အခ်ိန္အခါမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈကို ႀကိဳးပမ္းဖို႔ စကားကို ဘယ္သူေတြေျပာေျပာ…..ေျပာတဲ့သူကို က်ေနာ္တို႔ ေထာက္ခံရပါမယ္။ အားေပးရပါမယ္။ ဝန္းရံရပါမယ္။ အခုလို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာ ႏိုးႏိုးၾကားၾကား ျပည္သူ႔အင္အားေတြဟာ တခ်က္ကေလး ညီလိုက္တာနဲ႔ လက္လွမ္းမီလုလု ေအာင္ပန္းကို ဇတ္ကနဲ ဆြဲယူႏိုင္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
