အာရႇ - ပစိဖိတ္ရာစုႏႇစ္ (၁)

(၂၀၁၁ ခုႏႇစ္ ႏို၀င္ဘာထုတ္ ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒစာေစာင္တြင္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကလင္တန္ေရးသားခဲ့သည့္ America’s Pacific Century ေဆာင္းပါးကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။) 

အီရတ္ႏုိင္ငံရိႇ စစ္ဆင္ေရးမ်ားကို အဆံုးသတ္ရန္ႏႇင့္ အာဖဂန္မႇတပ္ဖြဲ႔မ်ားကို စတင္႐ုပ္သိမ္းရန္ ေဆာင္ရြက္ေနခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသည္ အေရးႀကီးသည့္ လမ္းဆံုလမ္းခြ၌ ေရာက္ရိႇေနၿပီျဖစ္သည္။ ျပီးခဲ့သည့္ ဆယ္ႏႇစ္လံုးလံုး အေမရိကန္တို႔အေနျဖင့္ အီရတ္ႏႇင့္အာဖဂန္စစ္ပြဲမ်ားအတြက္ လူ၊ လက္နက္၊ ပစၥည္း၊ ေငြေၾကးႏႇင့္ လုပ္အားမ်ား အႀကီးအက်ယ္ အသံုးျပဳခဲ့ရသည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ လာမည့္ ဆယ္ႏႇစ္တာကာလတြင္ အေမရိကန္တို႔ ေခါင္းေဆာင္မႈအခန္းက႑ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထား ႏုိင္ရန္၊ အေမရိကန္တို႔၏ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ႏႇင့္ အေမရိကန္တို႔၏ စံတန္ဖိုးမ်ားကို ျမႇင့္တင္ရန္အတြက္ အခ်ိန္ႏႇင့္စြမ္းအားမ်ားကို စနစ္တက်၊ ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။ အေမရိကန္အစိုးရမ်ားအတြက္ လာမည့္ဆယ္ႏႇစ္ကာလအတြင္း အေရး ႀကီးဆံုးလုပ္ငန္းတာ၀န္တစ္ခုမႇာ အာရႇ- ပစိဖိတ္ေဒသတြင္ သံတမန္ေရးအရလည္းေကာင္း၊ စီးပြားေရးအရလည္းေကာင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာအရလည္းေကာင္း အားသြန္ခြန္စိုက္ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ျဖစ္သည္။  

အာရႇ-ပစိဖိတ္ေဒသသည့္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးဇာတ္ခံုတြင္ အေရးပါသည့္ ဇာတ္ေကာင္ျဖစ္လာေနသည္။ အိႏိၵယတိုက္ငယ္မႇ အေမရိကန္ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခအထိ က်ယ္ျပန္႔သည့္ေဒသတြင္ သမုဒၵရာႏႇစ္စင္းႏႇင့္ ကမၻာ့လူဦးေရထက္၀က္ခန္႔ရိႇၿပီး ထြန္းသစ္စ အင္အားႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယႏႇင့္ အင္ဒိုနီးရႇားတို႔ တည္ရိႇေနသည္။ ထိုေဒသတြင္ပင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ အေရးပါေသာ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံမ်ားလည္း ရိႇေနသည္။ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားကလည္း ေဒသတည္ၿငိမ္ေရးႏႇင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ကို အေထာက္အကူျပဳႏုိင္မည့္ လံုျခံဳေရး၊ စီးပြားေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို တည္ေထာင္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးတြင္ အာရႇ-ပစိဖိတ္ ေဒသေရးရာမ်ားတြင္ အေမရိကန္က ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေရးသည္ မလုပ္မျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းျဖစ္ေနၿပီျဖစ္၏။ 

ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း အတၱလန္တစ္ သမုဒၵရာကိုျဖတ္ၿပီး ေရရႇည္တည့္တံ့ခုိင္မာၿပီး အက်ိဳးရိႇတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ မိတ္ဖက္ဆက္ဆံမႈေတြ တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့သလို အာရႇ - ပစိဖိတ္ေဒသမႇာလည္း အဲဒီလို လံုျခံဳေရး၊ စီးပြားေရးဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို တည္ေဆာက္ၿပီး အ က်ိဳးေက်းဇူးကို ခံစားႏုိင္ေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အီရတ္ႏႇင့္အာဖဂန္နုိင္ငံမ်ားမႇာ အသြင္ကူးေျပာင္းစအဆင့္သာရိႇေနၿပီး အေမရိကန္ျပည္တြင္းမႇာ စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းျဖင့္ ရင္ဆုိင္ေနရခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာေရးရာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္ သက္မႈမ်ားကို ေလ်ာ့ခ်ၿပီး ျပည္တြင္းေရးကိုသာ အာ႐ံုစိုက္ရန္ တိုက္တြန္းမႈမ်ား လည္း ေပၚေပါက္လ်က္ရိႇသည္။ ထိုသူမ်ား၏ ခံစားခ်က္ကို နားလည္ေပးႏုိင္ေသာ္လည္း ထိုကဲ့သို႔ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားမႇာ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲေနေသာ အယူအဆမ်ားသာျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ လက္ခံရန္မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ ႏုိင္ငံတကာတြင္ အေမရိကန္အတြက္ ေစ်းကြက္သစ္မ်ားရႇာေဖြျခင္း၊ အဏုျမဴလက္နက္ မျပန္႔ပြားေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏႇင့္ လြတ္လပ္စြာ ကုန္သြယ္ေရေၾကာင္းသြားလာခြင့္ရရိႇေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းစေသာ လုပ္ငန္းမ်ားအားလံုးသည္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံလုံျခံဳေရးႏႇင့္ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏႇစ္ေျခာက္ဆယ္လံုးလံုး ျပည္တြင္းေရးသာ အာရံုစိုက္ရန္ဆိုသည့္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီးျဖစ္ရာ ယခုအခ်ိန္တြင္လည္း အလားတူ ပယ္ခ်ရဦးမည္သည္ျဖစ္သည္။ 

လက္ရိႇအခ်ိန္တြင္ ႏုိင္ငံတကာက အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏႇင့္ ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္းတို႔ကို ေစာင့္ၾကည့္ေနၿပီျဖစ္သည္။ အာရႇေဒသတြင္လည္း အေမရိကန္အေနျဖင့္ အာရႇတိုက္တြင္ ခုိင္မာသည့္ စီးပြားေရးႏႇင့္ မဟာဗ်ဴဟာ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရန္ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားျခင္း ရိႇမရိႇႏႇင့္ ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္စြမ္း ရိႇ မရိႇ ဆိုသည့္ ေမးခြန္းထုတ္လ်က္ရိႇေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ အေနျဖင့္ အာရႇေဒသတြင္ ဆက္လက္ရိႇေနမည္၊ ဆက္လက္ပါ၀င္ႏုိင္စြမ္းရိႇသည္ကို သက္ေသျပရန္ လိုေနျပီျဖစ္သည္။ 

သမၼတအိုဘားမားအေနျဖင့္ အာရႇတိုက္၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏႇင့္ ႏိုးၾကားတက္ႂကြေနမႈကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးႏႇင့္ မဟာဗ်ဴဟာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားႏႇင့္ ခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္ရန္ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္လ်က္ရိႇေပသည္။ စီးပြားေရးဘက္ကၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ ပြင့္လင္းသည့္ အာရႇေစ်းကြက္သည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံအတြက္ မၾကံဳစဖူးထူးကဲသည့္ ရင္းႏီႇးျမႇဳပ္ႏႇံမႈ၊ ကုန္သြယ္မႈႏႇင့္ နည္းပညာအခြင့္အေရးမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးမည္ျဖစ္သကဲ့သို႔ အေမရိကန္စီးပြားေရး နလံထူမႈသည္ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားက အာရႇတိုက္မႇ လ်င္ျမန္စြာတုိးပြားေနသည့္ စားသံုးသူမ်ားထံသို႔ ထိုးေဖာက္ေစ်းကြက္ရႇာႏိုင္မႈအေပၚတြင္ မူတည္ေနသည္။ မဟာဗ်ဴဟာအရၾကည့္လွ်င္ အာရႇ-ပစိဖိတ္ေဒသတြင္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈရိႇေအာင္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသည္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရး၊ ေျမာက္ကိုရီးယားအေရးကိစၥမ်ားတြင္ တိုးတက္မႈရရိႇေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရာ၌ အေထာက္အကူ ရရိႇမည္ျဖစ္သည္။ 

တစ္ဖက္ကလည္း အေမရိကန္အတြက္ အာရႇက အေရးပါသကဲ့သို႔ အာရႇအတြက္လည္း အေမရိကန္က အေရးပါေနသည္။ ေခတ္သစ္သမိုင္းတြင္ ယခုအခ်ိန္သည္ အာရႇက အေမရိကန္၏ ေခါင္းေဆာင္မႈႏႇင့္ စီးပြားေရး အင္အားကို အလိုအပ္ဆံုးအခ်ိန္ပင္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္သည္ အာရႇေဒသတြင္ နယ္ေျမရယူလိုျခင္းမရိႇဘဲ ဘံုအက်ိဳးစီးပြားအတြက္သာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ၊ ေဒသတြင္း က်ယ္ျပန္႔သည့္ မဟာမိတ္မ်ားရိႇၿပီး ျဖစ္ေသာ တစ္ခုတည္းေသာ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏႇင့္ မဟာမိတ္မ်ားက အာရႇတိုက္လံုျခံဳေရးအတြက္ ဆယ္စုႏႇစ္ေပါင္းမ်ား စြာ တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး အာရႇေဒသ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လိုအပ္သည့္ တည္ၿငိမ္မႈကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးခဲ့သည္။ အာရႇေဒသကို စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ကူညီေပးျခင္းျဖင့္ သန္းေထာင္ႏႇင့္ခ်ီသည့္ျပည္သူမ်ားကို ကမၻာ့စီးပြားေရးႏႇင့္ ခ်ိတ္ဆက္မိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္သည္ အာရႇေဒသ၏ အဓိက ကုန္သြယ္ဘက္ႏႇင့္ ရင္းႏီႇးျမႇဳပ္ႏႇံသူျဖစ္ျပီး အာရႇေဒသမႇ ေက်ာင္းသားသံုးသိန္းခြဲေက်ာ္သည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြင္ ပညာသင္ၾကားလ်က္ရိႇသည္။ 

အိႏိၵယတိုက္ငယ္မႇ အေမရိကန္ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခအထိ က်ယ္ျပန္႔သည့္ေဒသတြင္ သမုဒၵရာႏႇစ္စင္းႏႇင့္ ကမၻာ့လူဦးေရထက္၀က္ခန္႔ရိႇၿပီး ထြန္းသစ္စ အင္အားႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယႏႇင့္ အင္ဒိုနီးရႇားတို႔ တည္ရိႇေနသည္။ ထိုေဒသတြင္ပင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ အေရးပါေသာ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံမ်ားလည္း ရိႇေနသည္ . . . 

သမၼတအိုဘားမားက အေမရိကန္၏ ပစိဖိတ္ေဒသဆုိင္ရာ ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑ကို ထိန္းသိမ္းႏုိင္ေရးအတြက္ အစဥ္တစိုက္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေနၿပီး ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္တြင္ အစိုးရဌာနအသီးသီးက ဘက္စံုေထာင့္စုံမႇ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိႇသည္။ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးျဖစ္သူ မိမိအေနျဖင့္ အစဥ္အလာကို ခ်ဳိးေဖာက္ၿပီး ၀န္ႀကီး၏ ပထမဆံုးခရီးစဥ္အျဖစ္ အာရႇေဒသကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္မႇစၿပီး အာရႇေဒသသို႔ ခုႏႇစ္ႀကိမ္ လာေရာက္လည္ပတ္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ေဒသတြင္း လ်င္ျမန္စြာေျပာင္းလဲေနမႈမ်ားကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ျဖစ္ခဲ့႐ံုမက အာရႇ - ပစိဖိတ္ေဒသ၏ အနာဂတ္ႏႇင့္အေမရိကန္၏ အနာဂတ္ ခြဲျခားမရေအာင္ ဆက္စပ္ေနသည္ကို လည္းနားလည္ႏုိင္ခဲ့သည္။ တကယ္ေတာ့ အာရႇ-ပစိဖိတ္ေဒသဆုိင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာေျပာင္းလဲမႈသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ဦးေဆာင္မႈက႑ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ထားရန္ဆိုသည့္ ရည္မႇန္းခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္ၿပီး ထိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေအာင္ျမင္ေစရန္အတြက္ ကြန္ဂရက္တြင္ ပါတီႏႇစ္ခုလံုးက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရန္ လိုအပ္ေပသည္။ မည္သည့္ပါတီက သမၼတျဖစ္ေစ၊ လာမည့္ဆယ္စုႏႇစ္မ်ားစြာအတြင္း ဤ ေဒသဆုိင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာကုိ စဥ္ဆက္မျပတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သြားရမည္သာ ျဖစ္သည္။ 

အေမရိကန္ရဲ႕ အာရႇ - ပစိဖိတ္ဆုိင္ရာမဟာဗ်ဴဟာက ဘာလဲဟုေမးလာလ်င္ ပထမဆံုးအခ်က္မႇာ သံတမန္ေရးရာအရ ေရႇ႕တန္းက်က် ပါ၀င္ပတ္သက္မႈကို စဥ္ဆက္မျပတ္ အသံုးျပဳျခင္းဟုပင္ ဆိုရေပမည္။ ထိုမူ၀ါဒအရ အေမရိကန္အဆင့္ျမင့္ အရာရိႇႀကီးမ်ား၊ ဖြံ႕ျဖိဳးေရးဆုိင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား၊ ဌာနဆိုင္ရာအဖြဲ႔မ်ားႏႇင့္ ေဒသအတြင္းရိႇ အေမရိကန္ သံတမန္မ်ားသည္ ေဒသအတြင္း ေနရာအႏႇံ႔ျဖန္႔ၾကက္ထိေတြ႔မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ သည္။ အေမရိကန္မဟာဗ်ဴဟာသည္ အာရႇေဒသတြင္း လ်င္ျမန္စြာ ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚေနမႈမ်ားကို မျပတ္ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီး အေျခအေနႏႇင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္အတြက္ အေမရိကန္တို႔၏ မဟာဗ်ဴဟာသည္ ေအာက္ပါအဓိက လုပ္ငန္းစဥ္ေျခာက္ရပ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမည္ျဖစ္သည္။ 

(က) ႏႇစ္ႏုိင္ငံလံုျခံဳေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို ပိုမိုအားေကာင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

(ခ) တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ေဒသတြင္း အင္အားႀကီးႏုိင္ငံမ်ားႏႇင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ျခင္း။

(ဂ) ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ားပါ၀င္သည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏႇင့္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံျခင္း။

(ဃ) ကုန္သြယ္မႈႏႇင့္ ရင္းႏႇီးျမႇဳပ္ႏႇံမႈမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ျခင္း။

(င) အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕မ်ား ပိုမိျုဖန္႔ၾကက္ႏုိင္မည့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား တိုးျမႇင့္ျခင္း။ 

(စ) ဒီမိုကေရစီႏႇင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ျမႇင့္တင္ကာကြယ္ျခင္း။ 

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ထူးျခားေသာ ပထ၀ီအေနအထားအရ အေမရိကန္သည္ အတၲလန္တစ္ အင္အားႀကီးႏုိင္ျဖစ္သကဲ့သို႔ ပစိဖိတ္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ ဥေရာပမႇာ ေရရႇည္ တည္တံ့ခုိင္မာၿပီး အက်ဳိးရိႇတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ မိတ္ဖက္ဆက္ဆံမႈေတြ တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့သလို ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာရလဒ္မ်ားလည္း ရရိႇခဲ့သည္။ ယခုအခါ ပစိဖိတ္ေဒသတြင္ ဥေရာပကဲ့သို႔ပင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ အခ်ိန္ၾကၿပီျဖစ္သည္။ 

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)