Smuggling of Migrants အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

Human Migration ဆိုတာ ယေန႕ကမၻာမွာ အေရးပါတဲ့ သေဘာတရား တရပ္ျဖစ္ေပမယ့္၊ ေရွးလြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ား စြာကတည္းက ေပၚေပါက္ေနခဲ့ပါတယ္။ ပိုၿပီးေကာင္းမြန္တဲ့ အလုပ္အကိုင္နဲ႔ ဘ၀အေျခအေနအတြက္ လူအမ်ားဟာ ေမြးရပ္ေျမ၊ အိမ္ယာေတြကို ခြဲခြာၿပီး အျခားၿမိဳ႕ရြာ၊ အျခားႏိုင္ငံေတြမွာ အလုပ္သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္တာေတြ၊ အေျခခ် ေနထိုင္တာေတြ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ၂၀ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းကာလေရာက္ေတာ့ ဂလိုဘယ္လိုင္းေဇးရွင္း အရွိန္အဟုန္ ျမင့္ တက္လာတာနဲ႔အမွ် အာရွ၊ အာဖရိက၊ ေတာင္အေမရိကနဲ႔ အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားကေန အေနာက္ဥေရာပ၊ ၾသစေၾတး လ်နဲ႔ ေျမာက္အေမရိကႏိုင္ငံမ်ားဆီကို migration လုပ္မႈေတြ မ်ားျပားလာပါတယ္။ ေဒသတြင္းမွာတင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကေန အျခားအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကို migration လုပ္မႈေတြလဲ မ်ားျပားလာပါတယ္။ တရား၀င္ ျပဳလုပ္မႈေတြ ရွိသလို၊ တရားမ၀င္ ျပဳလုပ္တာေတြလဲ ရွိလာပါတယ္။ ဒါကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး၊ smuggling of migrants ဆိုတဲ့ ရာဇ ၀တ္ျပစ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္လာမႈေတြလဲ ရွိပါတယ္။

၂၀၀၀ ခုႏွစ္မွာ The United Nations Convention against Transnational Organized Crime ကို ကမၻာ့ကုလ သမဂၢ အေထြေထြညီလာခံရဲ႕ Resolution 55/25 အျဖစ္ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီကြန္ဗင္းရွင္းကို ေနာက္ထပ္ ပ႐ိုတို ေကာလ္ သံုးခုနဲ႔ ထပ္ဆင့္ျဖည့္စြက္ၿပီး၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ရာဇ၀တ္မႈ (Transnational Organized Crime) တိုက္ဖ်က္ ေရးကို ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီပ႐ိုတိုေကာလ္သံုးခုကေတာ့ the Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, especially Women and Children; the Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air; and the Protocol against the Illicit Manufacturing of and Trafficking in Firearms, their Parts and Components and Ammunition စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

The Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air ရဲ႕ ပုဒ္မ (၃) နဲ႔ ပုဒ္မ (၆) မွာ smuggling of migrants ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္နဲ႔ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ ေျမာက္ေစတဲ့ အျပဳအမူေတြကို ရွင္းလင္းစြာ ထည့္ သြင္းေဖာ္ျပ ထားပါတယ္။ Smuggling of migrants ဆိုတာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္ေသာ လူပုဂၢိဳလ္တဦး တေယာက္ကို အဲဒီႏိုင္ငံမွာ အေျခခ်ေနထိုင္လို႔ရေအာင္ ေငြေၾကး (သို႔မဟုတ္) အျခား တစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားအား တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္ျဖစ္ေစ ရယူၿပီး အကူအညီေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပုဒ္မ (၆) အရ တိုင္းျပည္တခုအတြင္းသို႔ ခိုးသြင္းျခင္း၊ အဆိုပါ ခိုးသြင္းခံရသူသည္ ခိုးသြင္းခံရေသာ တိုင္းျပည္၏ ႏိုင္ငံသား (သို႔မဟုတ္) တိုင္းျပည္တြင္းတြင္ တရား၀င္ ေနထိုင္ႏိုင္ခြင့္ မရွိျခင္းႏွင့္ ယင္းသို႔ခိုးသြင္းရာတြင္ ေငြေၾကး (သို႔မဟုတ္) အျခား တစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္ မ်ားအား တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္ျဖစ္ေစ ရယူျခင္းဟာ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ ေျမာက္ပါတယ္။

အလားတူပဲ တိုင္းျပည္တခုအတြင္းမွာ တရား၀င္ေနထိုင္ခြင့္ သက္တမ္းကုန္လြန္ေနသူ (သို႔မဟုတ္) တရားမ၀င္ ၀င္ ေရာက္ ေနထိုင္ေနသူ တေယာက္ကို အဆိုပါ တိုင္းျပည္တြင္းမွာ တရားမ၀င္ ဆက္လက္ေနထိုင္ခြင့္ ရရွိေအာင္ (သို႔မ ဟုတ္) ဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ေဘာင္၀င္ေအာင္ လိမ္လည္ ကူညီေပးျခင္းႏွင့္ ယင္းသို႔ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေငြေၾကး (သို႔မဟုတ္) အျခား တစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားအား တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္ျဖစ္ေစ ရယူျခင္းဟာလဲ ရာဇ၀တ္ ျပစ္မႈ ေျမာက္ပါတယ္။

The Protocol against the Smuggling of Migrants by Land, Sea and Air ဟာ migrants မ်ားကို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ legal instrument တခုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တခါတရံမွာ migrants ေတြက ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသူမ်ားရဲ႕ သားေကာင္ေတြ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အျခားႏိုင္ငံသို႔ ခိုးသြင္းေပးျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေနထိုင္ခြင့္ သက္တမ္း ေက်ာ္လြန္ေနေသာ ႏိုင္ငံ (သို႔) တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနေသာ ႏိုင္ငံတခုမွာ တရားမ၀င္ ဆက္လက္ေနထိုင္ ခြင့္ ရရွိေအာင္ (သို႔မဟုတ္) ဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ေဘာင္၀င္ေအာင္ လိမ္လည္ ကူညီေပးမည္လို႔ ဆိုၿပီး ေငြေၾကး (သို႔မဟုတ္) အျခားတစံုတရာအက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ရယူေတာင္းဆိုမႈ လုပ္ေဆာင္လာၿပီဆိုရင္ ဒါဟာ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ရန္ ၾကံစည္အားထုတ္ေနသူမ်ားရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈဆိုတာကို လူအမ်ားနားလည္မွသာ ရာဇ၀တ္ ျပစ္မႈေတြရဲ႕ သား ေကာင္ေတြဘ၀က လြတ္ေျမာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Smuggling of migrants ဟာ လူကုန္ကူးမႈနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။

The Trafficking in Persons Protocol ရဲ႕ အပိုဒ္ (၃)၊ အပိုဒ္ခြဲ (က) အရ လူကုန္ကူးမႈဆိုတာကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထား ရမွာ အပိုင္း (၃) ပိုင္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ပထမတပိုင္းကေတာ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ရာမွာ လူ ကုန္ကူးမႈ၏ သားေကာင္ျဖစ္ႏိုင္သူမ်ားကို ရွာေဖြေခၚယူျခင္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ျခင္း၊ လႊဲေျပာင္းျခင္း၊ လက္ခံျခင္း (သို႔မ ဟုတ္) ၀ယ္ယူျခင္း စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ဒုတိယအပိုင္းကေတာ့ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ ဆြဲေဆာင္ သိမ္းသြင္းျခင္း၊ စည္းရံုးျခင္း၊ အင္အားသံုးျခင္း၊ ျခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ျပန္ေပးဆြဲျခင္း၊ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားျခင္း၊ အာဏာကို အလြဲသံုးစားျပဳျခင္း၊ သားေကာင္ျဖစ္သူရဲ႕ တစံုတရာ အားနည္းခ်က္ကို အသံုးျပဳျခင္းနဲ႔ ေငြ (သို႔) အျခား တစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ေပးအပ္ၿပီး၊ သားေကာင္ျဖစ္သူ၏ consent ကို ရယူထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္း စတာ ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

တတိယအပိုင္းကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲမွာ ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ ေရာင္း ခ်ရန္၊ လူတဦးတေယာက္(သို႔မဟုတ္) လူအစုအဖြဲ႕ တခုရဲ႕ လိင္ေက်းကၽြန္အျဖစ္ အသံုးျပဳရန္၊ ထိုက္တန္ေသာ လစာႏွင့္ ခံစားခြင့္ မရွိေသာ အလုပ္မ်ားကို ေစခိုင္းရန္၊ ေက်းကၽြန္ (သို႔မဟုတ္) ေက်းကၽြန္ႏွင့္ အလားသ႑ာန္တူေသာ အေျခအ ေနမ်ားသို႔ သြတ္သြင္းရန္ နဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းမ်ား (ဥပမာ- ေက်ာက္ကပ္၊ အသည္း၊ ႏွလံုး စသည္မ်ား) အား ရယူ ရန္ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ဒီလို ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြအတြက္ လူကုန္ကူးမႈက်ဴးလြန္ရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္သူမ်ားက နည္းမ်ိဳးစံုအသံုးျပဳၿပီး၊ ဒါေတြဟာ သားေကာင္ျဖစ္သူရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္အရ ျပဳလုပ္ျခင္းဆိုတဲ့ ခုခံကာကြယ္မႈကို လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို သေဘာ တူညီခ်က္ဆိုရာမွာ အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြအတြက္ ဆြဲေဆာင္ သိမ္းသြင္းျခင္း၊ စည္းရံုးျခင္း၊ အင္ အားသံုးျခင္း၊ ၿခိမ္းေခ်ာက္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ျပန္ေပးဆြဲျခင္း၊ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားျခင္း၊ အာဏာကို အလြဲသံုးစားျပဳျခင္း၊ သားေကာင္ျဖစ္သူရဲ႕ တစံုတရာ အားနည္းခ်က္ကို အသံုးျပဳျခင္းနဲ႔ ေငြ (သို႔) အျခား တစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ေပးအပ္ၿပီး၊ သားေကာင္ျဖစ္သူ၏ consent ကို ရယူထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္း စတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳထားမယ္ ဆိုရင္ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ေတြက အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္ျပယ္ပါတယ္။

Smuggling of migrants နဲ႔ လူကုန္ကူးမႈဟာ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ Smuggling of migrants က ေငြေၾကး (သို႔မဟုတ္) တစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈ ၾကေတာ့ ျပည့္တန္ဆာအျဖစ္ ေရာင္းခ်ရန္၊ လူတဦးတေယာက္(သို႔မဟုတ္) လူအစုအဖြဲ႕ တခုရဲ႕ လိင္ေက်းကၽြန္အျဖစ္ အသံုးျပဳရန္၊ ထိုက္တန္ေသာ လစာႏွင့္ ခံစားခြင့္ မရွိေသာ အလုပ္မ်ားကို ေစခိုင္းရန္၊ ေက်းကၽြန္ (သို႔မဟုတ္) ေက်းကၽြန္ ႏွင့္ အလားသဏၭာန္တူေသာ အေျခအေနမ်ားသို႔ သြတ္သြင္းရန္ နဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းမ်ား (ဥပမာ- ေက်ာက္ကပ္၊ အသည္း၊ ႏွလံုး စသည္မ်ား) အား ရယူရန္ စတဲ့ အသံုးခ်မႈအတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ကြဲျပားျခားနားမႈ တခုကေတာ့ တိုင္းျပည္တခုအတြင္းသို႔ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္မႈ (သို႔မဟုတ္) တရားမ၀င္ ေနထိုင္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ smuggling of migrants မွာက တိုင္းျပည္တခုကေန အျခားတိုင္းျပည္တခုအတြင္းကို တရားမ ၀င္ ခိုးသြင္းမႈု (သို႔မဟုတ္) တရားမ၀င္ ေနထိုင္ေနသူမ်ားအား သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဥပေဒနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ အရ ေဘာင္၀င္သြားေအာင္ ေငြေၾကးရယူ ကူညီေပးမႈ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈမွာက်ေတာ့ တရား၀င္ ၀င္ ေရာက္မႈ (သို႔မဟုတ္) တရား၀င္ေနထိုင္မႈ ေတြပါ အက်ံဳး၀င္သလို၊ တိုင္းျပည္တခုအတြင္းမွာတင္ တေနရာမွ အျခားတ ေနရာသို႔ ပို႔ေဆာင္အသံုးခ်မႈေတြလဲ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ကြဲျပားျခားနားမႈ တခုကေတာ့ သားေကာင္ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ပါတယ္။ Smuggling of migrants မွာ သားေကာင္ ကိုယ္တိုင္ရဲ႕ လိုက္လိုက္ေလ်ာေလ်ာ သေဘာတူညီခ်က္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ smuggling of migrants ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္သူအခ်ိဳ႕က သားေကာင္ရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားပါ၀င္ၿပီး၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးရွိေစတာေၾကာင့္ ဒါဟာ ျပစ္မႈမ ေျမာက္ဘူးလို႔ ထင္မွတ္မွားေနတတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအရ ဒါဟာ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈမွာက်ေတာ့ သားေကာင္ရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ ပါ၀င္ရင္ေတာင္ အထက္ မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ရယူထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

လူကုန္ကူးမႈနဲ႔ smuggling of migrants တို႔အၾကားမွာ အခုလို ကြဲျပားျခားနားခ်က္ေတြ ရွိေပမယ့္ ဆက္စပ္မႈေတြလဲ ရွိ တတ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕သားေကာင္ေတြဟာ အျခားတိုင္းျပည္ကို ခိုး၀င္ဖို႔ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေငြေပးခဲ့တာ ျဖစ္ေပမယ့္၊ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံကို ေရာက္သြားခ်ိန္မွာ ေရာင္းစားခံရတာေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ လူကုန္ကူးမႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားက smuggling လုပ္ေပးေနသူမ်ားအေနနဲ႔ ဟန္ေဆာင္အသြင္ယူထားျခင္းေတြ ရွိသလို၊ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ား အခ်င္း ခ်င္း အစကနဦး ကတည္းက ခ်ိတ္ဆက္ထားမႈေတြလဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ လမ္းေၾကာင္းတေၾကာင္းထဲမွာ smuggling လုပ္ခံရသူမ်ားနဲ႔ လူကုန္ကူးခံရသူမ်ား အတူတြဲၿပီး ပါ၀င္ေနတတ္ၿပီး၊ ျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ေနသူမ်ားဟာ လူကုန္ ကူးမႈနဲ႔ smuggling of migrants ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကို က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ကြင္းဆက္တရားခံမ်ား ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။

migrants ေတြကို အျခားႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ခိုးသြင္းရာမွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြ အသံုးျပဳေလ့ရွိတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈသဏၭာန္ေတြ မတူညီပါဘူး။ ပထမ တမ်ိဳးကေတာ့ အေရးေပၚ ခိုးသြင္းေပးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသဏၭာန္မွာ migrants ေတြကို ႏိုင္ငံ (ေအ) ကေန ႏိုင္ငံ (ဘီ) ကို ခိုးသြင္းဖို႔အတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားတဲ့ organized trip မပါ၀င္ပါဘူး။ သူတို႔တေတြဟာ ႏိုင္ငံ (ေအ) အတြင္းမွာ တရား၀င္ လႈပ္ရွားသြားလာၿပီးမွ၊ ႏိုင္ငံ (ဘီ) နဲ႔ အနီးဆံုး နယ္စပ္ကို ေရာက္ရွိသြားၾကပါတယ္။ အဲဒီ ကေန ေဒသခံေတြကို ေငြေပးၿပီး၊ တရားမ၀င္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ေရးအတြက္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဒီရာဇ၀တ္မႈမွာ လူတ ဦး တေယာက္ (သို႔မဟုတ္) လူတစုကို အျခားႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ တရားမ၀င္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္သြားႏိုင္ေရး အတြက္ ေငြေၾကးရယူၿပီး ေဆာင္ရြက္ေပးသူမ်ားဟာ လူတဦးတေယာက္၊ တဖြဲ႔တည္းတင္ မကပဲ လူမ်ားစြာ၊ အဖြဲ႔မ်ားစြာ အဆင့္ဆင့္ ပါ၀င္ေနတတ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ သဏၭာန္တမ်ိဳးကေတာ့ စာရြက္စာတမ္း အတုမ်ား အသံုးျပဳမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ (ေအ) ကေန ႏိုင္ငံ (ဘီ) ကို migrants ေတြ ခိုးသြင္းရန္ (သို႔မဟုတ္) ႏိုင္ငံ (ဘီ) အတြင္းသို႔ တရားမ၀င္ ေရာက္ေနသူမ်ား ႏိုင္ငံတြင္းတြင္ ဆက္လက္ ေနထိုင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ႏိုင္ငံ (ေအ) မွာ ေနထိုင္သူကျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံ (ဘီ) မွာ ေနထိုင္သူကျဖစ္ေစ စာရြက္စာတမ္း အတု မ်ား ျပဳလုပ္ေပးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီရာဇ၀တ္မႈမွာ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ အတုမ်ား၊ ဗြီဇာအတုမ်ားနဲ႔ အျခားဆက္စပ္ စာရြက္ စာတမ္း အတုမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး ခိုးသြင္းမႈ (သို႔မဟုတ္) ဆက္လက္ေနထိုင္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေပးမႈေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

စာရြက္စာတမ္း အတုမ်ား ျပဳလုပ္ေပးမႈမွာ အတုအေယာင္ လက္ထပ္ျခင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ လိမ္လည္ခံ ယူရန္ ေငြေၾကးမ်ား ရယူေဆာင္ရြက္ေပးမႈ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ စာရြက္စာတမ္း အတုမ်ားဆိုရာမွာ ပတ္စ္ပို႔အတု မ်ား၊ ပတ္စ္ပို႔ ဓာတ္ပံုမ်ားခြာယူ၍ အသစ္ျပန္ကပ္မႈမ်ား၊ ခိုးယူထားေသာ ပတ္စ္ပို႔မ်ားတြင္ အခ်က္အလက္မ်ား ျပင္ဆင္ ထည့္သြင္းမႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္ မခံယူခင္ ပတ္စ္ပို႔မ်ားအား ဖ်က္ဆီးလႊင့္ပစ္ရန္ အၾကံေပးခ်က္မ်ား၊ ေဖ်ာက္ဖ်က္ ေပးမႈမ်ား စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ရာဇ၀တ္မႈ သ႑ာန္တမ်ိဳးကေတာ့ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားမႈမ်ား ပါ၀င္ေသာ stage- to – stage smuggling ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသ႑ာန္မွာ ႏိုင္ငံ (ေအ) ကေန ႏိုင္ငံ (ဘီ) (လမ္းခရီးတြင္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း transit လုပ္ရမႈမ်ား ရွိႏိုင္သည္) သို႔ ခိုး၀င္ရမယ့္ သူမ်ားဟာ လမ္းခရီးအတြက္ ကိုယ္တိုင္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရန္ မလိုအပ္ပါဘူး။ သက္ ဆိုင္ရာႏိုင္ငံအလိုက္ stage co-ordinators မ်ား ရွိပါတယ္။ ဒီလူေတြဟာ ကြန္ယက္သဏၭာန္ ခ်ိတ္ဆက္ထားၿပီး၊ တခါ တရံမွာလဲ တဖြဲ႔တည္း ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။

ဥပမာ- ႏိုင္ငံ (ေအ) ကေန လူတေယာက္ကို ႏိုင္ငံ(စီ)ကို ပို႔ေပးသူက တေယာက္၊ ႏိုင္ငံ (စီ) မွာ ေခတၱ ၀ွက္ထားေပးၿပီး၊ ႏိုင္ငံ (ဒီ) သို႔ သြားရမည့္ အိုင္ဒီ အတု စီစဥ္ေပးသူက တေယာက္၊ ႏိုင္ငံ (ဒီ) ေရာက္ခ်ိန္တြင္ အျခား အိုင္ဒီ အတုမ်ား ထပ္မံစီမံၿပီးမွ ႏိုင္ငံ (ဘီ) သို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးသူမ်ားက တေယာက္၊ ႏိုင္ငံ (ဘီ) သို႔ ေရာက္ခ်ိန္တြင္ ႀကိဳဆို လက္ခံထား သူက တေယာက္၊ ႏိုင္ငံ (ဘီ)တြင္ အိုင္ဒီအတုမ်ား ေဖ်ာက္ဖ်က္ေပးၿပီး၊ တရား၀င္ ေနထိုင္ခြင့္ ရရွိေစရန္ လုပ္ေဆာင္ ေပးသူမ်ားက တေယာက္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလူေတြ အားလံုးဟာ ခ်ိတ္ဆက္မႈႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ အဖြဲ႔တခုတည္း အေန ႏွင့္ျဖစ္ေစ stage- to- stage smuggling process ၾကီး တခုလံုးမွာ ပါ၀င္ၿပီး ရာဇ၀တ္မႈက်ဳးလြန္ၾကသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

smuggling process မွာ ေအာ္ပေရးရွင္းတခုလံုး (သို႔မဟုတ္) အဆင့္တဆင့္ကို ၾကိဳးကိုင္စီမံၾကတဲ့ co-ordinators ေတြ ရွိပါတယ္။ co-ordinators ေတြမွာ အဆက္အသြယ္မ်ားစြာ ရွိၿပီး၊ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္၊ ေနရာခ်ထားေရး အစီအမံ၊ လမ္း ေၾကာင္း စတာေတြအားလံုးကို တာ၀န္ယူၾကီးၾကပ္စီမံေလ့ရွိၾကပါတယ္။ co-ordinators ေတြဟာ ေနာက္ကြယ္ကေန ႀကိဳးကိုင္စီမံေလ့ရွိၾကတဲ့အတြက္ သူတို႔ကို အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ား ရယူ ရန္ ခဲယဥ္းတာေၾကာင့္ co-ordinators မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး စံုစမ္းသူမ်ားဟာ covert နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳ ေလ့ရွိၾကပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ တမ်ိဳးကေတာ့ recruiters ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔တေတြက smuggling လုပ္မယ့္သူေတြနဲ႔ migrants ေတြ အၾကားမွာ ဆက္သြယ္ေပးရသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ migrants မ်ားနဲ႔ recruiters ေတြဟာ လူမ်ိဳးတူေတြ ျဖစ္တာမ်ားၿပီး၊ တခါတရံ အိမ္နီးခ်င္းေတြ၊ အသိမိတ္ေဆြေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တရားမ၀င္ ခိုးသြင္းမႈမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ recruiters ေတြဟာ မိခင္ႏိုင္ငံေတြမွာ အေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ား ျဖစ္ေလ့ရွိၿပီး၊ ရံဖန္ရံခါမွာေတာ့ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ အလည္အ ပတ္ ျပန္လာသူမ်ားလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

Recruiters ေတြဟာ မိခင္ႏိုင္ငံမွာ ေနထိုင္သူမ်ားထဲမွ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ တရား၀င္ သြားေရာက္ရန္ ခက္ခဲေနသူမ်ားကို သတင္းအခ်က္အလက္ မွားမ်ားေပးျခင္း၊ မက္လံုးမ်ားေပးျခင္း (ႏိုင္ငံဘီတြင္ သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ပါက ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ အတြင္း ခ်မ္းသာမည္ စသည္မ်ား)ျဖင့္ သြားေရာက္ႏိုင္ရန္ ကူညီေပးမည္ဆိုကာ smuggling process ထဲသို႔ သြတ္သြင္း တတ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတြင္း တရားမ၀င္ေနထိုင္မႈမွာလဲ recruiters ေတြဟာ လူမ်ိဳးတူေတြ ျဖစ္တာမ်ားၿပီး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ထဲမွာ စိမ့္၀င္ေနတတ္ပါတယ္။ တရားမ၀င္ေနထိုင္သူမ်ား၊ တရား၀င္ေနထိုင္ရန္ အခက္အခဲျဖစ္ေနသူမ်ားကို ပစ္မွတ္ ထားၿပီး စည္းရံုးေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ migrants smuggling လုပ္ေနသူမ်ားနဲ႔ ထပ္မံဆက္သြယ္ေပးၾက ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ လမ္းခရီး သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးမွာ အဆင္ေျပဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေပးတဲ့ transporters ေတြနဲ႔ လမ္းျပေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းခရီးအဆင့္ဆင့္မွာ လမ္းျပတေယာက္ (သို႔မဟုတ္) တစု ရဲ႕ လက္ထဲကေန အျခား လမ္းျပေတြရဲ႕ လက္ထဲကို ထပ္မံလႊဲေျပာင္းေပးမႈေတြလဲ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ကားေမာင္းသမားေတြ၊ လမ္းျပေတြ (သို႔မဟုတ္) ေလယာဥ္နဲ႔ လူအမ်ားကို ဦးစီးေခၚေဆာင္သူေတြဟာ smuggling operation ကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အဖြဲ႔၀င္ေတြ ျဖစ္ ႏိုင္သလို၊ ကန္ထ႐ိုက္အေနနဲ႔ လုပ္ကိုင္သူမ်ားလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈေပးရတဲ့ spotters ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရဲ၊ စစ္တပ္၊ လူ၀င္ မႈႀကီးၾကပ္ေရး တို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈ အေျခအေနကို ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈေပးရၿပီး၊ လႈပ္ရွားလို႔ ရႏိုင္မယ့္ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္ အခါေတြကို မီးစိမ္းျပေပးရသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ လာဘ္စားေသာ ျပည္သူ႕ ၀န္ထမ္းေတြ ျဖစ္ ပါတယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၊ စစ္မႈထမ္း၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး စသူမ်ားက လာဘ္စားၿပီး၊ smuggling operation ေတြကို မသိ ခ်င္ေယာင္ၿပီး လႊတ္ေပးတာေတြ ရွိပါတယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ smuggling process အဆင့္ဆင့္မွာ တည္းခိုေနထိုင္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟို တယ္၊ တည္းခိုခန္းနဲ႔ လူေနအိမ္ စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီလို ရာဇ၀တ္မႈေတြမွာ တည္းခိုခန္းပိုင္ရွင္ေတြပါ ပါ၀င္ပတ္ သက္ ေနတဲ့အခါ စံုစမ္းအေရးယူသူမ်ားအတြက္ အခက္အခဲျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ smuggling process ေအာင္ျမင္သြားေစရန္အတြက္ ေငြေၾကးရယူၿပီး သတင္းထိန္ခ်န္ထားသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ကားလက္မွတ္နဲ႔ ရထားလက္မွတ္ ေရာင္းသူမ်ား၊ တကၠဆီကားေမာင္းသူမ်ား၊ ေလေၾကာင္း၀န္ထမ္းမ်ား၊ ေလွပိုင္ရွင္မ်ားႏွင့္ ေလွသားမ်ား၊ ကားစက္ျပင္မ်ား ပါ၀င္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကေန ရလာတဲ့ ေငြမည္းေတြကို ေငြျဖဴ ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရာမွာ ကူညီလုပ္ေဆာင္ ေပးသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို active role မွာ ပါ၀င္သူေတြအျပင္ passive role မွာ ပါ၀င္ေနသူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ- တကၠဆီေမာင္းသမား တေယာက္ဟာ လူအုပ္စုကို ျမင္ခ်ိန္မွာ illegal immigrants ေတြမွန္း သိျမင္ေပမယ့္၊ safe house ကို လိုက္လံ ပို႔ေဆာင္ေပးၿပီး ပံုမွန္ေၾကးပဲ ေတာင္းယူခဲ့ေပမယ့္၊ သက္ဆိုင္ရာကို သတင္းအခ်က္အလက္ ေပးပို႔မႈ မရွိပဲ blind eye လုပ္ခဲ့ရင္ ဒါဟာလဲ passive role မွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

smuggling of migrants ဆိုတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေပၚေပါက္လာရတဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းေတြဟာ အလုပ္အကိုင္ရွားပါးမႈ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ စတာေတြကေန ရုန္းထြက္ဖို႔အတြက္ ဘ၀အေျခအေန ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစႏိုင္မယ့္ တိုင္းျပည္ေတြကို migration လုပ္မႈေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခအေနေတြကို ေငြေၾကး (သို႔မဟုတ္) အျခားတစံုတရာ အက်ိဳးအျမတ္ အတြက္ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီးျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးရွိတဲ့အလုပ္လို႔ ထင္ျမင္၍ ျဖစ္ေစ လုပ္ေဆာင္ၾကရာကေန smuggling operations ေတြမွာ ရာဇ၀တ္မႈမွန္းသိရက္နဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ မသိ၍ပဲျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနသူေတြ အမ်ား အျပား ရွိလာပါတယ္။ ေဒါသေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လူသတ္မႈတခုမွာ သတ္မိသူကို စာနာနားလည္ ေပးလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ သက္ေသအေထာက္အထား ေဖ်ာက္ဖ်က္ေပးရင္ေတာ့ လူသတ္မႈ ၾကံရာပါ ျဖစ္သြားႏိုင္ ပါတယ္။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈကေန ေပၚထြက္သြားတဲ့ လုယက္မႈတခုမွာ လုယက္သူရဲ႕ ဘ၀အေျခအေနကို စာနာနားလည္ ေပးၾကလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြ လုယက္ၾကပါလို႔ အားေပးလွံဳ႕ေဆာ္တာေတြ၊ လုယက္လာတဲ့ ပစၥည္းေတြ ကို ထုခြဲေရာင္းခ် ေပးတာကိုေတာ့ ဘယ္လိုႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပေဒကမွ ခြင့္ျပဳၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ smuggling of migrants ဟာ (၂၁) ရာစုကမၻာရဲ႕ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ႏွိမ္နင္းေရးဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈ တခုျဖစ္တဲ့ အတြက္ smuggling operations ေတြမွာ သိရက္နဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ မသိဘဲ ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားၿပီး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ Rule of Law ရွိလာေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါ တယ္။

ခင္မမမ်ဳိး (၁၆၊ ၈၊ ၂၀၁၁)