အစုိးရ၏အဓိပၸါယ္ႏွင့္အဓိပၸါယ္ရွိေသာအစုိးရ
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပၚေပါက္ျခင္း
မနုႆေဗဒပညာရွင္မ်ား၏အလုိအရ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းသုံေသာင္းေလာက္ကစျပီး လူဟာ သူတုိ ့ရဲ့လူ ့အဖြဲ ့အစည္းမ်ားကုိ စတင္ထူေထာင္ႏုိင္ခဲ့ျပီလို ့ဆုိပါတယ္။ လူသားရဲ့ ပထမဆုံးေအာင္ျမင္စြာေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့ အဖြဲ ့အစည္းသ႑န္ဟာ မိသားစုဘ၀ျဖစ္တည္ဖုိ ့နဲ ့သားရဲတိရိစၦာန္တုိ ့အႏၱရာယ္ေတြက ကာကြယ္ႏုိင္ဖုိ ့အတြက္ မရွိမျဖစ္ ဖြဲ ့စည္းေနထုိင္ခဲ့ရတာျဖစ္တယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့သည္လုိစုဖြဲ ့ေနထုိင္ျခင္းအတြင္းမွာ ဗဟုိဦးစီးခ်ဳပ္ကုိင္မူမရွိသလုိ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားလည္း မရွိခဲ့ပါ။ သုိ ့ေသာ္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းတေသာင္းေလာက္ကစျပီး အာရွမုိင္နား (Asia Minor) နဲ ့မက္ဆုိပုိေတးမီးယား(Mesopotamia) ေျမာက္ပုိင္းေဒသမ်ားမွာ လူမူေရးနဲ ့ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္မူေတရွိလာခဲ့ျပီလုိ ့ဆုိပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းကာလေတြမွာေတာ့ လူေတြဟာ ျမဳိ ့ျပေတြကုိတည္ေထာင္လာႏုိင္ခဲ့ခ်ိန္မွာ လူမူေရးျပႆနာေတြကုိထိမ္းသိမ္းႏုိင္ရန္အတြက္ ရွဳပ္ေထြးတဲ့
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ နည္းလမ္းေတြကုိ အစျပဳက်င့္သုံးလာရပါေတာ့တယ္။ ျမဳိ ့ျပေတြမွာတုိးပြါးလာေသာ လူဦးေရေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ျပႆနာရပ္ေတြကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ရန္အတြက္ တရားဥပေဒအက်ဳံး၀င္ေသာ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာအစုအဖြဲကအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကုိကုိင္စြဲအုပ္ခ်ဳပ္ရတဲ့အဆင့္ကုိရာက္ရွိေစခဲ့ပါေတာ့တယ္။'အုပ္ခ်ဳပ္သည္' (Govern) ဟူေသာ စကားလုံးသည္ အလယ္ေခတ္အဂၤလိပ္အသုံးအနွဳံးgovernen နဲ ့ေရွးေဟာင္း ျပင္သစ္စကားလုံး governor တုိ ့ကဆင္းသက္လာခဲ့ျပီးလက္တင္ဘာသာအရ gubernare ဆုိတာ လမ္းညႊန္သည္ ထိမ္းေက်ာင္းသည္ လုိ ့အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဂရိဘာသာမွာေတာ့ kubernan လို ့ေရးသားျပီး "လမ္းညႊန္ထိမ္းေက်ာင္းသည္" ဆုိတဲ့အဓိပၸါ့ယ္ကုိေဆာင္ပါတယ္။ သည့္ေနာက္ kubernetes လုိ ့ေခၚတဲ့'ထိမ္းေက်ာင္းသူ' ဆုိတဲ့ ဂရ္ိေ၀ါဟာရကုိ အစုိးရလုိ ့သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မူရင္းအဓိပၸါယ္ကေတာ့ "ထိမ္းေက်ာင္းသူ" (Steersman) သုိ ့မဟုတ္ "ပဲ့ကုိင္သူ(Helmsman) ပါပဲ။ ဂရိအယူအဆမွာ သေဘၤာႏွင့္တုိင္းျပည္ကုိ တင္စားထားျခင္းပါပဲသည္လုိ သေဘၤာတစီးနဲ ့တုိင္းျပည္ကုိ ထပ္တူတင္စားမူမ်ဳိးကုိ ပေလးတုိးနဲ ့ အရစၥတုိတယ္လ္တုိ ့ရဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း (၂၄၀၀) ကအေရးအသားေတြမွာ the ship of state ဆုိျပီးသုံးႏွုံးခဲ့တာကုိ ေတြ ့ရွိရပါတယ္။
သတင္းေခတ္နဲ ့အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တုိက္ရုိက္သက္ဆုိင္မူ
အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ ကားလ္ဒုတ္ခ်္ (Karl Deutch) ကေတာ့သူ ့ရဲ့Cybernetics ေခၚ 'ဆက္သြယ္ေရးသိပၸံပညာ' အရ အစုိးရတရပ္ရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ထိမ္းေက်ာင္းျခင္းဆုိတာနဲ ့ပတ္သက္ျပီး ေအာက္ပါအတုိင္းဖြင့္ဆုိထားပါတယ္။ "ယေန ့ေခတအစုိးရတရပ္ရဲ့ ထိမ္းေက်ာင္းပဲ့ကုိင္ျခင္းဟာ - ျပင္ပကမၻာၾကီးက ၀င္ေရာက္လာတဲ့သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားအား သုိေလွာင္သိမ္းဆည္းျပီးေနာက္ လုိအပ္သလုိေျပာင္းလဲအသုံးခ်မူျဖစ္တယ္" (လက္ခံရရွိေသာ သတင္းဟုဆုိရာ၌ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ားရွိသံရုံးမ်ား ေရျခားေျမျခားေရာက္စစ္တပ္မ်ား အစုိရမဟုတ္ေသာအဖြဲ ့အစည္းမ်ား ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ားသုိ ့သြားေရာက္အေျခစုိက္ လုပ္ကုိင္ေနေသာစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ ကုမၼဏီမ်ား စသည္တုိ ့ထံမွ သတင္းမ်ား အခ်က္အလက္မ်ား ပါ၀င္တယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္။
ကားလ္၏အယူအဆသည္ အစုိးရတရပ္၏လုပ္ငန္းစဥ္အား ေခတ္သစ္ကမၻာ၏ရွဴ ့ေဒါင့္ထခုမွ သုံးသပ္ေသာ ျမင္ကြင္းတခုသာျဖစ္သည္ဟုယူဆႏုိင္စရာရွိေသာ္လည္း သူ၏တင္ျပခ်က္ႏွင့္ စစ္လွ်ဥ္း၍ ေစာဒကတက္စရာမရွိေအာင္ မွန္ကန္ေနေသာအခ်က္မ်ားလည္းရွိပါသည္။ အေၾကာင္းကေတာ့ သတင္း (ေကာင္းသတင္းျဖစ္ေစ ဆုိးသတင္းျဖစ္ေစ) နဲ ့ေကာလဟာလ (မွန္သည္ျဖစ္ေစ မွားသည္ျဖစ္ေစ)မ်ားသည္ လူတုိ ့၏စိတ္ခံစားခ်က္မွ တုိက္ရုိက္ေစစားႏုိင္ျပီး အဆုိပါေစစားမူမွတဆင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာႏွင့္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုံ ့ျပန္မူမ်ားရွိေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း (မတ္လ ၁၉၊ ၁၉၄၅) က ပစၥိဖိတ္သမုဒၵရာအတြင္း၌ လူတေထာင္ေက်ာ္ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ေလယာဥ္တင္သေဘၤာ 'ယူအက္စ္အက္စ္ ဖရန္ကလင္' ရဲ့အေၾကာင္းကုိ စစ္ႏုိင္လုိတဲ့အေမရိကန္အာဏာပုိင္ေတြက လအတန္ၾကာသည္အထိ ျပည္သူကုိအသိမေပးခဲ့ပဲ မစ္ဒ္ေ၀တုိက္ပဲြမွာ ဂ်ပန္ေရတပ္ကုိ သူတုိ ့အႏုိင္ရျပီးတဲ့ေနာက္မွ သည္သတင္းကုိထုတ္ေဖၚေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက အာဏာရွင္အစုိးရအဆက္ဆက္သည္လည္း သူတုိ ့အာဏာတည္ျမဲေရးအတြက္ ျပည္တြင္းကေနျပည္ပကုိထြက္မည့္ သတင္းမ်ားကုိထိမ္းခ်ဳပ္ေနသလုိ ျပည္ပကေန၀င္လာမည့္သတင္းမ်ားကုိလည္း ေၾကာက္လန္တၾကားအထူးသတိထားထိမ္ခ်ဳပ္ေနသည္ကုိေတြ ့ၾကရမွာျဖစ္သည္။ ျပည္သူေတြမခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္မဲ့ ျပည္တြင္းျပည္ပ သတင္းတခုဟာ မတရားသျဖင့္ အဓမၼရယူထားတဲ့သူတုိ ့ရဲ့ ရာထူးစည္းစိမ္ ေတြနဲ ့အာဏာကုိ အခ်ိန္မေရႊးထိပါးႏုိင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါပဲ။ သည့္အတြက္ ကြန္ျပဴတာသတင္းကြန္ယက္ (Internet)ေတြကုိ ေၾကာက္လန္ ့ ေသြးပ်က္ျပီး အဓမၼထိမ္းခ်ဳပ္ထားျခင္းဟာ သတင္းနဲ ့ႏုိင္ငံေရးရဲ့ တုိက္ရုိက္သက္ဆုိင္ေနမူပါပဲ။ ယေန ့ျမန္မာျပည္မွာ အင္တာနကကုိ အျခားတုိးတက္တဲ့ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းေတြလုိ အျပည့္အ၀သုံးစြဲခြင့္ျပဳလုိက္မယ္ဆုိရင္ သူတုိ ့လည္ပင္းကုိ သူတုိ ့ျကုိးကြင္းစြပ္ျခင္းျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိေကာင္းေကာင္း သိေနၾကတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပါပဲ။
'အစုိးရ' ႏွင့္ 'ႏုိင္ငံေတာ္'
ျမန္မာႏုိင္ငံသားအမ်ားစုသည္ 'အစုိးရ' (Government) ႏွင့္ 'ႏုိင္ငံေတာ္'(Nation-State) ဟူေသာ ေ၀ါဟာရႏွစ္ခုအား ျပက္ျပက္ထင္ထင္ နားမလည္ၾကပဲ 'ႏုိင္ငံေတာ္' ဟူေသာ ေ၀ါဟာရတလုံးေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ စုံးစုံးျမဳတ္ရမည့္အျဖစ္ကုိ ေရာက္ခဲ့သည္မွာ အႏွစ္ေလးဆယ္ေက်ာ္ၾကာျမင့္ခဲေလျပီ။ မ.ဆ.လေခတ္ကတည္းက ေန၀င္း စန္းယု တုိ ့ပါးစပ္မွအကြပ္အညွပ္မရွိပရမ္းပတာထြက္က်လာေသာအမိန္ ့မ်ားကုိ 'ႏုိင္ငံေတာမွခ်မွတ္ေသာ မူ၀ါဒမ်ား' ဟုဆုိကာေလးတန္းအထိမသင္ဖူးခဲ့ေသာ ရပ္ကြက္ေကာင္စီဥကၠဌမ်ား၊ (၇) တန္းမေအာင္ေသာ ေစာေမာင္ႏွင့္ ေျခာက္တန္းမေအာင္ေသာ စိန္လြင္ကဲ့သုိ ့စစ္အရာရွိမ်ားတလကုိသၾကားတဆယ္သားရ၍ မ၀င္မျဖစ္၀င္ခဲ့ရေသာ အလုပ္သမားအစည္း
အရုံးအဖြဲ ့၀င္ ဆုိကၠားသမားႏွင့္ ကြမ္းယာသည္မ်ား၊ ဓါတ္ေျမၾသဇာကုိ အစုိးရထုတ္ေစ်းႏွင့္ရရွိရန္ မ၀င္မျဖစ္၀င္ခဲ့ရေသာ ေတာင္သူလယ္သမားအစည္းအရုံး၀င္ လယ္သမားမ်ား၊ အလြန္တရားရုိးစင္းလွသည္ လူငယ္ဘ၀ကုိမ်က္မွန္စိမ္းတပ္ေပးထားျခင္းခံရေသာ လမ္းစဥ္လူငယ္ဆုိသူမ်ား - အားလုံး (အားလုံး) တုိ ့
၏ ႏွဳတ္ဖ်ား၌ 'ႏုိင္ငံေတာ္က ခ်မွတ္ေသာမူ၀ါဒမ်ား' 'ႏုိင္ငံေတာ္ကခ်မွတ္ေသာလုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား' စသည္ျဖင့္ အမိန္ ့အာဏာျဖင့္ဆုိင္ေသာ ကိစၥရပ္အားလုံးသည္ 'ႏုိင္ငံေတာ္' ဟူေသာ ေ၀ါဟာရတလုံးျဖင့္ လုံးတုပ္ ထားခံရသည္မွာ ယေန ့ကာလအထိပင္ျဖစ္သည္။
ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ အသက္ေပးရသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္လုပ္အားေပးရသည္။ႏုိင္ငံေတာ္သုိ ့စပါးေပးသြင္းရသည္။ စသည္ျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ဆုိသည္မွာ အလုံးလားအျပားလား သက္ရွိလား သက္မဲ့လား မသိ။ ႏုိင္ငံေတာ္ဆုိတာ ငါ့အထက္ကလားငါ့ေအာက္ကလား ေမးခြန္းထုတ္ရန္ အခြင့္မသာခဲ့ၾက။ 'ႏုိင္ငံေတာ္' ကိစၥသည္သမ၀ါယမဆုိင္က ႏုိ ့ဆီ သၾကား ငစိန္ဆန္ မီးထြန္းရန္ ေရနံဆီတုိ ့ေလာက္အေရးမၾကီးေသာ္လည္း ဆင္းရဲတြင္း၌အသက္ဆက္ဖုိ ့ အတြက္ မ.ဆ.ေခတ္ (၂၆) ႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ ဆုိေသာအသုံးအႏွဳံးသည္ အမိန္ ့အာဏာကဲ့သုိ တည္ေသာ ေ၀ါဟာရျဖစ္ခဲ့သည္။ "ဒါႏုိင္ငံေတာ္က ခ်မွတ္ထားတာ" ဟုတစုံတဦးကေျပာလုိက္ပါက အေျပာခံရသူမွာ ေစာဒက တစုံတရာမတက္ရဲေလာက္ေအာင္ပင္ အမိန္ ့အာဏာဆန္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္ဆုိတာဘာလဲလုိ ့ ေမးခြန္းထုတ္ရေကာင္း စူးစမ္းရေကာင္းမွန္းသိလာၾကသည္။
'အစုိးရ' ႏွင့္ 'ႏုိင္ငံေတာ္' သည္သေဘာသဘာ၀အားျဖင့္ အလြန္တရာကြာျခားလွပါသည္။ အစုိးရ ဆုိသည္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ေၾကာင့္ျဖစ္လာရျပီး ႏုိင္ငံေတာ္သည္အစုိးရအတြက္ ျဖစ္တည္ေနရျခင္းမဟုတ္ပါ။ အစုိးရသည္သာ ႏုိင္ငံေတာ္ကုအလုပ္အေျကြးျပဳရန္ ဖြဲ ့စည္းပၚေပါက္လာရျခင္းျဖစ္သည္၊ (ဤသုိ ့- အစုိးရ
ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ျဖစ္ေနရတဲ့ သ႑န္ဟုတ္ေယာင္မူ အဓမၼစံနစ္ဆုိးမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ေရတိမ္နစ္ရေတာ့မည့္ အေျခကုိဆုိက္ခဲ့ရ ျခင္းျဖစ္ပါသည္)။
ႏုိင္ငံေတာ္ (Nation-State) ဆုိသည္မွာ Sovereignty ေခၚအခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ျပီး
Demarcation နယ္နိမိတ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဧရိယာအက်ယ္အ၀န္းထဲမွာ ေနထုိင္ၾကသူေတြအားလုံးက တရားစီရင္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳအာဏာ နဲ ့အုပ္ခ်ဳပ္မူအာဏာ သုံးရပ္ကုိပုိင္ဆုိင္တဲ့အ၀န္းအ၀ုိင္း ကုိေခၚဆုိျခင္းျဖစ္သည္။ 'ႏုိင္ငံေတာ္' ၏အမည္အတြင္း၌ျပည္သူ၊ တုိင္းျပည္နယ္နိမိတ္၊ ယဥ္ေက်းမူ သယံဇာတ အစုိးရကာကြယ္ေရးအတြက္စစ္တပ္ စသည္ တုိ ့အားလုံးပါ၀င္တဲ့ ႏွစ္ကာလၾကာျမင့္စြာရွိေနခဲ့တဲ့ ခုိင္ခန္ ့ေသာယႏၱယားျဖစ္တယ္လုိ ့ဖြင့္ဆုိပါတယ္။
မည္သည့္အစုိးရတက္တက္ တုိင္းျပည္မပ်က္သ၍ ႏုိင္ငံေတာ္သည္ပကတိအတုိင္းတည္ရွိေနမည္သာျဖစ္သည္။ ထုိ ့အတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္က မည္သည့္အမိန္ ့အာဏာကုိမွ်ျပည္သူကုိခ်မွတ္ခုိင္းေစလိမ့္မည္မဟုတ္ပဲ - ႏုိင္ငံေတာ္ကသာ ယင္း၏ တည္တံ့ခုိင္ျမဲေရးအတြက္ အစုိရေတြကုိေမြးဖြားေစျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ယေန ့ႏုိင္ငံတကာရဲ့ဥပေဒအရ တုိင္းျပည္တခုရဲ့ အစုိးရေျပာင္းလဲမူဟာ သည္တုိင္းျပည္ရဲ့ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏပုိင္ဆုိင္မူ တနည္းအားျဖင့္ မူလ 'ႏုိင္ငံေတာ္' တည္ရွိမူကုိ ေျပာင္းလဲမူမရွိ လုိ ဖြင့္ဆုိထားပါတယ္။
'အစုိးရ' ဆုိတာ စုစည္းထားတဲ့ အစုအဖြဲ ့တခုမွ်သာျဖစ္ျပီး သည္အဖြဲ ့အစည္းဟာႏုိင္ငံေရးအာဏာ တရားစီရင္ေရးအာဏာနဲ ့ ဥပေဒျပဳမူအာဏာေတြကုိ အခ်ိန္ကန္ ့သတ္ခ်က္အရ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းနဲ ့အညီ အကန္ ့အသတ္နဲ ့လုပ္ပုိင္ခြင့ေပးထားျခင္းခ့ရတဲ့ အစုအဖြဲ ့သာလွ်င္ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြရဲ့ ဖြင့္ဆုိခ်က္အရ'အစုိးရ' ဆုိတာ 'ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ' (Political) လို ့သတ္မွတ္ျပီး အတက္အကအနိမ့္အျမင့္ရွိတယ္လို ့ဖြင့္ဆုိပါတယ္။
သည္ေတာ့ 'ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္' ဆုိတာ တိက်တဲ့အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ
နဲ ့ခုိင္မာတဲ့ နယ္နိမိတ္သတ္မွတ္ခ်က္ရွိတဲ့ ယႏၱရား ျဖစ္ျပီး 'ျပည္ေထာင္စုျမန္မာ
ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရ' ဆုိတာ ျမန္မာနုိင္ငံေတာ္နဲ ့လက္ရွိ ပစၥဳပၸန္မွာတင္ သက္ဆုိင္
ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ အလုပ္အေၾကြးျပဳေနတဲ့ အစုအဖြဲ ့ကုိဆုိလိုပါတယ္။
သည္အစုအဖြဲ ့ဟာ ဘယ္လုိအစုအဖြဲ ့ပဲျဖစ္ျဖစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ အပုိင္စားရထား
ျခင္းမဟုတ္ပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္၏အေရးသည္ 'အမ်ဳိးသားေရး' ဟူေသာ ေလးနက္မူ
အသြင္ကုိအျပည့္အ၀ေဆာင္ယူသည္။ အခါမ်ားစြာတြင္ အမ်ဳိးသားေရးသည္
အစုိးရဟူေသာ အစုအဖြဲ ့၏လုပ္ပုိင္ခြင့္ ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္သြားေသာ
'ႏုိင္ငံေတာ္၏အေရး' ျဖစ္သည္။ ဤသုိ ့ေသာအမ်ဳိးသားေရး ကိစၥမ်ားျဖစ္ေပၚလာခ်ိန္
တြင္ ျပည္သူတရပ္လုံးသည္ 'ႏုိင္ငံေတာ္အဓြန္ ့ရွည္တည္တန္ ့ေရးအတြက္' မလႊဲ
မေရွာင္သာ ပါ၀င္လာရေပေတာ့သည္။ ( ဥပမာ ႏုိင္ငံျခားရန္ကုိ ခုခံကာကြယ္မူ
ႏုိင္ငံႏွင့္အ၀ွမ္း သဘာ၀ေဘးဒုကၡကပ္ဆုိးၾကီးမ်ားက်ေရာက္မူ၊ တုိင္းျပည္တြင္
အငတ္ေဘးရင္ဆုိင္ရမူ၊ ဧရာ၀တီျမစ္ဆုံဆည္ကဲ့သုိ ့ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ ပ်က္စီးမည့္
အေရးကိစၥၾကီးမ်ား)။ ထုိအခါ ႏုိင္ငံေတာ္အတြင္းရွိ ႏုိင္ငံသားအားလုံးသည္ မူလ
'အထြဋ္အထိပ္' ျဖစ္ေသာ 'ႏုိင္ငံေတာ္' ကုိေစာင့္ေလွ်ာက္ကာကြယ္ရန္အတြက္
ပါ၀င္လာၾကရေပေတာ့သည္။
အမ်ဳိးသားေရး
တုိတုပ္တိက်စြာဖြင့္ဆုိရလွ်င္ 'ႏုိင္ငံေတာ္' တည္ရွိမူကုိ တနည္းနည္းနဲ ့ခ်ိနဲလာေစမူ
မွန္သမွ်ကုိ ကာကြယ္ခ်ိန္တြင္ - အမ်ဳိးသားေရး အသြင္သ႑န္ဟာ ထင္ထင္ရွားရွား
ေပၚထြက္လာပါေတာ့တယ္။
ကေန ့ျမန္မာျပည္ရဲ့ လူဦးေရ သန္း (၅၅ - ၆၀) မွာ ခုခံအားက်ေရာဂါ ေခၚတဲ့ ကမၻာနာ
(AIDS / HIV) ျဖစ္ေနသူ ငါးသိန္းေက်ာ္ရွိေနျပီး သည္ကိန္းဂဏန္းဟာ ျမန္မာလူမ်ဳိး
(၁၀၀) မွာ တေယာက္နီးပါးဟာ သည္ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္ေတြျဖစ္ေနတဲ့ ျဖစ္ေနတဲ့
သေဘာပါပဲ (မွတ္ခ်က္ - လူဦးေရ သန္း သုံးဆယ္ရွိတဲ့ ကေနဒါႏုိင္ငံမွာ အဆုိပါေရာ
ဂါရွင္ တေသာင္းပဲရွိတဲ့အတြက္ ကေနဒီယံ သုံးေထာင္မွာ တေယာက္သာသည္ေရာဂါရွိ
သူျဖစ္ပါတယ္)။ ကေန ့ျမန္မာလူမ်ဳိးအမ်ားစုၾကီးဟာ အဟာရဓါတ္ခ်ဳိ ့တဲ့မူ အထူးသျဖင့္
ေမြးစ ကေလး (၄) ဦးမွာ (၂) ဦးဟာ ေပါင္ခ်ိန္မျပည့္ျဖစ္ေနပါျပီ။ က်န္ေပါင္ခ်ိန္ျပည့္ေသာ
ကေလး (၂) ေယာက္ထဲက (၁) ေယာက္ကလည္း ထမင္းရည္ေသာက္ျပီးၾကီးေနရတဲ့
အေျခအေနပါပဲ။ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားစစ္စစ္ အရြယ္ေရာက္သူ အရြယ္ေကာင္းေတြ
က်န္းမာေရးေကာင္းသူေတြ ပညာတတ္ေတြ ျပည္ပကုိအလုံးအရင္းနဲ ့ထြက္ေနခ်ိန္မွာ
တုိင္းျပည္ကုိ လာဘ္စားမူနဲ ့လည္ပတ္အုပ္ခ်ုဳပ္ေနတဲ့ အာဏာရွင္ေတြကုိ အခြင့္ေကာင္း
ယူျပီး ျမန္မာျပည္တြင္းကုိျပည္ပကလူမ်ဳိးျခားေတြ အလုံးအရင္းနဲ ့၀င္ေရာက္ေနရာယူ
ေနပါတယ္ (ရာဇ၀င္ထဲက မႏၱေလးျမဳိ ့ၾကီး ရာဇ၀င္ထဲမွာက်န္ခဲ့ပါျပီ)။ ျမန္မာလူမ်ဳိး
ႏွစ္သန္းေက်ာ္ဟာ (မိမိတုိ ့အဘုိးအေဘးေတြထက္ထက္က ႏုိင္ခ်င္တုိင္းနုိင္ခဲ့တဲ့) ထုိင္း
ႏုိင္ငံမွာမ်က္ႏွာငယ္နဲ ့ကြ်န္ခံေနၾကရပါတယ္။ က်န္တဲ့ ျမန္မာပညာတတ္လူငယ္လူရြယ္
သိန္းေပါင္းမ်ားစြာဟာ ကုိရီးယား၊ ဂ်ပန္၊ စကၤာပူ၊ မေလးရွား ယူေအအီး စတဲ့တုိင္းျပည္
ေတြမွာ ကြ်န္ခံေနၾကရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ေမြးဖြားေပးခဲ့တဲ့
ျမန္မာ့အေမြအႏွစ္ ျမန္မာအမ်ဳိးသားပုိင္ အမိဧရာ၀တီျမစ္ၾကီးဟာ ျကုိးမိန္ ့ေပးခံထား
ရျပီး ျမန္မာတမ်ဳိးသားလုံးရဲ့ အနာဂတ္ဟာ မေတြး၀ံ့စရာအေျခအေနမ်ဳိးနဲ ့လည္း
ရင္ဆုိင္ေနရပါတယ္။ နာဂစ္နဲ ့ဂီရိလုိ စုနမီနဲ ့မုန္တုိင္းၾကီးေတြေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ဳိး
ေတြ သိန္းခ်ီေသခဲ့ျပီး အခုထက္ထိနလန္မထူေသးပါဘူး။ တုိင္းရင္းသားေတြအတြင္း
မွာ ဘယ္တုံးကနဲ ့မွမတူတဲ့ ေသြးကြဲမူ နာက်ည္းမူေတြနဲ ့တဘက္နဲ ့တဘက္ စစ္ပြဲ
ေတြျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ အခုလုိ ျမန္မာ့သမုိင္းမွာဘယ္တုံးကမွ မျကုံခဲ့ရဖူးတဲ့
အျဖစ္ဆုိးေတြ ကုိခံစားေနရတဲ့ အခုအခ်ိန္ကုိ National Crisis ျဖစ္ေနတယ္လုိ ့
မုခ်ေျပာလုိ ့ရခဲ့ပါျပီ။ ျမန္မာတမ်ဳိးသားလုံး အမ်ဳိးသားေရးအျမင္နဲ ့ 'နုိင္ငံေတာ္'
ကုိအဖက္ဖက္က ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ ့အလွ်င္အျမန္လုိအပ္ေနခဲ့ပါျပီ။
အစုိးရရဲ့တာ၀န္
အဂၤလိပ္အေတြးအေခၚပညာရွင္ ေသာမတ္စ္ေဟာဗ္စ္ (Thomas Hobbes) က
အစုိးရရဲ့ပ်က္ကြက္မူေၾကာင့္ ျပည္သူတဦးခ်င္းစီမွာ က်ေရာက္တဲ့ေ၀ဒနာေတြကုိ
'အထီးက်န္ျခင္း၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း၊ အသုိက္အျမဳံပ်က္ျခင္း၊ လူအဆင့္မွယုတ္
ေလ်ာ့ရျခင္း၊ အသက္တုိရျခင္း' တုိ ့ျဖစ္ရသည္လုိ ့ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္
အဆက္ဆက္က အေတြးအေခၚပညာရွင္ေတြအားလုံး သေဘာတူတဲ့အခ်က္
ကေတာ့ 'အစုိးရရဲ့တာ၀န္' ဆုိတာ သူ ့တုိင္းျပည္ထဲက ျပည္သူကုိအဖက္ဖက္မွ
အကာအကြယ္ေပးဖုိ ့ပါပဲ။ သည္လုိကာကြယ္ဖုိ ့အတြက္ လုိအပ္လွ်င္ခြန္အား
သုံးရမယ္လုိ ့လည္း အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ကပ္ေရာဂါၾကီးမ်ားက်ေရာက္
မူ၊ တဘက္ႏွင့္တဘက္အစုလုိက္အျပဳံလုိက္သတ္ျဖတ္မူ၊ သဘာ၀ေဘးရန္မ်ား
ကုိျကုိတင္ကာကြယ္တားဆီးမူ၊ မိမိတုိ ့ရဲ့ ဘုိးဘြားပုိင္ ယဥ္ေက်းမူအေမြအႏွစ္
မ်ားကုိထိမ္းသိမ္းမူ၊ ျပည္သူ ့ပစၥည္းဥစၥာကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မူ၊ အသိ
ပညာရွင္အတတ္ပညာရွင္မ်ားကုိ တုိင္းျပည္ျပင္ပသုိ ယုိဖိတ္မူမရွိေစရန္
ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မူ၊ ႏုိင္ငံေတာ္၏ သယံဇာတမ်ားေလလြင့္ဆုံးရွဳံးမူမရွိ
ေစရန္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မူ၊ သဘာ၀၀န္းက်င္မပ်က္စီးေစရန္ ကာကြယ္
ေစာင့္ေရွာက္မူ၊ တုိင္းတပါးရန္မွကာကြယ္မူ - အစရွိသည္တုိ ့ပဲျဖစ္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ေလးဆယ္ေက်ာ္ကေန ကေန ့အထိ ျမန္မာတမ်ဳိးသားလုံး
ရရွိခဲ့တဲ့ အစုိရအဆက္ဆက္ဟာ အထက္ကအခ်က္ေတြနဲ ့ဖီလာဆန္ ့က်င္
ဘက္ျဖစ္ေနတဲ့ နုိင္ငံေတာ္ရဲ့ရန္သူအစုအေ၀း မ်ားသာျဖစ္ေနခဲ့ျပီး - နုိင္ငံေတာ္
ဆုိတာကုိခုတုံးလုပ္ျပီး နုိင္ငံေတာ္ကုိဆန္က်င္ဖ်က္ဆီးေနတဲ့ အမ်ဳိးသား
ေသစၥာေဖါက္ နုိင္ငံျခားလက္ေ၀ခံ (အ၀တ္အစားအမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္း၀တ္ေနတဲ့)
ကုိယ္က်ဳိးရွာ အသံေကာင္းလႊင့္ ဖက္ခြက္စား ႏုိင္ငံေရးသမားေတြျဖစ္ေနတာ
ကုိသာေတြ ့ရမွာပါ။ သည္ေတာ့ ကေန ့ျမန္မာျပည္က အစုိးရဆုိတဲ့ 'စနစ္
တက်ဖြဲ ့စည္းထားေသာလူစုလူေ၀း' (Organized Mob) ဟာဘယ္လုိအတန္း
အစားမွာရွိသလဲဆုိတာ အပ်က္ျမင္ျဖင့္ ေျပာျခင္းမျဖစ္ရန္အတြက္ လြန္ခဲ့ေသာ
ႏွစ္ေပါင္း (၂၄၀၀) ေက်ာ္က ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္ အရစၥတုိတယ္လ္ရဲ့
ခြဲျခမ္းစိတ္ဖ်ာခဲ့မူ ့နဲ ့ ယွဥ္ထုိးၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။
အစုိးရအမ်ဳိးအစားမ်ား
အရစၥတုိတယ္ရဲ့ အထက္ပါ စံနစ္ (၆) မ်ဳိးတြင္ ဒီမုိကေရစီ ဟာအမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ
နည္းစံနစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း လူနည္းစုေကာင္းစားေရးလုိ ့ေဖၚျပထားတာကုိေတြ ့ရ
ပါလိမ့္မယ္။ အရစၥတုိတယ္လ္၏ အေတြ ့အျကုံအယူအဆတြင္ လူထုအျကုိက္
ေသြးထုိးေျမွာက္ပင့္တတ္သူမ်ား (Demagouges) မွ ယင္းတုိ ့အား အမ်ားစုလၡံမူ
ရရွိေစရန္စြမ္းေဆာင္ကာ ျပည္သူအမ်ားစုကုိ ေသြးေဆာင္းဖ်ားေယာင္ျပီးေနာက္
အာဏာလက္၀ယ္ရရွိခ်ိန္တြင္ ယင္းတုိ ့.လူနည္းစု (အနည္းစု) ေကာင္းစားေရးကုိ
သာလုပ္ေလ့ရွိၾကတယ္လုိ ့ယူဆတဲ့အတြက္ အရစၥတုိတယ္က သူ ့ေခတ္က
ဒီမုိကေရစီစံနစ္ကုိ လူနည္းစုေကာင္းစားေရးစံနစ္လုိ ့ေဖၚျပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
(သည္အေျခအေနဟာ ၂၁ ရာစုရဲ့ အတုအေယာင္ ေရႊရည္စိမ္ ဒီမုိကေရစီေတြ
အျဖစ္မ်က္၀ါးထင္ထင္ေတြ ့ႏုိင၈္ပါတယ္။ ျပည္သူကုိ မဲခုိးမဲလိမ္ျပီး အင္အား
သုံးျပီး အာဏာကုိအရယူခဲ့တဲ့ သန္းေရႊ ေမာင္ေအး သိန္းစိန္တုိ ့ရဲ့ ျမန္မာျပည္က
အာဏာရွင္ေတြေျပာတဲ့ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၄၀၀ က အရစၥတုိတယ္လ္
ရဲ့ စုိးရိမ္သုံးသပ္မူဟာ တကယ္ျဖစ္လာခဲ့တာပါပဲ)။
သည္လုိပဲ လြန္ခဲ့တဲ့ (၂၀) ရာစုအတြင္းက တရုတ္သမတ ခ်န္ေကရွိတ္နဲ ့ ဖိလစ္ပုိင္
သမတ ဖာဒီနန္မားကုိစ့္ တုိ ့ဟာ အမ်ားသေဘာက် ဒီမုိကေရစီနည္းအရ
ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခဲံခဲ့ရတဲ့ သမတမ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကေပမဲ့ အာဏာရရွိျပီးေနာက္
မိမိေဆြမ်ဳိး မိမိႏွင့္သက္ဆုိင္ရာလူနည္းစု ေကာင္းစားေရးကုိသာလုပ္ခဲ့ၾကျပီးေနာက္
မိမိအ၀န္းအ၀ုိင္းရဲ့ အာဏာနဲ ့အက်ဳိးစီးပြါးကုိသာကာကြယ္ရင္း ရာဇာပလႅင္ေပၚက
ဆင္းမေပးေတာ့ပဲ တေသြးတသံတမိန္ ့နဲ ့အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြျဖစ္သြား
ခဲ့ၾကတာကုိေတြ ့ရပါလိမ့္မယ္။
ေခတ္သစ္ကမၻာၾကီးနဲ ့အစုိးရသုံးမ်ဳိး
ေခတ္သစ္ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေခတ္ျပဳိင္ကမၻာၾကီးရဲ့ တုိင္းျပည္
အားလုံးမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ျဖစ္စဥ္မ်ားအရ - အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အစုိးရေတြကုိ အမ်ဳိးအစား
သုံးခုအတြင္းမွာပဲ ထည့္သြင္းႏွဳိင္းယွဥ္ထားတာကုိ ေအာက္ပါအတုိင္းေတြ ့ရွိရ
မွာျဖစ္ပါတယ္။
အထက္ပါအစုိးရသုံးမ်ဳိးစလုံးတြင္ အမိန္ ့အာဏာျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္သည့္အစုိးရ
ႏွစ္မ်ဳိးျဖစ္ေသာ အာဏာရွင္အစုိးရ (Authoritarian Government ) ႏွင့္
တပါတီဗဟုိဦးစီးစံနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ (Totalitarian Government) စံနစ္
ႏွစ္မ်ဳိး ၏မတူျခားနားမူမွာ တပါတီဗဟုိ ဦးစီးစံနစ္၌ တိက်ေသာအယူ၀ါဒႏွင့္
လမ္းစဥ္ 'မူ' ကုိကုိင္စြဲျပီး၊ အာဏာရွင္စံနစ္မွာေတာ့ မည္သည့္မူ မွ်မရွိပဲ မူအစား
အေျခအျမစ္မခုိင္ေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားျဖင့္ စိတ္ထင္ရာကုိဥပေဒျပဳျပီး
တုိင္းျပည္ကုိ အမိန္ ့အာဏာ ေသနတ္တုိ ့ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
တပါတီဗဟုိဦးစီးစံနစ္မွာ တုိင္းျပည္စီးပြါးေရးကုိ စီမံကိန္းျဖင့္အေကာင္အထည္
ေဖၚေလ့ရွိျပီး အာဏာရွင္စံနစ္မွာေတာ့ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းဆုိင္ရာအားလုံးကုိ
အာဏာရ အာဏာရွင္အုပ္စုႏွင့္ သူတုိ ့ရဲ့သက္ဆုိင္ရာနီးစပ္ရာေတြကုိ အခြင့္
အေရးေပး လုပ္ကုိင္တဲ့ စီးပြါးေရးမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္ (ဥပမာ အာဏာရွင္တုိ ့၏
ျမန္မာ့ဦးပုိင္လိမိတက္၊ ႏွင့္ ဘိန္းဘုရင္ခြန္ဆာ၏သား စတီဗင္ေလာ၏ ေအးရွား
ေ၀ါဒ္။ သန္းေရႊ႔သားမက္ ေတဇ အစရွိသည္ျဖင့္)။
သုိ ့ေသာ္ တပါတီဗဟုိဦးစီးစံနစ္၌ စာရြက္ေပၚတြင္ေရးဆြဲထားေသာ စီမံကိန္း
မ်ား ကာလၾကာျမင့္စြာ ေအာင္ျမင္မူမရွိခဲ့လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း တည္ဆဲ
ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး စီးပြါးေရးႏွင့္ မူလ ၀ါဒတုိ ့မကုိက္ညီေတာ့သည့္အခါတြင္၎
ျပည္တြင္းရွိျပည္သူမွ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္လာသည္အေျခအေနတုိ ့တြင္ေသာ္၎
တပါတီစံနစ္ဟာ ရုတ္တရက္ ျပဳိက်သြားတတ္တာကုိေတြ ့ရပါလိမ့္မယ္။
၁၉၈၈ မွာ မ.ဆ.လ တပါတီျပဳိကြဲသြားရျခင္းနဲ ့၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္လြန္ႏွစ္မ်ား
အတြင္းျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ အေရွ ့ဥေရာပႏုိင္ငံေတြရဲ့ ျဖစ္စဥ္မ်ားကသက္ေသျပေန
ပါတယ္။
စစ္အာဏာရွင္သုိ ့မဟုတ္ အရပ္သားအာဏာရွင္တုိ ့ရဲ့ ထုးျခားတဲ့ ၀ိေသသ
လကၡဏာကေတာ့ အထက္ကတင္ျပခဲ့တဲ့ 'မူ' မရွိျခင္းပါပဲ။ သူတုိ ့ေခါင္းထဲမွာ
ေပၚလာတဲ့ သူ ့တုိ ့အတြက္ ေကာင္းမယ္ထင္တာ သူတုိ ့အတြက္အက်ဳိးရွိမယ္
ထင္တာအားလုံးကုိ ပရမ္းပတာနဲ ့အကြပ္အညွပ္မရွိ လုပ္ခ်င္တုိင္းလုပ္တဲ့ ၀ိေသသ
လကၡဏာပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ ထူးျခားမူတခုကေတာ့ တပါတီဗဟုိဦးစီးစံနစ္မွာ
ေသနတ္ကုိစားပြဲေအာက္မွာ၀ွက္ထားျပီးေတာ့ ၀ါဒလမ္းစဥ္နဲ ့အုပ္ခ်ုဳပ္ေပမဲ့
စစ္အာဏာရွင္ေတြကေတာ့ ေသနတ္ကုိ ခါးၾကားမွာေျဗာင္ထုိးျပီး အုပ္ခ်ဳပ္
ေတာ့တာပါပဲ။ ငါေျပာသလုိမလုပ္ရင္ ငါ့ဘက္ကအဆင္သင့္ ငါကေတာ့ပစ္မွာပဲ
ဆုိတဲ့ ၀ိေသသလကၡဏာပါပဲ။ အကယ္၍သာ အာဏာရွင္စံနစ္မွာ 'မူ' ရွိတယ္
ဆုိလွ်င္လည္း အဲသည္မူဟာ 'ထင္ရာလုပ္မူ' သာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အထက္က
ေဖၚျပခဲ့တဲ့ အစုိးရသုံးမ်ဳိး၏ ကြာျခားမူမ်ားကုိ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္အခ်ဳိ ့က
ေအာက္ေဖၚျပပါအတုိင္း အေသးစိတ္ထပ္မံဖြင့္ဆုိထားၾကပါတယ္ -
အထက္ေဖၚျပပါဖြင့္ဆုိခ်က္မ်ားအရ အာဏာရွင္စံနစ္သည္ တပါတီဗဟုိဦးစီး
စံနစ္ထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပုိမုိဆုိးရြားေနတာကုိေတြ ့ျမင္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္
မ.ဆ.လ တပါတီအာဏာရွင္စံနစ္က န.၀.တ န.အ.ဖ နာဂစ္အစုိးရ တုိ ့ထက္
စာလွ်င္ ပုိသက္သာဦးမလားလုိ ့ေတြးစရာျဖစ္ေနပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ေန၀င္းရဲ့
မ.ဆ.လ တပါတီ စံနစ္ဟာ အျခားဆုိရွယ္လစ္တုိင္းျပည္ေတြလုိ တိက်တဲ့ လမ္စဥ္
နဲ ့မူ၀ါဒမရွိခဲ့ပဲ (အမွန္ေတာ့) ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကစျပီး စစ္အာဏာရွင္
စံနစ္ေအာက္ကိုေရာက္ခဲ့တာ ကေန ့ဆုိလွ်င္ရာစုႏွစ္ထက္၀က္နီးပါးရွိခဲ့ျပီလုိ ့
အခုိင္အမာဆုိရမွာပါ၊
ႏုိင္ငံေရးေသြးခုံႏွဳန္းတုိင္းတာမူအရဆုိလွ်င္ မ.ဆ.လ အစုိးရဟာ တစတစက်ဳံလွီ
ျပီးေသဆုံးေစတဲ့ ခုခံက်ေရာဂါ 'ကမၻာနာ' (AIDS/HIV) နဲ ့အလားသ႑န္တူျပီး
န.၀.တ န.အ.ဖ နဲ ့သန္းေရႊ သိန္းစိန္တုိ ့ရဲ့ နာဂစ္အစုိးရေတြဟာ Leukemia
ေသြးကင္ဆာေရာဂါနဲ ့အလားသ႑န္တူပါတယ္။ ပုိျပီးေသခ်ာတဲ့အခ်က္ကေတာ့
ယေန ့ျမန္မာျပည္ဟာ သည္ေရာဂါဆုိးႏွစ္ခုစလုံးကုိတျပဳိင္နက္ခံစားေနရတဲ့
လူမမာျဖစ္ေနျပီဆုိတာပါပဲ။ .......။
လွဳိင္ဘြား / ၈၈
Works Sited:
..............
Guy, J James., People, Politics and Government
Scarborough: Prentice Hall Canada Inc., 1995
Macridis, C. Roy., Contemporary Political Ideologies:
Movements and Regimes
Scott, Foresman & Company., 1989
Saunders, J. Trevor., Aristotle: The Politics
London: Clays Lt., 1992
Winter, R. Thomas., People and Politics
John Wiley and Sons Inc., 1981
Philip E. Tetlock: Counterfactual Thought Experiments in World Politics
Princeton University Press., 1996
Hedley Bull: The Anarchical Society - A Study of Order in World Politics (2nd edition)
Mac. Millan Press Ltc, London 1977
